Tuần 11. Chữ người tử tù

KIỂM TRA BÀI CŨ : Hai đứa trẻ
(AI?)............có cuộc sống buồn tẻ.

(AI?).............không có tuổi thơ vất vả kiếm sống..
(AI?)........................nghèo khổ, ế ẩm.
(AI?).......hơi điên với kiếp đời tàn lụi.

(AI?)......cuộc
sống eo hẹp, gia cảnh khó khăn.
.
Cảnh những kiếp người tàn:
Chọn đáp án đúng nhất trong những câu sau:
* Dòng nào không đúng đặc điểm truyện ngắn Thạch Lam ?
A.Truyện không có cốt truyện, chủ yếu khai thác nội tâm nhân vật.
B. Mỗi truyện như một bài thơ trữ tình, giọng điệu điềm đạm, chứa đựng tình cảm chân thành và sự nhạy cảm của nhà văn.
C. Những trang văn đậm chất hiện thực.
D. Giọng văn trong sáng, giản dị, thâm trầm, sâu sắc.
Câu 2: Trong "Hai đứa trẻ " nhà văn Thạch Lam bày tỏ niềm thương xót với những kiếp người nào ?
A. Đau thương. C. Bất hạnh.

B. Mòn mỏi. D Tật nguyền.
Đọc văn 11: CHỮ NGƯỜI TỬ TÙ
-Nguyễn Tuân-
Chữ Đạo
Chữ Lộc
Chữ Cần


MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
1.Về kiến thức:
a.Bộ môn :
- Vẻ đẹp của hình tượng nhân vật Huấn Cao: cốt cách của một nghệ sĩ tài hoa , khí phách của một trang anh hùng , thiên lương trong sáng - Quan niệm về cái đẹp và tấm lòng yêu nước kín đáo của NTuân
- Tạo tình huống truyện độc đáo, không khí cổ xưa, thủ pháp đối lập..
b. GD kĩ năng sống :
- Cuộc gặp gỡ giữa Huấn Cao và viên quản ngục
-Vẻ đẹp hình tượng Huấn Cao trong cảnh cho chữ
- Quan điểm thẩm mĩ và phong cách thể hiện của N Tuân trong tác phẩm
c. GD môi trường :Viên quản ngục , thầy thơ lại sống trong môi trường ngục tù tăm tối , đầy tội ác nhơ bẩn mà họ vẫn giữ được thiên lương trong sáng , biết đam mê , biết quí trọng cái đẹp thanh cao
d. GD địa phương :Tìm hiểu, sưu tầm những giá trị văn hóa ở địa phương
2.Về kĩ năng:
a. Bộ môn :- Rèn luyện kĩ năng đọc hiểu một truyện ngắn hiện đại.
- Phân tích nhân vật trong một tác phẩm tự sự
b. GD kĩ năng sống : Rèn luyện kĩ năng giao tiếp , tư duy sáng tạo
3.Thái độ: Trân trọng những giá trị văn hóa của dân tộc, biết kính trọng, đề cao những ngươi có tài, có thiên lương. Hiểu thế nào là cái đẹp đích thực. Có ý thức giữ tâm hồn trong sáng dù sống trong môi trường thiếu lành mạnh.
Nêu những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của nhà văn N. Tuân ?

I.TÌM HIỂU CHUNG:
1. Tác giả: (SGK
N Tuân )(1910-1987) sinh ra trong một gia đình nhà nho khi Hán học đã tàn .Ông là một NS tài hoa , uyên bác , có cá tính độc đáo
-.N. Tuân sáng tác ở nhiều thể loại nhưng đặc biệt thành công ở thể loại tùy bút .
2.Tác phẩm: Chữ người tử tù
a.Xuất xứ :
- Lúc đầu có tên là Dòng chữ cuối cùng in trong Tạp chí Tao đàn (1939)
-Sau được tuyển in trong tập truyện Vang bóng một thời và đổi tên thành Chữ người tử tù
- Vang bóng một thời in lần đầu năm 1940 gồm 11 truyện ngắn .
b.Tóm tắt cốt truyện(HS kể )- bố cục:
Cao Bá Quát
(1809? – 1855)
"Nhất sinh đê thủ bái mai hoa"
(Một đời chỉ cúi đầu vái lạy hoa mai)
Cao Bá Quát
Câu 1. Truyện Chữ người tử tù được in lần đầu trong tập sách nào của Nguyễn Tuân ?
A. Một chuyến đi (1938)
B. Vang bóng một thời (1940)
C. Chiếc lư đồng mắt cua (1941)
B. Vang bóng một thời (1940)
. Dòng nào sau đây liệt kê đúng trình tự các sự việc trong truyện:

A. Huấn Cao nhập lao - Quản ngục biệt đãi Huấn Cao - Huấn cao cho chữ Quản ngục
B.Huấn Cao nhập lao - Huấn Cao cho chữ Quản ngục - Quản ngục biệt đãi Huấn Cao
C.Huấn Cao cho chữ Quản ngục - Quản ngục biệt đãi Huấn Cao - Huấn Cao nhập lao
*Bố cục: ba đoạn:
-Đoạn 1: (“Nhận được… rồi sẽ liệu”:; nỗi lo nghĩ, trăn trở của viên quản ngục khi biết tin ông Huấn Cao sẽ được giải đến.
-Đoạn 2: (“Sớm hôm sau…trong thiên hạ”): thái độ, tâm trạng của viên quản ngục và của Huấn Cao trong những ngày bị giam giữ tại nhà lao.
-Đoạn 3 (còn lại) Cảnh Huấn Cao cho chữ và dặn dò viên quản ngục.
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN:
1.Hình tượng nhân vật Huấn Cao:
a. Một nho sĩ tài hoa:
- Có tài viết chữ rất nhanh và đẹp (dc).
- Chữ của ông là vật báu đối với người khác (dc).
b. Một người có khí phách hiên ngang:
- Trang anh hùng dũng liệt: Dám chống lại triều đình (dc).
- Coi khinh bọn tiểu nhân thị oai (dc).
- Coi thường và bình thản trước cái chết (dc).
c. Một nhân cách cao cả:
-Không đánh mất nhân cách vì tiền bạc, quyền thế (dc).
- Trân trọng, quý mến, nâng đỡ những người có tấm lòng hướng thiện.(dc)
"Chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài"
Bút pháp lãng mạn, lí tưởng hoá: Vẻ đẹp rực rỡ, sáng chói  hàng loạt sự tương phản gay gắt.
Quan niệm về cái đẹp: Cái tài phải đi đôi với cái tâm, cái đẹp và cái thiện không thể tách rời nhau Quan niệm NT tiến bộ.

THẢO LUẬN :(5 phút)
- Vẻ đẹp của Huấn Cao kết tinh ở cảnh cho chữ như thế nào ?(gợi ý: khung cảnh? Con người ?)
*Cảnh Huấn Cao cho chữ :
a.Khung cảnh cho chữ:
*Thủ pháp đối lập và bút pháp lí tưởng hoá(lãng mạn)
- Thời gian: Đêm khuya và là đêm cuối cùng của Huấn Cao.
- Không gian: Nhà tù
đối lập giữa buồng tối chật hẹp, ẩm ướt, tường đầy mạng nhện, tổ rệp, đất bừa bải phân chuột, phân gián >< ánh sáng của bó đuốc, màu trắng của tấm lụa và mùi thơm của chậu mực.


Chữ Tâm
- Con người: hoán đổi vị thế của các nhân vật.
+ Huấn Cao (tử tù): (dc)Tư thế làm chủ, tự tin, đường hoàng.
+ Quản ngục, thơ lại (người cầm quyền trong nhà tù): (dc) Tư thế thụ động, khúm núm, run run.
=>Sự chiến thắng của ánh sáng đối với bóng tối, của cái đẹp, cái cao thượng đối với sự phàm tục nhơ bẩn, của tinh thần bất khuất đối với thái độ cam chịu nô lệ.
=> Qua hình tượng nhân vật Huấn Cao ,Nguyễn Tuân muốn khẳng định : Cái đẹp là bất diệt , cái tài và cái tâm ; cái đẹp và cái thiện không thể tách rời sự trân trọng những giá trị tinh thần dân tộc .
*Ý nghĩa lời khuyên của Huấn Cao đối với quản ngục. (dc)
=> Cái đẹp có thể sản sinh nơi tội ác ngự trị nhưng cái đẹp không thể sống chung với cái ác. Muốn thưởng thức cái đẹp phải có tâm hồn trong sáng. Đây cũng chính là tư tưởng nghệ thuật của Nguyễn Tuân.
2/Hình tượng viên quản ngục:
a.Nghề nghiệp: Một người chọn nhầm nghề
- Làm nghề cai quản trại giam, hoàn cảnh sống phức tạp.(dc)
b. Nhân cách:
*Một người có nhân cách tốt (dc) .
Nghề nghiệp và hoàn cảnh sống trái ngược với nhân cách
Quản ngục là người bị cầm tù về nhân cách.
2/Hình tượng viên quản ngục:
a.Nghề nghiệp: Một người chọn nhầm nghề
b. Nhân cách:
*Một người có khí phách, yêu mến cái đẹp, trân trọng người tài Sở thích chơi chữ:
-Một thú chơi thanh cao >< công việc - hoàn cảnh của quản ngục.
- Đây là niềm say mê cao độ (Có được chữ Huấn Cao, coi như vật báu, nếu không xin được thì ân hận suốt đời)
* Cách “biệt nhỡn liên tài”cư xử đối với Huấn Cao (những hành động, việc làm, lời nói nào ?)
-Nghe tin Huấn Cao đến: Cho quét dọn phòng giam trước.
-Khi tiếp nhận tù nhân: Nhìn Huấn Cao với đôi mắt hiền lành, lòng kính nể (biệt nhỡn).
-Khi Huấn Cao ở trong tù: Dâng rượu thịt, nói năng cung kính, nhịn nhục, lễ độ.
=>Lòng kính phục tuyệt đối của Quản ngục đối với Huấn Cao.




