Tuần 11. Chữ người tử tù

CHỮ NGƯỜI TỬ TÙ
- Nguyễn Tuân -
GV thực hiện : nguyễn hà thanh - thpt nam phù cừ
NGUYỄN TUÂN
I.KHÁI QUÁT:
1. TIỂU SỬ:
+ Nguyễn Tuân (1910-1987), quê ở Hà Nội.
+ Trước CMT8, ông là nhà văn lãng mạn. Sau CMT8, ông là nhà văn cách mạng.
+ Phong cách sáng tác: tài hoa, uyên bác.
+ Tác phẩm để lại:
Trước CMT8: Vang bóng một thời…
Sau CMT8: Đường vui, Sông Đà…
+ Nguyễn Tuân nhận giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật đợt I năm 1996.
2. XUẤT XỨ:
Truyện “Chữ người tử tù” lúc đầu có tên là “Dòng chữ cuối cùng” in năm 1938, sau đó được tuyển in trong tập “Vang bóng một thời” và đổi tên thành “Chữ người tử tù” , xuất bản năm 1940.
tập truyện " vang bóng một thời " gồm 11 truyện ngắn viết về một thời đã xa chỉ con là vang bóng ,mỗi truyện được coi là một nén tâm hương nguyện cầu cho caí đẹp truyền thống của dân tộc việt nam
+ uèng ®Ñp : “ nh÷ng chiÕc Êm ®Êt “ : “ chÐn trµ s­¬ng “
+ nh¾m ®Ñp : “ h­¬ng cuéi ”
+ Ch¬i ®Ñp : “ ®¸nh th¬ “ : “ ®Ìn th¶ th¬ “
+ hoa tay ®Ñp : “ trªn ®Ønh non t¶n “
+ tµi nghÖ ®Ñp : “ nh÷ng ng­êi bÊt ®¾c dÜ “
+ nh©n c¸ch ®Ñp : “ ch÷ ng­êi tö tï “
II .®äc - hiÓu v¨n b¶n
1 . Hình tượng nhân vật quản ngục
+ hai chữ quản ngục đã cho chúng ta thấy nghề nghiệp của người này , đó là nghề coi ngục đại diện cho xã hội phong kiến ,đối lập với những người có tài mà không gặp thời
Sống giữa lũ người độc ác mà quản ngục được ví như một thanh âm trong trẻo giữa bản đàn mà nhạc luật đều xô bồ hỗn loạn
khi nhận huấn cao thì chúng ta thấy viên quản ngục có thái độ trầm trồ kinh ngạc " "tôi ngờ ngợ huấn cao , nguời mà vùng tỉnh sơn ta vẫn khen có tài viết chữ rất nhanh và đẹp đó không "
Khi biết trong tay mình có một huấn cao , quản ngục có một cuộc đấu tranh tư tưởng gay gắt :
" Một khuôn mặt nghĩ ngợi"
" ngục quan ngồi bóp thái dương , một bộ mặt nhăn nheo giờ đây biến mất hẳn , ở đây chỉ còn mặt nước ao xuân phẳng lặng , kìn đáo êm nhẹ "
Sự dấu tranh trong nội tâm của nhân vật này chứng tỏ lương tâm con người này rất đẹp biết trọng người tài
Cao hơn thế quản ngục là biểu tượng cho cái đẹp cao cả , người chơi chữ phải có tâm hồn cao đẹp
, sống giữa cảnh đề lao mà vẫn giữ được thiên lương trong sáng
Không chỉ có một đức tính tốt mà quản ngục còn có một sở thích rất thiêng liêng " treo trong nhà một câu đối do chính tay ông huấn cao viết "
Quản ngục là người biết yêu cái đẹp biết trọng cái tài khí phách và nhân cách của huấn cao
Quản ngục đã không còn là quản ngục nữa mà
đã trở thành một con người khác là một mảnh
hồn của nhà văn nguyễn tuân , một dụng ý nghệ
thuật của nhà văn nguyễn tuân và văn hoá chơi
chữ của người việt nam : người chơi chữ phải có
tâm trong sáng














