Tuần 11. Chữ người tử tù

"Một định nghĩa về người nghệ sĩ"
Chữ người tử tù
Nguyễn Tuân
Tiết 41 - 42 (Đọc văn)
I. Tìm hiểu chung
Tác giả Nguyễn Tuân
Một nghệ sĩ tài hoa, uyên bác, có cá tính độc đáo.
Sáng tác ở nhiều thể loại. Đặc biệt thành công ở thể tùy bút.
2. Xuất xứ tác phẩm
Truyện ngắn “Chữ người tử tù” rút từ tập truyện ngắn “Vang bóng một thời” (1940)
Gồm 11 truyện ngắn lãng mạn có khuynh hướng “hoài cổ”.
Nhân vật chính: những nhà nho tài tử, tài hoa, bất đắc chí sống trong thời kì Hán học suy vi, cố giữ thiên lương và sự trong sạch của tâm hồn, tìm vui trong những thú chơi tinh tế: uống trà, thả thơ, đánh cờ,…
Là kết tinh tài năng nghệ thuật của Nguyễn Tuân trước Cách mạng tháng Tám.
II. Đọc văn bản
1. Đọc và giải nghĩa từ khó
2. Tình huống truyện độc đáo, đặc sắc:
Cuộc gặp gỡ kì lạ, mối quan hệ éo le, trớ trêu giữa Huấn Cao và viên quản ngục (một tử tù có tài viết chữ rất đẹp và quan coi ngục – một người ao ước có được chữ Huấn Cao để treo trong nhà).
"Mỗi năm hoa đào nở."
III. Đọc hiểu văn bản
1. Hình tượng nhân vật Huấn Cao
Ấn tượng ban đầu về nhân vật Huấn Cao:
Huấn Cao xuất hiện gián tiếp qua cuộc trò chuyện giữa viên quản ngục và thầy thư lại. Qua lời đối thoại của 2 nhân vật này, một tử tù Huấn Cao nức tiếng vì tài thư pháp và “bẻ khóa vượt ngục”, một Huấn Cao “văn võ kiêm toàn” đã vì lợi ích của nhân dân mà dựng cờ khởi nghĩa chống lại cường quyền được khắc họa đậm nét.
a. Cốt cách của một nghệ sĩ tài hoa
Huấn Cao có tài viết chữ rất nhanh và rất đẹp. Tài viết chữ đẹp của Huấn Cao lan truyền như một huyền thoại
Chữ Huấn Cao rất đẹp, rất vuông. Đối với viên quản ngục, có chữ Huấn Cao để treo trong nhà là có một vật báu trên đời.
=> Ca ngợi tài hoa của Huấn Cao, Nguyễn Tuân thể hiện lòng kính trọng và ngưỡng mộ những bậc tài hoa, trân trọng nghệ thuật thư pháp cổ truyền của cha ông.
b. Khí phách hiên ngang bất khuất
Tuy thất bại nhưng tư thế vẫn hiên ngang.
Coi cái chết nhẹ tựa lông hồng.
Khinh thường bọn tiểu nhân đắc chí
Ung dung nhận rượu thịt của quản ngục, coi đó như việc vẫn thường làm trong cái hứng sinh bình lúc chưa bị giam cầm.
=> Phẩm chất của một đấng trượng phu “trọc trời khuấy nước” : “Bần tiện bất năng di, phú quý bất năng dâm, uy vũ bất năng khuất”.
"Nhất sinh đê thủ bái mai hoa"
"Chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài"