Tuần 10. Hai đứa trẻ

- Th¹ch Lam -

Bài giảng có sự tham khảo tư liệu của một số thầy cô giáo trên trang Bạch Kim. Xin trân trọng cảm ơn.
HAI ĐỨA TRẺ

THẠCH LAM

A. Giới thiệu chung
I. Tác giả
II. Tác phẩm
B. Tìm hiểu tác phẩm
I. Bức tranh phố huyện
KIỂM TRA BÀI CŨ
Nhận xét ngắn gọn về bøc tranh phè huyÖn được nhµ v¨n t¸i hiÖn trong tác phẩm?
Cuộc sống phố huyện
Lụi tàn
Quẩn quanh
Tăm tối
THẠCH LAM
HAI ĐỨA TRẺ

- An và Liên đã buồn ngủ ríu cả mắt vẫn cố thức. An nằm xuống còn dặn chị: "Tàu đến chị đánh thức em dậy nhé"
Tâm trạng chờ đợi đầy kiên nhẫn và háo hức
II. Tâm trạng đợi tàu của hai đứa trẻ
1. Trước khi tàu đến
Thạch Lam thấu hiểu và trân trọng nỗi chờ đợi thiết tha, khắc khoải ấy nơi nỗi lòng con trẻ

Lí do đợi tàu
- Để bán hàng (theo lời mẹ dặn)
- Để được nhìn chuyến tàu- hoạt động cuối cùng của đêm khuya (M?c dớch chớnh)
THẠCH LAM
HAI ĐỨA TRẺ

THẠCH LAM
HAI ĐỨA TRẺ

THẠCH LAM
II. Tâm trạng đợi tàu của hai đứa trẻ
1. Trước khi tàu đến

Nhu c?u b?c thi?t v? m?t tinh th?n: mu?n thoỏt kh?i cu?c s?ng tam t?i hi?n t?i; khỏt v?ng được sống trong một thế giới khác tốt đẹp hơn.
Ga xép Cẩm Giàng
Âm thanh
Con tàu
Phố huyện
Trống thu không từng tiếng một
Tiếng ếch nhái rõm ran
Tiếng muỗi bay vo ve
Tiếng đàn bầu bật trong yên lặng
=>Âm thanh đơn điệu, lạc lõng,
hoang vắng, buồn bã.
Còi xe lửa kéo dài
Tiếng dồn dập
Tiếng rít mạnh vào ghi
Còi rít lên
Tàu rầm rộ đi tới
=> Âm thanh mạnh mẽ,
sôi động
> <
2. Khi tàu đến
HAI ĐỨA TRẺ

THẠCH LAM
�nh sáng
Con tàu
Phố huyện


=> ánh sáng mạnh m?
v� rực rỡ
> <
Ngọn lửa xanh biếc
Khói bừng sáng trắng
Đèn sáng trưng
Đồng và kền lấp lánh
Các cửa kính sáng
=>�nh sỏng r?c r?, xua di
búng t?i mờnh mang
HAI ĐỨA TRẺ

THẠCH LAM
2. Khi tàu đến
Khe sáng
V?t sỏng
Quầng sáng
Chấm nhỏ và vàng
Thưa thớt từng hột sáng
=> ánh sáng yếu ớt
và đơn độc

Tàu đến
HAI ĐỨA TRẺ

THẠCH LAM
¢m thanh
�nh sáng
Ánh sáng xua đi bóng tối mênh mang
Con tàu như đã đem d?n một chút thế giới khác
2. Khi tàu đến
Còi xe lửa kéo dài
Tiếng dồn dập
Tiếng rít mạnh vào ghi
Còi rít lên
Tàu rầm rộ đi tới
=>Âm thanh mạnh mẽ, sôi động
Ngọn lửa xanh biếc
Khói bừng sáng trắng
Đèn sáng trưng
Đồng và kền lấp lánh
Các cửa kính sáng
=>Ánh sáng rực rỡ, xua đi bóng tối mênh mang

THẠCH LAM
HAI ĐỨA TRẺ

Con tàu nhu dem d?n một chút thế giới khỏc - m?t th? gi?i tung b?ng hon, vui v? hon, sang tr?ng hon v� d?y ỏnh sỏng.
Ý nghĩa của hình ảnh con tàu


HAI ĐỨA TRẺ

THẠCH LAM
Thạch Lam đã đánh thức những tâm hồn mệt mỏi và cam chịu, khơi dậy ở họ niềm khát khao sống một cuộc sống cú ý nghĩa.
Tinh thần nhân đạo mới mẻ,
sâu sắc của Thạch Lam
Hà Nội sáng rực và lấp lánh
Con tàu nuôi dưỡng kỉ niệm tuổi thơ tươi đẹp, hạnh phúc.
Con tàu là ước vọng tương lai
- Đốm than đỏ bay tung trên đường sắt
- Chấm nhỏ của đèn xanh trên toa sau cùng
- Con tàu khuất hẳn sau rặng tre
HAI ĐỨA TRẺ

THẠCH LAM
3. Khi tàu đã đi qua
Dư ảnh, dư âm của con tàu:
Dư ảnh:
Dư âm:
- Tiếng vang động nhỏ dần
- Lắng tai cũng không thấy nữa
ánh mắt dõi theo và cảm giác tiếc nuối
Khung cảnh phố huyện:
* Con người:
Lại trở về với khung cảnh quen thuộc: tịch mịch, đầy bóng tối.
Lại trở về với cuộc sống hàng ngày quanh quẩn
và đi vào giấc ngủ yên tĩnh, đầy bóng tối.
HAI ĐỨA TRẺ

