Tuần 10. Hai đứa trẻ

Giáo viên: Đỗ Thị Thu Hồng

Chào mừng các em
lớp 11A1





Yên bái, ngày 03 tháng 11 năm 2008
Hai đứa trẻ
( Thạch Lam )
Tiết 37: Đọc văn
I. Mục đích yêu cầu:
- Cảm nhận được tình cảm xót thương của Thạch Lam
đối với nhữnh con người sống nghèo khổ, quẩn quanh và
sự cảm thông, trân trọng của nhà văn đối với ước mơ của
họ về một cuộc sống tươi sáng hơn.
- Thấy được vài nét độc đáo trong bút pháp nghệ thuật
của Thạch Lam qua truyện ngắn trữ tình.
II. PP- PT:
1.PP:
2.PT:
III. Tiến trình bài giảng:
1. ổn định tổ chức:
2. Kiểm tra bài cũ:
3. Bài mới:

Câu hỏi: Kiểm tra bài cũ
Vì sao nói, đến giai đoạn 1930- 1945 văn học Việt Nam có thể hội nhập với văn học khu vực và văn học thế giới?
Hai đứa trẻ
( Thạch Lam )
Tiết 37- Đọc văn
I.Tìm hiểu chung:

Câu hỏi: Qua phần tiểu dẫn trong sách giáo khoa, em hãy cho biết những nét cơ bản nhất về tác giả Thạch Lam?
Cuộc đời ?
Sáng tác ?


I. T×m hiÓu chung:
a. Cuộc đời:
- Thạch Lam (1910-1942),
- Th?a nh? s?ng ? quờ ngo?i - ph? huy?n C?m Gi�ng.
- L� ngu?i thụng minh, dụn h?u, di?m d?m, tinh t?.
- Cựng v?i hai anh trai (Nh?t Linh, Ho�ng D?o) l� nh?ng th�nh viờn tr? c?t c?a T? l?c van do�n.
b. Sỏng tỏc:
- Quan ni?m van chuong l�nh m?nh, ti?n b?.
- Th�nh cụng ? nh?ng tỏc ph?m vi?t v? d? t�i nụng thụn v� ngu?i dõn nghốo.
- Cú bi?t t�i v? truy?n ng?n.
+ Truy?n khụng cú chuy?n, ch? y?u khai thỏc n?i tõm nhõn v?t.




+ M?i truy?n nhu m?t b�i tho tr? tỡnh, gi?ng điệu điềm đạm, ch?a d?ng tỡnh c?m chõn thành và sự nhạy cảm của nhà văn.
+ Van trong sỏng, gi?n d?, thõm tr?m, sõu s?c.

- Các tập truyện ngắn: "Gió đầu mùa"
" Nắng trong vườn"
"Sợi tóc"

- Tập tuỳ bút: "Hà Nội 36 phố phường"

- Tập tiểu luận và phê bình: "Theo dòng"












Chiều, chiều rồi.
Một chiều êm ả như ru,
văng vẳng tiếng ếch nhái...
theo gió nhẹ đưa vào.
Liên ngồi yên lặng...
đôi mắt chị bóng tối ngập đầy dần
và cái buồn của buổi chiều quê
thấm thía vào tâm hồn ngây thơ...
Liên không hiểu sao,...
nhưng lòng buồn man mác
trước cái giờ khắc của ngày tàn.


Tiếng trống thu không...
từng tiếng một vang ra để gọi buổi chiều.
Phương tây đỏ rực như lửa cháy
mây ánh hồng như hòn than sắp tàn.
Dãy tre làng trước mắt đen lại
cắt hình trên nền trời.

Hai đứa trẻ
Như một bài thơ
Câu hỏi:
Truyện ngắn " Hai đứa trẻ" có xuất xứ như thế nào? Bối cảnh của truyện ?
C. Xuất xứ:
- Hai đứa trẻ in ở tập Nắng trong vườn,
xuất bản năm 1938.
- Bèi c¶nh: Phố huyện nghèo,ga xép Cẩm Giàng, quê ngoại của nhà văn những năm trước Cách mạng Tháng Tám (1945).


