Tuần 11. Chữ người tử tù

Thi Àua Daåy Töët – Hoåc Töët
Chaâo Mûâng
Ngaây Nhaâ Giaáo Viïåt Nam
20 – 11 - 2009
Kiïím tra baâi cuä
Chọn phương án đúng :
Câu 1 Nội dung của xu hướng lãng mạn trong văn học giai đoạn từ đầu thế kỉ XX đến Cách mạng tháng Tám năm 1945 :
A- Tiếng nói cá nhân nghệ sĩ tràn đầy cảm xúc , phát huy cao độ trí tưởng tượng.
B- Bất hoà với thực tại ,tìm cách thoát li vào đời sống nội tâm ,thiên nhiên, tình yêu ,tôn giáo ,quá khứ.
C- Cảm xúc mạnh mẽ ,tương phản gay gắt,diễn tả những biến thái tinh vi trong lòng người.
D- Cả A,B,C.
D- Cả A,B,C.
Câu 2 Giá trị của xu hướng lãng mạn trong văn học :
A- Thức tỉnh ý thức cá nhân.
B - Chống luân lí, lễ giáo phong kiến cổ hủ.
C - Giải phóng cá nhân,giành quyền hạnh phúc
trong tình yêu ,hôn nhân ,gia đình.
D- Cả A,B,C.
Kiïím tra baâi cuä
Chọn phương án đúng :
D- Cả A,B,C.
Câu 3 Hạn chế của văn học lãng mạn :
A- Chưa thấy được tiền đồ của nhân dân, tương lai
của dân tộc.
B- ít gắn với đời sống chính trị của đất nước , xa vào
c hủ nghĩa xê dịch , cực đoan.
C- Quá coi trọng ,đề cao vai trò của cá nhân.
Kiïím tra baâi cuä
Chọn phương án đúng :
D- Cả A,B,C.
B- ít gắn với đời sống chính trị của đất nước , xa vào
c hủ nghĩa xê dịch , cực đoan.
Chûä Ngûúâi Tûã Tuâ
Nguyïîn Tuên
I- Tìm hiểu chung:
Trình bày những hiểu biết của em về tác giả , tác phẩm ?
1 Tác giả : Nguyễn Tuân ( 1910-1987)
- Quê : Nhân Chính -Từ Liêm- Hà Nội.
- Xuất thân: trong gia đình nhà nho ,cha thuộc lớp nho sĩ cuối mùa.
-Bản thân:
+ Là nhà văn tài hoa ,uyên bác trên các lĩnh vực.
+ Là nghệ sĩ suốt đời đi tìm cái đẹp.
+ Là người có lối sống phóng túng, vượt ra ngoài khuôn khổ của lễ giáo phong kiến.
Chûä Ngûúâi Tûã Tuâ
Nguyïîn Tuên
Chia làm hai thời kì :
? Nội dung : nuối tiếc quá khứ,ca ngợi lối sống thanh cao nhàn tản. Tự hào về truyền thống văn hoá của dân tộc.Tâm trạng buồn tủi trước cảnh nước nhà.
+ Sau cách mạng :
? Nội dung: Ca ngợi vẻ đẹp của quê hương. Thể hiện niềm tự hào trước sự đổi thay của đất nước.
+Trước cách mạng :
? Tác phẩm ( SGK )
2. Sự nghiệp văn học
? Tác phẩm ( SGK )
Chûä Ngûúâi Tûã Tuâ
Nguyïîn Tuên
Phong cách nghệ thuật
Ngông
Thể hiện một
nhân cách nghệ
sĩ tài hoa, uyên bác,
khao khát đi tìm
cái đẹp và
cái thật
Văn chương tự do
phóng túng, ý thức
sâu sắc về cái
tôi cá nhân
Phát hiện con người
và cảnh vật ở
phương diện văn
hoá nghệ thuật,
tài hoa nghệ sĩ
Nguyễn Tuân xứng đáng được xem là một nghệ sĩ lớn,
một nhà văn hoá lớn .
Chûä Ngûúâi Tûã Tuâ
Nguyïîn Tuên
Mục lục

1. Chém treo ngành
2. Những chiếc ấm đất
3. Thả thơ
4. Đánh thơ
5. Ngôi mả cũ
6. Hương cuội
7. Chữ người tử tù
8. Ném bút chì
9. Chén trà trong sương sớm
10. Một cảnh thu muộn
11. Báo oán
12. Trên đỉnh non Tản
Nhà xuất bản Văn học
Năm xuất bản : Quý I/2003
3. Tác phẩm " Vang bóng một thời"
-Xuất xứ : Sáng tác năm 1940 .
-Bố cục :Gồm 12 truyện ngắn .
-Đề tài : chuyện cũ ,người xưa
-Nhân vật chính : nhà nho tài hoa ,tài tử ,bất đắc chí sống trong thời kì Hán học suy vi .