THẠCH LAM
3. Khi tàu đã đi qua
*Thiên nhiên:
Tâm trạng nhân vật Liên
* Liên nhìn quanh đêm tối
* Liên lắng lại những cảm giác ban ngày trong tâm hồn
* Hình ảnh thế giới mờ dần trong mắt
* Thấy mình sống giữa bao sự xa xôi
HAI ĐỨA TRẺ

THẠCH LAM
3. Khi tàu đã đi qua
*Liên nghĩ tới ngọn đèn con của chị Tí
"chỉ chiếu sáng một vùng đất nhỏ"
- Cảm giác buồn thấm thía và sâu lắng c?a m?t tâm hồn nhạy cảm.
- Sự tinh tế của ngòi bút Thạch Lam trong việc miêu tả những cảm xúc mong manh, mo h? c?a nhân vật.
1. Nghệ thuật:
Truyện không có c?t truy?n, chỉ là những nét tâm trạng mơ hồ, bâng khuâng, tha thiết của nhân vật.
Nghệ thuật miêu tả: các chi tiết của ngoại cảnh kết hợp với những cảm xúc, cảm giác của nhân vật đặc biệt tinh tế.
Giọng văn: tr?m l?ng, nh? nh?.
Ngụn ng?: gi�u hỡnh ?nh, trong sỏng, gi?n d?.
Nghệ thuật tương phản: được khai thác triệt để và hiệu quả.

HAI ĐỨA TRẺ

THẠCH LAM
III. Tổng kết
III. Tổng kết
1. Nghệ thuật
2. Nội dung:
- Giỏ tr? hi?n th?c: Ph?n ỏnh cu?c s?ng tam t?i c?a ngu?i dõn Vi?t Nam tru?c cỏch m?ng thỏng Tỏm.
- Giỏ tr? nhõn d?o:
+ Niềm cảm thương vụ h?n đối với những ki?p người lay l?t trong cu?c s?ng nghốo khú, b? t?c.
+ Trân trọng khỏt v?ng c?a con ngu?i v? m?t ng�y mai tuoi sỏng h?nh phỳc.
HAI ĐỨA TRẺ

THẠCH LAM
"Tôi lại nghĩ đến những người nghèo khổ đang lầm than trong cái đói rét cả một đời... Chỉ một chút âu yếm, một chút tình thương cũng đủ nâng đỡ, an ủi những người khốn cùng ấy." ( Thạch Lam)

Thảo luận
Nhận xét kết cấu của truyện?

Kết cấu
Lúc chiều buông
Khi đêm xuống
Lúc khuya về,
chuyến tàu đi qua
Theo sự vận động của thời gian
Buồn man mác
trước cảnh ngày tàn
Buồn khắc khoải
trong cảnh đợi chờ
Buồn thấm thía, lắng
sâu về kiếp đời tăm tối
Sự vận động của cảm xúc trong nhân vật Liên
Bài tập trắc nghiệm.
Câu 1. "Hai đứa trẻ " là bức tranh tâm trạng chủ yếu của:
A. Liên.
B. An
C. Cả hai.
Câu 2. Chọn ý không đúng:
Hình tượng ánh sáng của "Hai đứa trẻ":
Mô tả bóng tối.
ẩn chứa khát vọng, hy vọng.
Đối lập hai thế giới, phố huyện tiêu điều, xơ xác và Hà Nội hoa lệ, huyên náo.
Làm cho câu chuyện nên thơ.
Tủn mủn, vụn vặt, không giá trị.
Thảo luận
Phân tích nghệ thuật tương phản (một đặc trưng của bút pháp lãng mạn) được sử dụng trong truyện?

Nghệ thuật tương phản
* Không gian tĩnh (phố huyện) > < Thời gian động
( chiều-> khuya)
*Âm thanh đơn điệu, xa vắng > < Âm thanh mạnh mẽ, sôi động
*Bóng tối bao trùm phố huyện > < ánh sáng của con tàu
*Nhịp sống chậm chạp, tù túng, mệt mỏi, trầm lặng của phố huyện
Khoảnh khắc sôi động, huyên náo khi chuyến tàu đi qua
> <
Thảo luận
Những nét đặc sắc c?a truy?n ng?n Thạch Lam?
- Thế giới nhân vật là những lớp người nghèo, có cuộc sống cơ cực, bế tắc.
- Không gian lựa chọn là nơi phố huyện tiêu điều xơ xác hoặc những xóm nghèo ngoại ô Hà Nội.
- Tấm lòng thương cảm sâu sắc của một tâm hồn đôn hậu, nhạy cảm tinh tế với những biến thái tâm trạng con người.
- Y?u t? hi?n th?c v� tr? tỡnh dan xen.

- Sở trường truyện ngắn tâm tình: truyện không có cốt truyện; thường khai thác thế giới nội tâm nhân vật.
- Giọng văn nhỏ nhẹ, điềm tĩnh, sâu lắng, nhiều dư vị, giàu hình ảnh, nhạc điệu .
Xin chân thành cảm ơn
các thầy cô giáo
và các em học sinh.