Tuần 11. Chữ người tử tù

Đến dự giờ, thăm lớp
Chào mừng Quý thầy, cô giáo








- NGUYỄN TUÂN -




Tiết 39:
Chữ người tử tù
Kiểm tra bài cũ:
Em hãy nêu tình huống truyện trong tác phẩm “Chữ người tử tù”? Ý nghĩa của tình huống truyện?
2. Nhân vật Huấn Cao
Qua việc chuẩn bị bài ở nhà em hãy cho biết vẻ đẹp của nhân vật Huấn Cao được thể hiện trên những phương diện nào?
Nhân
vật
Huấn
Cao
Vẻ đẹp tài hoa
Khí phách
hiên ngang
Thiên lương
trong sáng
THẢO LUẬN NHÓM:
Nhóm 1: Hãy tìm những chi tiết chứng tỏ Huấn Cao là một con người tài hoa?
Nhóm 2: Vẻ đẹp khí phách hiên ngang của Huấn Cao được thể hiện như thế nào trong tác phẩm?
Nhóm 3: Tìm những chi tiết chứng tỏ Huấn Cao là một người có thiên lương trong sáng?
Nhóm 4: Suy nghĩ của em về vẻ đẹp nhân vật Huấn Cao? Nguyễn Tuân gửi gắm quan niệm gì qua nhân vật này?
Nhân
vật
Huấn
Cao
Vẻ đẹp tài hoa
Khí phách
hiên ngang
Thiên lương
trong sáng
Có được chữ ông Huấn mà treo trong
nhà thì như có vật báu trên đời
Chữ ông Huấn đẹp lắm, vuông lắm, tài
viết chữ nhanh và đẹp.
Chữ ta thì đẹp thật, quý thật
Một
người tử
tù tài
hoa, một
nghệ sĩ
trong
nghệ thuật
thư pháp
Chữ Hán và nghệ thuật thư pháp
- Chữ Hán (chữ Nho): là chữ tượng hình, viết bằng bút lông - mực tàu.
- Nghệ thuật thư pháp: là nghệ thuật viết chữ đẹp, mang tính hội họa. Chữ Hán có 4 kiểu viết:
+ Chân: Chân phương
+ Thảo: Viết thoáng
+ Triện: Theo hình vuông
+ Lệ: Uốn lượn hoa mĩ
=> Qua nét chữ phần nào có thể thấy được tài năng, tâm hồn, phẩm hạnh, ước mơ, khát vọng của người viết. Chữ là NGƯỜI.
Chữ triện
Chữ thảo
Chữ chân
Một số hình ảnh về nghệ thuật thư pháp
Nội dung: Hoài Đức
Dịch nghĩa: Hoài mong cái Đức
Một số hình ảnh về nghệ thuật thư pháp
Chữ Cần


Chữ Đạo
Chữ Lộc
CHỮ CHÂN PHƯƠNG
CHỮ CÁCH ĐIỆU
CHỮ MÔ PHỎNG
Nhân
vật
Huấn
Cao
Vẻ đẹp tài hoa
Khí phách
hiên ngang
bất khuất
Thiên lương
trong sáng
Coi thường cái chết, khinh bỉ bọn
tiểu nhân đắc chí; bình tĩnh, ung
dung sống nốt những ngày
cuối của cuộcđời
Huấn Cao lạnh lùng, chúc mũi
gông nặng khom mình thúc mạnh
đầu thang gông…
Ung dung nhận rượu thịt của
quản ngục mà vẫn mắng đuổi
quản ngục
Ông có tài bẻ khóa và vượt ngục.
Phong
thái của
người
anh hùng
chọc trời
khuấy
nước
có hoài
bão tung
hoành.
Coi cái
chết nhẹ
tựa lông
hồng.
Hành động khúm núm nể sợ
của viên quản ngục
Nhân
vật
Huấn
Cao
Vẻ đẹp tài hoa
Khí phách
hiên ngang
bất khuất
Thiên lương
trong sáng
“Tính ông vốn khoảnh, trừ chỗ tri kỉ, ông ít chịu cho chữ .”
- “Không vì vàng ngọc hay quyền thế mà ép mình viết câu đối”
- Vì “cảm cái tấm lòng biệt nhỡn liên tài” của Viên quản ngục, Huấn Cao cảm động mà đồng ý.
- “Thiếu chút nữa, ta đã phụ mất một tấm lòng trong thiên hạ”
Khuyên bảo quản ngục thoát khỏi nghề, cố giữ thiên lương, rồi mới nghĩ đến chuyện chơi chữ.
Chính trực
trọng
tình nghĩa,
khinh lợi,
sống thanh
cao, chỉ
cho chữ
những
người
biết
quý
trọng
cái
tài,
cái đẹp
Kết luận:
* Huấn Cao: mang vẻ đẹp của một trang anh hùng hiên ngang lẫm liệt, vừa có tài vừa có tâm. Qua đó, thể hiện quan niệm thẩm mĩ của Nguyễn Tuân: tài – tâm, đẹp – thiện không thể tách rời.
* Nghệ thuật: xây dựng nhân vật lý tưởng - hình tượng lãng mạn được viết theo lối lý tưởng hóa của một ngòi bút lãng mạn cho nên cả tài hoa, thiên lương lẫn khí phách của nhân vật đều mang tầm vóc phi thường.
3. Nhân vật Quản Ngục
Hình tượng nhân vật viên quản ngục được
khắc họa ở những phương diện nào?
Nhân
vật
viên
quản
ngục
Hoàn cảnh
sống và
công việc
Tính cách
con người
Hành động
biệt nhỡn
Liên tài
Tâm trạng
Sở thích và
Ước nguyện
Củng cố bài giảng:
SƠ DỒ TÓM TẮT NHÂN VẬT HUẤN CAO
HUẤN CAO
Nho sĩ tài hoa
Thiên lương trong sáng
Khí phách hiên ngang
Nhân vật lý tưởng có sự kết hợp hài hòa giữa
TÂM - TÀI, THIỆN – MỸ
Câu hỏi củng cố
2. Nhân vật Huấn Cao mang những vẻ đẹp nào?
2. Viết một đoạn văn (khoảng 10 dòng) nêu cảm nghĩ của em về nhân vật Huấn Cao trong tác phẩm “Chữ người tử tù” ?
Gợi ý: HS viết một đoạn trình bày cảm nghĩ sâu sắc nhất về nhân vật Huấn Cao (không cần nói đầy đủ về hình tượng Huấn Cao, chỉ nói về điều mình cho ý nghĩa nhất).
Câu hỏi học bài, chuẩn bị bài:
- Học bài cũ:
+ Phân tích hình tượng nhân vật Huấn Cao?
+ Yêu thích nhân vật nào nhất? Tại sao?
- Soạn bài theo phân phối chương trình.
+ Bài tập: Thành công của Nguyên Tuân là không chỉ xây dựng được hình tượng Huấn Cao độc đáo mà cả Quản ngục cũng thật đẹp. Ý kiến của em như thế nào?
+ Hoàn cảnh sống và công việc của quản ngục như thế nào ?
+ Tính cách con người viên quản ngục ?
+ Hành động biệt nhỡn liên tài của viên quản ngục.
+ Tâm trạng của viên quản ngục như thế nào khi nghe tin có tên tử tù là Huấn Cao?
+ Sở thích và ước nguyện của viên quản ngục là gì ?
+ Cảnh cho chữ diễn ra như thế nào?
+ Tác giả nguyễn Tuân đã gọi đây là cảnh tượng như thế nào?
+ Vì sao lại gọi đó là cảnh tượng xưa nay chưa từng có?
+ Đặc sắc về nội dung và nghệ thuật trong tác phẩm?
PHIẾU HỌC TẬP
Nhóm 1: Hoàn cảnh sống và công việc của Viên quản ngục như thế nào? Em nhận xét gì về hoàn cảnh và công việc đó?
Nhóm 2: Tính cách con người của viên quản ngục như thế nào? Em nhận xét gì về con người viên quản ngục?
Nhóm 3: Viên quản ngục đã biệt đãi ông Huấn Cao như thế nào? Nhận xét về hành động này?
Nhóm 4: Tâm trạng của viên quản ngục như thế nào khi nghe tin có tử tù tên là Huấn Cao? Sở thích và ước nguyện của viên quản ngục là gì?
Nhân
vật
viên
quản
ngục
Hoàn cảnh
sống và
công việc
Tính cách
con người
Hành động
biệt nhỡn
Liên tài
Sống ở nơi tàn nhẫn, lừa lọc, với lũ
quay quắt
Làm chức quan coi ngục đại diện cho
pháp luật và triều đình.
Hoàn
cảnh dễ
làm con
người
tha hóa.
Tâm trạng
Sở thích và
Ước nguyện
Tính cách dịu dàng, hiền lành, hiểu chữ
Nghĩa.
Là người có chiều sâu nội tâm, biết giá
người, trọng người
Người có
tâm hồn
nghệ sĩ
mang bi
kịch của
kẻ lạc
lối.
Nhân
vật
viên
quản
ngục
Hoàn cảnh
sống và
công việc
Tính cách
con người
Hành động
biệt nhỡn
Liên tài
Tính cách dịu dàng, hiền lành, hiểu chữ
Nghĩa.
Là người có chiều sâu nội tâm, biết giá
người, trọng người
Người có
tâm hồn
nghệ sĩ
mang bi
kịch của
kẻ lạc
lối.
Tâm trạng
Sở thích và
Ước nguyện
Nhân
vật
viên
quản
ngục
Hoàn cảnh
sống và
công việc
Tính cách
con người
Hành động
biệt nhỡn
Liên tài
Tính cách dịu dàng, hiền lành, hiểu chữ
Nghĩa.
Là người có chiều sâu nội tâm, biết giá
người, trọng người
Người có
tâm hồn
nghệ sĩ
mang bi
kịch của
kẻ lạc
lối.
Tâm trạng
Sở thích và
Ước nguyện
Nhân
vật
viên
quản
ngục
Hoàn cảnh
sống và
công việc
Tính cách
con người
Hành động
biệt nhỡn
Liên tài
Kín đáo dọn buồng giam.
Đối đãi rất hậu với Huấn Cao và các bạn
tù của ông.
Tấm lòng
chân thành
hướng
thiện.
Tâm trạng
Sở thích và
Ước nguyện
Nhún nhường
Nhân
vật
viên
quản
ngục
Hoàn cảnh
sống và
công việc
Tính cách
con người
Hành động
biệt nhỡn
Liên tài
Băn khoăn về cái tên người đứng đầu
Bọn phản nghịch.
Môt khuôn mặt nghĩ ngợi, băn khoăn ngồi
bóp thái dương.
Tâm trạng
mâu thuẫn
day dứt,
tâm trạng
của một
con người
kín đáo,
tế nhị.
Tâm trạng
Sở thích và
Ước nguyện
Nghĩ ngợi về câu nói của thầy thơ lại.
Nhân
vật
viên
quản
ngục
Hoàn cảnh
sống và
công việc
Tính cách
con người
Hành động
biệt nhỡn
Liên tài
Treo ở nhà riêng mình một đôi câu đối
Do chính tay ông Huấn Cao viết.
Có được chữ ông treo trong nhà như có
vật báu ở trên đời.
Tâm trạng
Sở thích và
Ước nguyện
3. Nhân vật Quản Ngục
Quản ngục là người có sở thích cao quý, là người biết trân trọng
Và đề cao nhân cách con người, trân trọng cái đẹp, cái tài dám đảo
Lộn trật tự kỉ cương trong nhà tù để tôn thờ cái đẹp, cái thiên lương
cao cả.