Thạch Lam
II. Đọc – hiểu:

◊ §äc t¸c phÈm:
◊ Ấn tượng của em về không gian, về cảnh sống và những kiếp đời được tái hiện trong truyÖn ?
II. Đọc hiểu văn bản.
* Ấn tượng về sự lụi tàn:
- chiều tàn.
- chợ tàn
- những kiếp người tàn tạ.
* Cảnh vật, cuéc sống nơi phố huyện được miêu tả, cảm nhận qua sự quan sát và tâm trạng của Liên – một trong hai đứa trẻ.
II. Đọc hiểu văn bản.

1. Phố huyện lúc chiều muộn

Câu hỏi: Cảnh chiều tàn nơi phố huyện được hiện lên như thế nào qua âm thanh, hình ảnh?
1.Phố huyện lúc chiều muộn.
a.Cảnh chiều tàn:
+ Trống thu không.
+ Ếch nhái kêu ran ngoài đồng ruộng theo gió đưa vào.
+ Muỗi vo ve trong cửa hàng của chị em Liên.
+ Phượng tây đỏ rực như lửa cháy.
+ Những đám mây ánh hồng như hòn than sắp tàn.
+ Dãy tre làng đen lại, cắt hình rõ rệt trên nền trời.
Tâm trạng Liên:
+ Ngồi yên lặng.
+ Đôi mắt bóng tối ngập tràn dần.
+ Cái buồn của buổi chiều quê thấm thía tâm hồn c«.
+ Lòng buồn man mác trước giờ khắc ngày tàn.
 sự hòa quyện giữa ngoại cảnh và tâm cảnh.
◊ Trước cảnh ấy, Liên có cảm xúc gì ?
◊ Cảnh ở đây hiện lên như thế nào ?
Cảnh buồn, gần gũi, giản dị, quen thuộc, mang cốt cách Việt Nam.


Em cã nhËn xÐt g× vÒ nhÞp ®iÖu vµ giäng v¨n Th¹ch Lam khi ®äc nh÷ng c©u v¨n më ®Çu? ( Tõ ®Çu …nhÑ ®­a vµo)
- Nhịp điệu, giọng văn: chậm, trầm, êm dịu, giàu sức gợi tả và khơi gợi cảm xúc.
- Giọng điệu riêng, độc đáo, đặc trưng văn phong Thạch Lam.
Câu hỏi:
Cảnh chợ tàn được tác giả tả như thế nào? Những hình ảnh ấy có gợi cho em hình dung ra cảnh chợ tàn nơi phố huyện Cẩm Giàng- Hải Dương không?
b. Cảnh chợ tàn.
+ Người về hết, tiếng ồn ào cũng mất.
+ Trên đất chỉ còn rác rưởi, vỏ bưởi, vỏ thị,
lá nhãn, lá mía…
+ Mùi âm ẩm bốc lên, hơi nóng của ban ngày hòa lẫn với mùi cát bụi.
+ Một vài người bán hàng về muộn.




- Vắng người, vắng tiếng.
- Chỉ còn trơ lại vẻ tiêu điều xác xơ.



 Chợ nghèo, buồn vắng, xao xác ­ không gian
làng quê Việt Nam trước Cách mạng Tháng Tám.
◊ Với Liên, cảnh chợ ấy gợi lên những cảm nhận gì ?

- Tâm hồn tinh tế, nhạy cảm, yêu quê hương tha thiết của Liên và cũng là của tác giả.
V. Cñng cè – dÆn dß:
Tiết 38 Đọc văn


Hai đứa trẻ
(Tiếp)


Giáo viên: Đỗ Thị Thu Hồng
c.Nh÷ng kiÕp ng­êi tµn:


C©u hái:
Cïng víi c¶nh chiÒu tµn, chî tan, c¶nh nh÷ng kiÕp ng­êi nghÌo khæ n¬i phè huyÖn ®­îc t¶ nh­ thÕ nµo?

