Tuần 11. Chữ người tử tù

Đến dự giờ, thăm lớp
Chào mừng Quý thầy, cô giáo
- NGUYỄN TUÂN -
Tiết 36 - 37
Chữ người tử tù
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
(1910 – 1987)
Cuộc đời – con người:
- Xuất thân trong gia đình nhà Nho khi Hán học đã tàn
ở Hà Nội.
- Làm báo, viết văn, tham gia phục vụ cách mạng và
kháng chiến
b. Sự nghiệp sáng tác:
Sáng tác cả trước và sau Cách mạng tháng Tám 1945
- Phong cách nghệ thuật: Tài hoa, độc đáo, uyên bác.
Là nhà văn lớn, có đóng góp không nhỏ đối với Văn học Việt
Nam hiện đại (Tùy bút)
- Các tác phẩm chính:
- Là một nhà văn, một nghệ sĩ suốt đời đi tìm cái đẹp; là cây bút có phong cách nghệ thuật độc đáo, sở trường về thể loại tùy bút.
- NGUYỄN TUÂN -
Tiết 36 - Chữ người tử tù
MỘT SỐ TÁC PHẨM CỦA NGUYỄN TUÂN
2. Tác phẩm
Tập truyện Vang bóng một thời
- Tập truyện là kết tinh tài năng của Nguyễn Tuân trước Cách mạng
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
Xuất bản:
Dung lượng:
Đề tài:

Chủ đề:

- Hình tượng nghệ thuật chính:
năm 1940
11 truyện ngắn
Một thời đã qua nay chỉ còn là Vang
bóng
Viết về những cái tài, những thú vui
tao nhã phong lưu đậm chất văn hóa.
Các nhà Nho lỡ vận nhưng vẫn giữ vững khí tiết với đạo sống của người quân tử; Những người có tài năng phi thường.
- NGUYỄN TUÂN -
Tiết 36 - Chữ người tử tù
b. Truyện ngắn Chữ người tử tù
=> Là truyện ngắn xuất sắc nhất, tiêu biểu nhất của tập
truyện, được đánh giá là “Một văn phẩm đạt gần tới sự
toàn thiện, toàn mĩ” (Vũ Ngọc Phan)
2. Tác phẩm
Tập truyện Vang bóng một thời
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
- Lúc đầu có tên là Dòng chữ cuối cùng, in năm 1938 trên tạp chí Tao Đàn, sau đó được tuyển in trong tập truyện ngắn Vang bóng một thời và đổi tên thành “Chữ người tử tù”.
- Tóm tắt tác phẩm:
- NGUYỄN TUÂN -
Tiết 36 - Chữ người tử tù
Huấn Cao- khí phách hiên ngang, nổi tiếng có tài viết chữ đẹp, là người cầm đầu cuộc nổi loạn chống lại triều đình phong kiến nhưng thất bại, bị bắt giải đến đề lao chịu án tử hình.
Quản ngục – người phục vụ cho triều đình phong kiến, vốn say mê chữ đẹp, từng ao ước có được chữ của ông Huấn.
Viên quản ngục đã biệt đãi với Huấn Cao với tấm lòng đầy ngưỡng mộ nhưng thái độ lạnh nhạt, khinh bạc của Huấn Cao làm cho quản ngục rất khổ tâm, ao ước được chữ của Huấn Cao treo trong nhà ngày càng cháy bỏng.
Vào một buổi chiều lạnh, hiểu được nỗi lòng và sở nguyện của quản ngục, Huấn Cao đồng ý cho chữ vào đêm hôm ấy và khuyên ngục quan bỏ nghề, về quê để giữ lấy thiên lương cho lành vững, tránh xa chốn nhơ nhuốc, bẩn thỉu.
b. Truyện ngắn Chữ người tử tù
2. Tác phẩm
Tập truyện Vang bóng một thời
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
- Tóm tắt tác phẩm:
- NGUYỄN TUÂN -
Tiết 36 - Chữ người tử tù
2. Tác phẩm
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
II. Đọc – hiểu văn bản:
1. Tình huống truyện:
Diễn ra nơi tù ngục, trước ngày Huấn Cao ra pháp trường.
Nơi cả quản ngục và Huấn Cao phải thể hiện đúng vị thế của mình; Không phải là nơi sản sinh và lưu giữ cái đẹp.
Yêu thích cái đẹp, mong muốn có được chữ của Huấn Cao; là người lưu giữ cái Đẹp.
Có tài viết chữ đẹp, là người sáng tạo cái Đẹp.
Quan coi ngục, đại diện cho triều đình, cho quyền uy, cho trật tự xã hội đương thời
Kẻ tử tù, phản nghịch, chống phá chế độ (theo quan điểm của chế độ thời đó).

- Cuộc gặp gỡ đầy éo le, ngang trái của hai con người cùng yêu cái đẹp nhưng lại
đối lập về vị thế xã hội.
- Tạo sự hấp dẫn
- NGUYỄN TUÂN -
Tiết 36 - Chữ người tử tù
a. Một nghệ sĩ tài hoa trong nghệ thuật thi pháp:
- “ Ở đây lẫn lộn. Ta khuyên thầy Quản nên thay chốn ở đi. Chỗ này không phải là nơi để treo một bức lụa trắng với những nét chữ vuông tươi tắn nó nói lên những cái hoài bão tung hoành của một đời con người”
- “ Này, thầy bát, cứ công văn này, thì chúng ta sắp nhận được sáu tên tù án chém. Trong đó, tôi nhận thấy tên người này đứng đầu bọn phản nghịch là Huấn Cao. Tôi nghe ngờ ngợ. Huấn Cao? Hay là cái người mà vùng tỉnh Sơn ta vẫn khen cái tài viết chữ rất nhanh và rất đẹp đó không?”.
- “Chữ ông Huấn Cao đẹp lắm, vuông lắm. Tính ông vốn khoảnh, trừ chỗ tri kỉ, ông ít khi chịu cho chữ. Có được chữ ông Huấn mà treo là có một vật báu trên đời ”.
 Thông qua đoạn đối thoại giữa thầy thơ và viên quản ngục, thông qua suy nghĩ của viên quản ngục, lời của Huấn Cao, Huấn cao hiện lên với hình ảnh một người tử tù hết sức tài hoa, một nghệ sĩ trong nghệ thuật viết thư pháp
2. Tác phẩm
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
II. Đọc – hiểu văn bản:
1. Tình huống truyện:
2. Nhân vật Huấn Cao:
- NGUYỄN TUÂN -
Tiết 36 - Chữ người tử tù
a. Một nghệ sĩ tài hoa trong nghệ thuật thi pháp:
b. Một người có nhân cách trong sáng, cao đẹp;
2. Tác phẩm
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
II. Đọc – hiểu văn bản:
1. Tình huống truyện:
2. Nhân vật Huấn Cao:
- NGUYỄN TUÂN -
Tiết 36 - Chữ người tử tù
a. Một nghệ sĩ tài hoa trong nghệ thuật thi pháp:
b. Một người có nhân cách trong sáng, cao đẹp;
- Vì “cảm cái tấm lòng biệt nhỡn liên tài” của Viên quản ngục, Huấn Cao cảm động mà đồng ý.
- “Tính ông vốn khoảnh, trừ chỗ tri kỉ, ông ít chịu cho chữ .”
chính trực, trọng tình nghĩa, khinh lợi, sống thanh cao. Chỉ cho chữ những người biết trân trọng cái tài và yêu quý cái đẹp

Bộc lộ lẽ sống: không nên phụ tấm lòng cao đẹp của người khác dành cho mình.
- “Thiếu chút nữa, ta đã phụ mất một tấm lòng trong thiên hạ”
Khuyên bảo quản ngục thoát khỏi nghề, cố giữ thiên lương, rồi mới nghĩ đến chuyện chơi chữ.
- “Không vì vàng ngọc hay quyền thế mà ép mình viết câu đối”
-> Quan niệm: Cái đẹp không thể chung sống với cái xấu xa, thấp hèn và con người chỉ có thể thưởng thức được cái đẹp nếu giữ được bản chất trong sáng.
c. Một người có khí phách hiên ngang;
2. Tác phẩm
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
II. Đọc – hiểu văn bản:
1. Tình huống truyện:
2. Nhân vật Huấn Cao:
- NGUYỄN TUÂN -
Tiết 36 - Chữ người tử tù
a. Một nghệ sĩ tài hoa trong nghệ thuật thi pháp:
b. Một người có nhân cách trong sáng, cao đẹp;
- “Ta muốn người đừng đặt chân vào đây “
- “Đến cái cảnh chết chém ông còn chẳng sợ nữa là những trò tiểu nhân thị oai này”
- “Huấn Cao lạnh lùng chúc mũi gông… thuỳnh một cái”
- Lúc ngồi tù chờ ngày ra pháp trường, được biệt đãi vẫn thản nhiên, ung dung.
c. Một người có khí phách hiên ngang;
=> Phong thái của người anh hùng “chọc trời khuấy nước”, “có hoài bão tung hoành”, xem “cái chết nhẹ tựa lông hồng”.
- Dám chống lại triều đình mà ông căm ghét.
2. Tác phẩm
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
II. Đọc – hiểu văn bản:
1. Tình huống truyện:
2. Nhân vật Huấn Cao:
- NGUYỄN TUÂN -
Tiết 36 - Chữ người tử tù
a. Một nghệ sĩ tài hoa trong nghệ thuật thi pháp:
b. Một người có nhân cách trong sáng, cao đẹp;
c. Một người có khí phách hiên ngang;
d. Đánh giá chung:
d. Đánh giá chung:
* Huấn Cao: mang vẻ đẹp của một trang anh hùng hiên ngang lẫm liệt, vừa có tài vừa có tâm. Qua đó, thể hiện quan niệm thẩm mĩ của Nguyễn Tuân: tài – tâm, đẹp – thiện không thể tách rời.