- Quản ngục say mê cái tài, cái đẹp và nhân cách cao thượng của Huấn Cao  chân thành, biệt đãi, cung kính ông Huấn (mặc dù ông tỏ thái độ cao ngạo, khinh bạc quản ngục.)
-Tự thấy mình chỉ là một kẻ “tiểu lại giữ tù” thấp hèn. Vì say cái đẹp, cảm phục tài năng và nhân cách Huấn Cao bất chấp luật pháp làm đảo lộn trật tự trong nhà tù biến kẻ tử tù  thần tượng để tôn thờ
- Tư thế khúm núm, thái độ trân trọng đối với HC “Kẻ mê muội …bái lĩnh” sự thức tỉnh muộn màng Nhân cách đáng quý.



=> Hình tượng nhân vật quản ngục (tuy không phải là hình tượng trung tâm) cũng đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc truyền tải chủ đề của tác phẩm và góp phần hoàn thiện vẻ đẹp của Huấn Cao.




3/Tình huống truyện: độc đáo :
a.Trên bình diện xã hội: đối lập, éo le.
- Huấn Cao - một tên Tử tù “đại nghịch” cầm đầu cuộc nổi loạn chờ ngày ra pháp trường xử tội >< Quản ngục ,kẻ đại diện thế lực XHPK.
b.Trên bình diện nghệ thuật: giống nhau:
-Đều là những con người có tâm hồn nghệ sĩ, tri âm tri kỉ với nhau.
TG đặt các nhân vật vào hoàn cảnh ngục tù tối tăm, nhơ bẩn cuộc gặp gỡ kì lạ, mối quan hệ đầy éo le, trớ trêu giữa những tâm hồn tri âm tri kỉhấp dẫn, lôi cuốn, nổi bật tính cách các n/v và chủ đề TP.

Cuộc gặp gỡ kì lạ tại nhà lao tỉnh Sơn
Huấn Cao
Viên quản ngục
Xã hội
Nghệ thuật
Ngục quan
Tử tù
Kẻ biết quý trọng
cái tài
Người có tài
Những kẻ đối địch
Những người tri kỷ
Khắc họa phẩm chất nhân vật
Thể hiện tư tưởng, chủ đề tác phẩm
(Ca ngợi cái tài, cái đẹp, cái thiện)
 Nổi bật vẻ đẹp của hình tượng Huấn Cao và làm sáng tỏ tấm lòng biệt nhỡn liên tài của Quản Ngục, đồng thời thể hiện sâu sắc chủ đề tác phẩm.
câu hỏi trắc nghiệm
Nhận định nào sau đây không chuẩn xác?
Tình huống truyện Chữ người tử tù có tác
dụng:
A-làm nổi bật cái đẹp của Huấn Cao và quản
ngục.
B-tạo tính kịch gay cấn,hấp dẫn cho tác phẩm.
C-gây sốc , gây choáng cho người đọc.
D-gây bất ngờ cho người đọc.
III. TỔNG KẾT: (ghi nhớ- sgk trang 115)
1.CHỦ ĐỀ TP:
*Khắc hoạ thành công hình tượng Huấn Cao - một con người tài hoa, có tâm hồn trong sáng, cao thượng, và khí phách hiên ngang, bất khuất.
*Bộc lộ quan niệm về cái đẹp, khẳng định sự bất tử của cái đẹp, bộc lộ kín đáo tấm lòng yêu nước.
2.Đặc sắc Nghệ thuật
* Tạo dựng tình huống truyện độc đáo,
*Dựng cảnh, khắc họa thành công tính cách nhân vật; tạo không khí cổ kính, trang trọng.
*Ngôn ngữ giàu tính tạo hình.
* Khai thác tối ưu hiệu quả của thủ pháp đối lập và bút pháp lí tưởng hoá.
Bài tập về nhà
Theo em dòng chữ cuối cùng mà Huấn Cao viết tặng quản ngục có nội dung như thế nào? Phân tích ngắn gọn ý nghĩa của nó.