2 . Hình tượng nhân vật huấn cao
huấn cao phảng phất hình ảnh bóng dáng của con người cao bá quát một nhà nho kiệt xuất , một con người có tài có đức chống lại triều đình đen tối đương thời
Nguyễn tuân mượn hình ảnh của cao bá quát để khái quát lên hình tượng huấn cao mà cáI tài hoà hợp với khí phách
Nói đến hình tượng huấn cao phải nói đến cái tài viết chữ rất nhanh và đẹp : " chữ ông đẹp và vuông lắm " nó như là một nghệ thuật mà cũng là một vật báu trên đời mà con ngươì hằng khao khát
Ngoài ra huấn cao còn có tài bẻ khoá vượt ngục coi nhà tù như vào nơi không người . Điều đó thể hiện ông là một con người khao khát tự do , luôn đấu tranh cho chính nghĩa
Một con người văn võ
toàn tài lại sống vào hoàn
cảnh nghiệt ngã
Tất cả tài năng đó đã làm thành một tài năng lớn đi vào lòng người đọc như một người anh hùng
Hết mực ca ngợi cái "tài "của huấn cao , đồng thời nhà văn nguyễn tuân cũng hết sức ca ngợi cái " tâm " của huấn cao bởi người xưa vẫn nói " chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài "
V Ẻ

Đ Ẹ P

H Ì N H

TƯỢNG

H U Ấ N

C A O :
MỘT CÁI TÂM HOÀN THIỆN:
+ S?ng d?p:
“Không vì vàng ngọc hay quyền thế mà ép mình viết câu đối bao giờ.”
Cảm thông sâu sắc với người thật lòng yêu quí cái đẹp.
+ Khuyên người khác sống đẹp.
 Thiên lương lành vững trước xã hội xô bồ.
Hình tượng huấn cao tích tụ những phẩm chất cao đẹp nhất
Tuy bị cầm tù về nhân thân chứ không bao giờ bị cầm tù về nhân cách
Nhân vật được xây dựng bằng bút pháp lãng mạn một nhân cách " nhất sinh đê thủ bái mai hoa " của cao chu thần xưa
Cảnh tượng xưa nay chưa từng có

Cuộc kì ngộ đầy kịch
tính

Người cho chữ và người
chơi chữ gặp nhau giữ
chốn ngục tù
xét trên bình diện xã hội họ là kẻ
thù của nhau
xét trên bình diện nghệ thuật họ là
tri âm , tri kỉ
3 . Cảnh cho chữ xưa nay chưa từng có :

CẢNH
CHO
CHỮ:
Cảnh tượng xưa nay chưa từng có:
+ Thời gian:
đêm khuya.
+ Không gian:
buồng giam Huấn Cao.
Buồng tối chật hẹp
><
Bó đuốc đỏ rực.
Phân chuột, phân gián
><
Mùi mực thơm.
Gông xiềng
><
Nét chữ tung hoành.
Cái xấu, cái ác.
Cái đẹp, cái thiện.
→cái đẹp vẫn nẩy sinh trong lòng cái ác.
Với bậc thầy về nghệ thuật dựng cảnh tác giả đã dựng lên một nhóm tượng đài nghệ thuật mang ý nghĩa nhân sinh quan cao đẹp của ba con người đi tìm cái đẹp trên đời
trong chốn ngục tù cái đẹp đã chiến thắng và toả sáng đây là việc làm của kẻ tri âm đối với người tri âm cái tâm đang hoà làm một để sáng tạo ra cái đẹp
trong phần cuối tác phẩm tác giả đã hai lần nói đến ánh sáng và đó là hình ảnh mang ý nghĩa tượng trưng , nghệ thuật của tác giả
ở đây không chỉ là sự đối lập ánh sáng mang ý nghĩa vật lý mà là ánh sáng mang ý nghĩa nhân sinh quan con người
ánh sáng của lương tri , ánh sáng đã xua đuổi bóng tối nơi tù ngục
ánh sáng đã khai tâm cảm hoá con người trở về cuộc sống lương thiện
Màu trắng của tấm lụa bạch tượng trưng cho sự thanh khiết của cái đẹp
Mùi thơm của chậu mực là mùi thơm của tình người , tình đời trong ba con người
ở đây không còn có nấc thang xã hội mà chỉ còn là tình người của tấm lòng tri âm, tấm lòng của những con người " đồng mệnh tương liên "
 Hệ thống từ ngữ cổ xưa, tạo không khí cổ kính, trang trọng; tình huống truyện độc đáo, Huấn Cao chết nhưng không mất đi. Ông trường tồn vì cái tài, cái tâm và khí phách của mình.
Bài học kết thúc chúc các bạn học tốt