Tuần 11. Chữ người tử tù

Kiểm tra bài cũ

Câu hỏi 1: hãy sắp xếp các tác giả sau đây
vào đúng các xu hướng văn học, bộ phận văn học?
Thạch Lam
Xuân Diệu
Vũ Trọng Phụng
Ngô Tất Tố
Nguyễn Tuân
Tố Hữu
Huy Cận
Nam Cao
Hồ Chí Minh
VH lãng mạn
VH hiện thực
VH cách mạng
Câu 2: Đánh giá khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm "Hai đứa trẻ"?
1.Giá trị nội dung:
Tác phẩm đã khắc hoạ sinh động, tinh tế cuộc sống đơn điệu, tàn lụi ở phố huyện nghèo
Qua tâm trạng của nhân vật liên người đọc không chỉ thấy cuộc sống quẩn quanh, bế tắc của những con người nơi phố huyện mà còn thấy khao khát đổi đời mãnh liệt của họ
2. Giá trị nghệ thuật:
Sử dụng nghệ thuật tương phản đối lập
Ngôn ngữ giàu hình ảnh, giàu nhạc điệu và đậm chất thơ
Chữ người tử tù
Nguyễn Tuân
I. Giới thiệu tác giả, tác phẩm
1. Tác giả Nguyễn Tuân
(1910 - 1987)
Quê: làng Mọc, nay thuộc huyện
Nhân Chính, Thanh Xuân, Hà Nội
Sinh ra trong một gia đình nhà
Nho khi Hán học đã tàn
- Là một nhà văn lớn, một nghệ sĩ suốt đời đi tìm cái đẹp
- Có phong cách nghệ thuật độc đáo: tài hoa, uyên bác
- Ngòi bút phóng túng và ý thức sâu sắc về cái TÔI cá nhân => nhà tuỳ bút xuất sắc của Việt Nam
Bằng những hiểu biết của em, hãy giới thiệu vài nét về tác giả Nguyễn Tuân?

- Một số tác phẩm:
+ Trước CM: Vang bóng một thời (1940).
Một chuyến đi (1938)
Chiếc lư đồng mắt cua (1941)
+ Sau CM: Sông Đà (1960)
Hà Nội ta đánh Mỹ giỏi (1972)
..
2. Tác phẩm
+ Gồm 11 truyện, viết về một thời
đã qua nay chỉ còn "vang bóng"
+ Nhân vật: những nhà nho cuối mùa, tài hoa, bất đắc chí.
- "Chữ người tử tù":
+ Lúc đầu truyện có tên là "Dòng chữ cuối cùng"
+ 1940, đổi là "Chữ người tử tù" và in trong tập "Vang bóng một thời"
+ Viết về thú chơi chữ, về nghệ thuật thư pháp
Em biết gì về tập
truyện ngắn này?
- "Vang bóng một thời":
II. Đọc - hiểu văn bản
1. Đọc - chú thích
Là chức quan coi việc học ở một huyện
huấn đạo
Người hiểu mình
tri kỉ
Khó tính và kiêu kì trong giao tiếp
khoảnh
Quý trọng người có tài
liên tài
Cái nhìn thể hiện sự đặc biệt
biệt nhỡn
Đỗi đãi đặc biệt
biệt đãi
Lòng dạ con người
tâm điền
Quan đứng đầu bộ Hình coi việc pháp luật
Hình bộ Thượng thư
Viên chức nhỏ trông coi việc giấy tờ ở cửa quan
Thơ lại
Tờ lệnh của quan trên truyền xuống
phiến trát
2. Phân tích.
2.1. Vẻ đẹp của hình tượng Huấn Cao
a. Vẻ đẹp của một nghệ sĩ tài hoa
Sau khi đọc xong tác phẩm, em có ấn tượng gì về nhân vật Huấn Cao ?
Theo em, chủ ý của Nguyễn Tuân muốn nhấn mạnh đến vẻ đẹp nào ở Huấn Cao ?
- Lời đồn: ông viết chữ "rất nhanh, rất đẹp"
- Quản ngục: ao ước có được chữ của Huấn Cao
Những chi tiết nào
trong tác phẩm
Nói đến cái tài viết chữ
của ông?
Miêu tả Trực tiếp:
+ vuông
+ tươi tắn
+ "nói lên hoài bão"
* Tài viết chữ đẹp:
=> Tài năng viết chữ đẹp kiệt xuất, khiến mọi người đều ngưỡng mộ, cảm phục, tâm niệm ao ước có được chữ của ông
=> Vẻ đẹp con người: chính trực, cao thượng, phóng khoáng
Những nét chữ vuông vắn của Huấn Cao thể hiện con người như thế nào?
=> Tâm sự của Nguyễn Tuân: tỏ lòng luyến tiếc cái nhã thú của văn hoá cổ truyền đang lụi tàn
* Tài bẻ khoá, vượt ngục
Huấn Cao là con người văn võ toàn tài
"Dạ bẩm, thế ra y văn võ đều có tài cả.giả thử
tôi là đao phủ phải chém những người
như vậy, tôi nghĩ mà thấy tiêng tiếc"
Ngoài cái
tài viết chữ đẹp?
Huấn Cao còn được
nói đến cái tài nào?
Em có nhận xét gì về
con người Huấn Cao?
b. Một thiên lương trong sáng (TÂM)
Tính "khoảnh", trừ chỗ tri kỉ, ông ít chịu cho chữ.
-> thẳng thắn, kiên quyết không quỵ luỵ không khuất phục trước tiền bạc và quyền lực
-> một tâm hồn trong sáng, thanh cao của một người nghệ sĩ chân chính
- khuất phục trước một tấm lòng biết trọng giá cái tài, cái đẹp
Trong tác phẩm Huấn Cao
được nói đến với nét
tính cách nào?

> Trọng giá trị nghệ thuật, trọng mình, trọng bạn
Đặc điểm ấy
chứng tỏ vẻ đẹp gì trong
tính cách của ông
?
Ông có quan điểm sống như thế nào?
Quan niệm "ta nhất sinh. bao giờ"
Quan niệm ấy cho thấy thêm vẻ đẹp gì trong tâm hồn ông?
Sự thay đổi ấy nói lên điều gì?
- Lẽ sống: sống là phải xứng đáng với những tấm lòng
Từ đó Nguyễn Tuân muốn bày tỏ một lẽ sống gì ở Huấn Cao
- Khuyên quản ngục.-> muốn lưu giữ mãi những tính cách cao quý trong cuộc đời, không muốn cái đẹp bị đày ải trong môi trường phi nhân tính
Huấn Cao là một nghệ sĩ có cái TÂM lớn
ở cuối truyện Huấn Cao đã khuyên quản ngục như thế nào?
Lời khuyên ấy chứng tỏ Huấn Cao có mong muốn gì?
c. Một khí phách ngang tàng, bất khuất
- Đứng đầu bọn phản nghịch
-> người anh hùng sống có lí tưởng,
dám đấu tranh cho chính nghĩa công bằng
- Hành động "rỗ gông"
-> con người đầy khí tiết, bản lĩnh, không chấp nhận sự thị uy
- "thản nhiên nhận rượu thịt"
-> Phong thái bình tính, ung dung tự tại
- Thanh thản, an nhiên, coi cái chết nhẹ tựa lông hồng
Những chi tiết nào chứng tỏ Huấn Cao là một người anh hùng khí phách ngang tàng?
Là con người "chọc trời, quấy nước", trên đầu chẳng biết có ai
Phải là người như
thế nào Huấn Cao mới có những
hành động, thái độ và cách xử sự
như vậy?
ý thức sâu sắc về tài năng và nhân cách của mình
Cái TÔI cá nhân
=> quan niệm thẩm mỹ của nhà văn:
- 1 nhân cách đẹp: TÂM + TàI
- Cái đẹp & cái thiện không thể tách rời nhau
Qua phân tích em có thể đánh giá gì về vẻ đẹp của hình tượng nhân vật Huấn Cao?
Nhà văn Nguyễn Tuân
quan niệm như thế nào
về cái đẹp, về một
nhân cách đẹp?
Qua hình tượng Huấn Cao,
nhà văn có gửi gắm tâm tư
tình cảm gì không?
=> Tình cảm yêu nước thầm kín của nhà văn:
- Yêu mến, ca ngợi một tài năng, một nhân cách cao đẹp như Huấn Cao
- Trân trọng những giá trị văn hoá truyền thống của dân tộc
Kết luận:
Huấn Cao là con người mang vẻ đẹp lí tưởng
Củng cố bài:
Vẻ đẹp hình tượng Huấn Cao
Tài hoa
Thiên lương
trong sáng
Khí phách
ngang tàng
=>Thấy được
Quan niệm thẩm mỹ của Nguyễn Tuân
Tình cảm yêu nước thầm kín
Bài tập:
Hãy kẻ tên một số nhà văn và một số nhân vật văn học có nhân cách đẹp?
Đáp án:
Nhà
văn
Nguyễn Trãi
Nguyễn Du
Hồ Chí Minh
Nguyễn Tuân
....
Nhân
vật
văn
học

Thuý Kiều
Tiểu Thanh
Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuán
Huấn Cao
Bài tập về nhà:
Nhân vật Huấn Cao có gì giống và khác so với những hình tượng nho sĩ trong tập "Vang bóng một thời"?
Cảm ơn các Thầy, Cô giáo đã tham dự giờ học của Cô và trò lớp 11A!
"đời ta cũng mới viết có hai bộ tứ bình và một bức trung đường cho ba người bạn thân của ta thôi"
Nghiên mực
3 mặt của thoi mực
Bút lông
Bồn rửa bút bằng ngọc
Tiểu triện
Lệ Thư
Chân thư
Thảo thư
Chất liệu giấy
Chất liệu tre
"Ta cảm thấy tấm lòng biệt nhỡn liên tài của các người.
Nào ta có biết đâu một người như
thầy quản mà lại có những sở thích cao quý như vậy.
Thiếu một chút nữa, ta đã phụ mất một tấm lòng trong thiên hạ"