- Qua việc yêu mến, ca ngợi, tiếc nuối những người như ông Huấn – người “kết tinh”, lưu giữ vẻ đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc Kín đáo thể hiện lòng yêu nước của tác giả qua vẻ đẹp của Huấn Cao
* Nguyễn Tuân xây dựng nhân vật lý tưởng – hình tượng lãng mạn được viết theo lối lý tưởng hóa của một ngòi bút lãng mạn cho nên cả tài hoa, thiên lương lẫn khí phách của nhân vật đều mang tầm vóc phi thường.
- NGUYỄN TUÂN -
Tiết 36 - 37
Chữ người tử tù
Tiết 36:
Tìm hiểu chung
Tác giả
Tác phẩm
II. Đọc - hiểu văn bản:
Tình huống truyện
Nhân vật Huấn Cao
Tiết 37:
3. Cảnh cho chữ
4. Nhân vật Viên quản ngục
III. Tổng kết:
Giá trị nội dung
Giá trị nghệ thuật
Giới thiệu về nghệ thuật thư pháp

- Mỗi lần đặt bút đối với nhà thư pháp là một lần sáng tạo.
- Mỗi nét bút là tập trung cao độ, kết tụ tinh hoa và tinh huyết của người nghệ sĩ.
- Mỗi nét chữ đều là hiện hình của những khát khao thầm kín mà mãnh liệt chất chứa trong sâu thẳm tâm hồn, nhân cách người viết.
Một số hình ảnh về nghệ thuật thư pháp
Nội dung: Hoài Đức
Dịch nghĩa: Hoài mong cái Đức
Một số hình ảnh về nghệ thuật thư pháp
Chữ Cần


Chữ Đạo
Chữ Lộc
CHỮ CHÂN PHƯƠNG
CHỮ CÁCH ĐIỆU
CHỮ MÔ PHỎNG
C. Nhân vật Quản Ngục
Hoàn cảnh sống và
Công việc:
Sống ở nơi tàn nhẫn,
Lừa lọc, với lũ quay
Quắt…
-Làm chức quan coi
Ngục, đại diện cho
Pháp luật triều đình.
→ Hoàn cảnh dễ làm
Con người tha hóa
Tính cách con người:
-Là người có tính
Cách dịu dàng, hiền
Lành, hiểu chữ nghĩa.
-Là người có chiều
Sâu nội tâm: biết giá
Người, trọng người
→Là người có tâm
Hồn nghệ sĩ màng bi
Kịch của kẻ lạc lối
Hành động biệt nhỡn
Liên tài:
-Kín đáo dọn buồng
Giam.
-Đối đãi rất hậu với
Huấn Cao và các bạn
Tù của ông.
-Nhún nhường
→Thể hiện tấm lòng
Chân thành, hướng
Thiện
Nhận xét:
-Quản ngục được xây dựng với bút pháp gần với hiện thực, có sự vận
Động nội tâm và tính cách; mang vẻ đẹp của con người được cái Thiện
Cái đẹp dẫn đường.
Thể hiện rõ hơn quan niệm của Nguyễn Tuân về sức mạnh cảm hóa
Của cái Đẹp và cái Thiện.
d. Cảnh cho chữ
d. Cảnh cho chữ
Ý nghĩa của cảnh cho chữ:
Là cảnh tượng xưa nay chưa từng có, khác với cảnh cho chữ
Thông thường cả về không gian, thời gian, tư thế người cho chữ
Và người nhận chữ.
-Là kết quả của sự vận động cốt truyện, sự chiến thắng của ánh
Sáng với bóng tối, của cái Đẹp, cái Thiện với cái xấu, cái ác.
-Thể hiện quan niệm thẩm mĩ và tài năng nghệ thuật của Nguyễn
Tuân, tận dụng tối đa thủ pháp đối lập tương phản, tạo không khí
Vừa cổ kính thiêng liêng, vừa hiện đại để thể hiện nội dung và ý
Nghĩa tác phẩm.
3. Tổng kết
Khắc họa thành công hình tượng nhân vật Huấn Cao
với vẻ đẹp lí tưởng về tài năng, thiên lương, khí phách
đậm chất lãng mạn, thể hiện quan niệm thẩm mĩ của
Nguyễn Tuân về cái Đẹp và cái Thiện.

Truyện có cốt truyện hấp dẫn, tình huống truyện độc
đáo, đầy kịch tính. Lời văn sắc sảo, uyên bác tạo một
không khí cổ kính, bi tráng nhưng cũng hết sức gần gũi,
đời thường.
back