Chûä Ngûúâi Tûã Tuâ
Nguyïîn Tuên
4. Truyện ngắn " Chữ người tử tù ".
- Xuất xứ : Rút từ tập truyện " Vang bóng một thời ".
- Nhan đề :
- Tóm tắt văn bản :
- Tình huống truyện :
Tóm tắt truyện ngắn " Chữ người tử tù" ?
Tình huống của truyện là gì ? Tác dụng? Phát biểu chủ đề tư tưởng ?
Tại nhà lao tỉnh Sơn diễn ra cuộc gặp gỡ tình cờ mà thú vị giữa Huấn Cao(kẻ tử tù) và thầy trò Quản ngục .Lúc đầu gặp gỡ họ hiểu lầm nhau sau trở thành tri kỉ .
?Tác dụng : Làm nổi bật vẻ đẹp anh hùng ,nghệ sĩ của Huấn Cao và tấm lòng biệt nhỡn liên tài của quản ngục .
" Dòng chữ cuối cùng "
" Chữ người tử tù "
Chûä Ngûúâi Tûã Tuâ
Nguyïîn Tuên
Chủ đề tư tưởng :
- Niềm trân trọng ,bảo lưu vốn văn hoá cổ truyền của dân tộc .
- Niềm tin cái đẹp ,cái thiện sẽ chiến thắng cái xấu, cái ác .
- Ca ngợi cái đẹp ,cái thiện ,những bậc tài hoa , những đấng anh hùng đã chiến đấu và hi sinh vì dân vì nước .
Chûä Ngûúâi Tûã Tuâ
Nguyïîn Tuên
II- Đọc -giảng văn bản
Nêu hướng phân tích văn bản ?
1. Vẻ đẹp lí tưởng trong nghệ thuật xây dựng hình tượng nhân vật
a) Hình tượng Huấn Cao
Huấn Cao được xây dựng theo nguyên mẫu của nhân vật lịch sử nào? Em hiểu gì về nhân vật ấy ?
-Huấn Cao được xây dựng theo nguyên mẫu của Cao Bá Quát. Ông là một nghệ sĩ lớn, một lãnh tụ của cuộc khởi nghĩa nông dân nửa đầu thế kỉ XI X .
- Mục đích : gửi gắm quan niệm của tác giả về cái tài ,cái đẹp ,cách sống . Cái tài gắn liền với cái tâm; cái đẹp đi cùng cái thiện; con người cần quý trọng cái tài ,cần giữ cái tâm cho trong sạch .
Chûä Ngûúâi Tûã Tuâ
Nguyïîn Tuên
Huấn Cao được miêu tả với những phẩm chất nào? Tìm những chi tiết thể hiện những phẩm chất đó ?
? Khí phách hiên ngang ,bất khuất
- Mang lí tưởng vì nghĩa lớn: đứng về phía nhân dân chống lại triều đình
- Trước sự đe doạ của lính canh ,Huấn Cao tỏ thái độ lạnh lùng.
- Thản nhiên trước sự biệt đãi của ngục quan .
- Có thái độ khinh bạc khi trả lời quan ngục.
? Huấn Cao coi thường cái chết, khinh bọn tiểu lại, bình tĩnh ung dung sống những ngày cuối của cuộc đời oanh liệt .
Chûä Ngûúâi Tûã Tuâ
Nguyïîn Tuên
? Một nghệ sĩ tài hoa viết thư pháp
Em hiểu gì về nghệ thuật viết thư pháp ?
Chûä Ngûúâi Tûã Tuâ
Nguyïîn Tuên
Chûä Ngûúâi Tûã Tuâ
Nguyïîn Tuên
Cêìn
Àaåo
Löåc
Chûä Ngûúâi Tûã Tuâ
Nguyïîn Tuên
? Một nghệ sĩ tài hoa viết thư pháp
- Là nghệ thuật viết chữ Hán bằng bút lông với mực tàu trên giấy bản ,giấy dó..
- Mục đích : để thờ ,để trang trí trong nhà .
- Nét chữ thể hiện cái tài hoa ,hoài bão ,mơ ước của con người .
- Tài viết thư phápcủa Huấn Cao được miêu tả :
+ Gián tiếp :qua lời nói , thái độ và hành động của ngục quan .
+ Trực tiếp qua lời nói của ông Huấn
? Khẳng định tài năng có một không hai trong nghệ thuật viết thư pháp .
Chûä Ngûúâi Tûã Tuâ
Nguyïîn Tuên
Thái độ của tác giả khi miêu tả tài năng của Huấn Cao ?
? Thể hiện quan điểm tư tưởng và nghệ thuật của Nguyễn Tuân : kính trọng , ngưỡng mộ những bậc tài hoa, trân trọng ngợi ca giá trị văn hoá cổ truyền của dân tộc .
? Một cái tâm trong sáng
- Sử dụng cái tài đúng lúc ,đúng chỗ, không vì vàng ngọc ,quyền thế .