Nhận xét:
-Quản ngục được xây dựng với bút pháp gần với hiện thực, có sự vận
Động nội tâm và tính cách; mang vẻ đẹp của con người được cái Thiện
Cái đẹp dẫn đường.
Thể hiện rõ hơn quan niệm của Nguyễn Tuân về sức mạnh cảm hóa
Của cái Đẹp và cái Thiện.
II. Ñoïc - hieåu vaên baûn
a. Hoàn cảnh cho chữ
- Thời gian: đêm khuya.
- Không gian:
+ Buồng giam chật hẹp, tăm tối >< ánh sáng của bó đuốc.
+ Mùi hôi của không khí ẩm ướt, “tường đầy mạng nhện… phân gián” >< mùi thơm của lọ mực, bức lụa trắng.
 Cái đẹp được sáng tạo giữa chốn hôi hám, nhơ bẩn; thiên lương tỏa sáng nơi bóng tối và cái ác ngự trị.
4. Caûnh cho chöõ
b. Con người
- Người cho chữ: tử tù.
+ Một người tù… mảnh ván  ung dung, bình tĩnh.
+ Khuyên bảo, răn dạy cai ngục về lẽ sống.
- Người nhận chữ: coi tù.
+ Viên quản ngục … chậu mực  khúm núm.
+ Vái lạy tù nhân -> cúi đầu trước cái đẹp, cái thiên lương.
=> Trật tự, kỉ cương nhà tù bị đảo lộn: tù nhân trở thành người ban phát cái đẹp, răn dạy ngục quan, ngục quan thì khúm núm, vái lạy tù nhân.
 Cảnh tượng xưa nay chưa từng có.
II. Ñoïc - hieåu vaên baûn
4. Caûnh cho chöõ
* Ý nghĩa lời khuyên của Huấn Cao
“Ta khuyên thầy Quản nên thay chốn ở đi … mất cả đời lương thiện đi”.
- Cái đẹp có thể sinh ra từ trong bóng tối, từ nơi dơ bẩn, tàn ác nhất nhưng cái đẹp không thể cùng tồn tại với cái xấu, cái ác.
 Sự chiến thắng của ánh sáng đối với bóng tối, của cái tài, cái đẹp đối với cái ác, cái xấu.
- Cái đẹp có thể cứu rỗi linh hồn con người.
 Lời khuyên chân thành, có tác dụng cảm hoá con người.
II. Ñoïc - hieåu vaên baûn
4. Caûnh cho chöõ
4. Cảnh cho chữ
Ý nghĩa của cảnh cho chữ:
Là cảnh tượng xưa nay chưa từng có, khác với cảnh cho chữ
Thông thường cả về không gian, thời gian, tư thế người cho chữ
Và người nhận chữ.
- Là kết quả của sự vận động cốt truyện, sự chiến thắng của ánh
Sáng với bóng tối, của cái Đẹp, cái Thiện với cái xấu, cái ác.
- Thể hiện quan niệm thẩm mĩ và tài năng nghệ thuật của Nguyễn
Tuân, tận dụng tối đa thủ pháp đối lập tương phản, tạo không khí
Vừa cổ kính thiêng liêng, vừa hiện đại để thể hiện nội dung và ý
Nghĩa tác phẩm.
III. Tổng kết
Khắc họa thành công hình tượng nhân vật Huấn Cao
với vẻ đẹp lí tưởng về tài năng, thiên lương, khí phách
đậm chất lãng mạn, thể hiện quan niệm thẩm mĩ của
Nguyễn Tuân về cái Đẹp và cái Thiện.

Truyện có cốt truyện hấp dẫn, tình huống truyện độc
đáo, đầy kịch tính. Lời văn sắc sảo, uyên bác tạo một
không khí cổ kính, bi tráng nhưng cũng hết sức gần gũi,
đời thường.
back