- Đối tượng cho chữ là người tri kỉ .
- Chưa hiểu quản Ngục ông đối sử rất kiêu ngạo . Khi hiểu Huấn Cao vô cùng xúc động ,ân hận chân thành .
Chûä Ngûúâi Tûã Tuâ
Nguyïîn Tuên
Tóm lại :
Bút pháp
vẽ mây nảy trăng
lí tưởng hoá
hình tượng Huấn Cao
Tài
Khí phách
Tâm
Mơ ước
? Nét phong cách nghệ thuật của Nguyễn Tuân .
Chûä Ngûúâi Tûã Tuâ
Nguyïîn Tuên
b) Nhân vật quản ngục
Quản ngục được giới thiệu là người như thế nào ?
- Là tên cai tù - đại diện cho giai cấp thống trị .
- Là người xa lạ, đứng cao hơn hoàn cảnh .
- Gan dạ, bất khuất, bất chấp kỷ cương để tôn thờ kẻ tử tù .
- Kính trọng cái tài, nhân cách .của Huấn Cao
? chân thành biệt đãi, cung kính .
? Quản ngục có tâm hồn hướng thiện, gan góc, ngang tàng .
Chûä Ngûúâi Tûã Tuâ
Nguyïîn Tuên
Khái quát 1

Vẻ đẹp lí tưởng trong tác phẩm là sự kết hợp hài
hoà cái tài, cái khí phách, thiên lương. Tất cả hội tụ thành
cái đẹp. Đây chính là quan niệm của Nguyễn Tuân đồng
thời thể hiện một nét phong cách độc đáo của ông : miêu tả
con người ở phương diện tài hoa, nghệ sĩ ,
12
Chûä Ngûúâi Tûã Tuâ
Nguyïîn Tuên
2. Sức cảm hoá kỳ diệu
a) Cảnh cho chữ
Tại sao Nguyễn Tuân lại viết đây là " cảnh tượng xưa nay chưa từng có " ?
? Cảnh : cho chữ - xin chữ diễn ra trong nhà tù tăm tối, chật hẹp, bẩn thỉu ? nơi ngự trị của bóng tối và tội ác .
? Người cho chữ - xin chữ :
- Bình diện xã hội :
Tử tù
Kiêu ngạo
Coi thường
Cai tù
Khúm núm
Thành kính
><
- Bình diện nghệ thuật : tri kỷ ? sự cảm hoá của cái Tâm .
? Tình huống oái oăm, kịch tính : cuộc hội ngộ kỳ diệu của cái Tài, cái Tâm, cái Đẹp .
12
Chûä Ngûúâi Tûã Tuâ
Nguyïîn Tuên
a) Đặc sắc nghệ thuật
- Ngôn ngữ : trang trọng, góc cạnh, giàu chất tạo hình.
Nhịp điệu chậm rãi, khoan thai .
- Thủ pháp : đối lập tương phản gay gắt .
ánh sáng
Mùi thơm
.
Bóng tối
Mùi hôi
.
><
? Bức tranh bi hùng ? Sự chiến thảng của ánh sáng với bóng tối, cao cả với thấp hèn, cái tài cái�đẹp với cái xấu xa tội lỗi �
12
Chûä Ngûúâi Tûã Tuâ
Nguyïîn Tuên
Khái quát 2
Đoạn văn tả cảnh đặc sắc ? sáng tỏ nhận định về Nguyễn Tuân : bậc thầy ngôn ngữ dân tộc ? sự phong phú, chính xác, uyên bác về kiến thức lịch sử, văn học, xã hội; năng lực quan sát lọc lõi; trí tưởng tượng mạnh mẽ của nhà văn .
Nhân vật chính trong tác phẩm đều thăng hoa thành những hình tượng kì vĩ , phi thường như những người khổng lồ của thời đại ? đặc trưng văn học lãng mạn.
12
Chûä Ngûúâi Tûã Tuâ
Nguyïîn Tuên
III- Tổng kết
1. Nghệ thuật
- Bút pháp lãng mạn, lí tưởng hoá
- Xây dựng hình tượng nhân vật.
- Tạo dựng tình huống truyện.
- Thủ pháp đối lập, tương phản
2. Nội dung
Qua hình tượng Huấn Cao, Nguyễn Tuân thể hiện quan niệm của mình về cái đẹp, khẳng định sự bất tử về cái đẹp và kín đáo bộc lộ lòng yêu nước sâu nặng qua tâm trạng nuối tiếc vốn văn hoá cổ truyền của dân tộc .
3. Bài học
Nêu những giá trị nội dung, nghệ thuật của tác phẩm, ? Qua đó rút ra bài học gì ?
Chûä Ngûúâi Tûã Tuâ
Nguyïîn Tuên
Trên troång caãm ún
caác thêìy cö vaâ caác em !