c. Những kiếp người tàn tạ.
- Mấy đứa trẻ con nhà nghèo ở ven chợ, cúi lom khom, đi lại tìm tòi, nhặt nhạnh thanh nứa, thanh tre, hay bất cứ cái gì có thể dùng được của những người bán hàng để lại.
+ Những con người tội nghiệp đáng thương.
+ Gợi niềm trắc ẩn, cảm thương của Liên – tâm hồn đôn hậu của Thạch Lam.
- Mẹ con chị Tí: ngày mò cua, bắt tép, tối đến dọn hàng nước chè tươi, thắp một ngọn đèn dầu leo lét. Hàng vắng khách. Tuy chiều nào chị cũng dọn hàng từ chập tối cho đến đêm nhưng “chả kiếm được bao nhiêu”.
+ Cảnh sống chật vật.
+ Phát hiện vẻ đẹp phẩm chất người nông dân: tần tảo, chịu thương chịu khó.
+ Trân trọng, cảm thông sâu sắc đối với con người.
c. Những kiếp người tàn tạ.
Gia đình bác xẩm: ngồi trên manh chiếu, cái thau để trước
mặt, góp chuyện bằng mấy tiếng đàn bầu bật trong yên lặng.
Thằng con bò ra đất, ngoài manh chiếu, nghịch nhặt những rác bẩn vùi trong cát bên đường.
+ Cảnh đời bất hạnh, sự sống của họ trông chờ vào sự bố thí của người đời.
 kiếp người tận cùng của sự nghèo khổ.
+ Niềm xót xa, se thắt cõi lòng.
- Bà cụ Thi: hơi điên, lại nghiện rượu với tiếng cười khanh khách, ghê sợ lảo đảo lần vào trong bóng tối.
+ Có chút gì bất mãn, tăm tối, bế tắc.
+ Gợi cảm giác run sợ trong Liên.
- Chị em Liên _ hai đứa trẻ: phải trông một cửa hàng tạp hóa nhỏ, mẹ Liên dọn ngay từ khi cả nhà bỏ Hà Nội về quê ở, vì thầy Liên mất việc. Hàng bán chẳng ăn thua gì.
 Gia cảnh khó khăn, mức sống eo hẹp.
◊ Từ việc tái hiện của nhà văn, em hãy chỉ ra điểm chung giữa những cảnh đời này ?
Những kiếp người sống chật vật, khổ sở, sống mỏi mòn, lay lắt, buồn chán.
 Cái nhìn xót thương da diết mà kín đáo của Thạch Lam.
 Biểu hiện tinh thần dân chủ trong nội dung nhân đạo của văn học giai đoạn này.
◊ §ã lµ cuéc sèng ®¬n ®iÖu, quÈn quanh vµ tÎ nh¹t trong c¸i ao ®êi b»ng ph¼ng: Quanh quÈn m·i víi vµi ba d¸ng ®iÖu- Tíi hay lui còng b»ng Êy mÆt ng­êi- V× qu¸ th©n nªn qu¸ ®çi buån c­êi- M«i nh¾c l¹i còng ngÇn Êy chuyÖn.( Huy CËn)
◊ C¬m mai råi l¹i c¬m chiÒu, rót côc, mçi ngµy hai b÷a c¬m… nh­ Quúnh Vµ Giao trong truyÖn ng¾n To¶ NhÞ KiÒu cña Xu©n DiÖu.
3.C¶nh ®îi tÇu:
III. GHI NHỚ: SGK TRANG 101.
IV.LUYỆN TẬP :
ĐỀ 1:
ĐỀ 2:
2
3
11
10
9
8
7
6
5
4
1
12
13
1
2
3
6
14
13
10
9
12
8
11
5
7
4
TỪ KHÓA LÀ :
1 ĐỀ 1 : QUÊ CỦA THẠCH LAM ?
1
2
3
4
5
1 ĐỀ 2 : HỌ CỦA THẠCH LAM ?
1
2
3
4
5
6
1
2
2 ĐỀ 1 : TÊN KHAI SINH CỦA THẠCH LAM ?
1
2
3
4
2 ĐỀ 2 : THẠCH LAM LÀ EM RUỘT CỦA NHẤT LINH VÀ AI ?
8
7
6
5
4
3
2
1
3
3 ĐỀ 1 : TL LÀ NHÀ VĂN TIÊU BIỂU CỦA NHÓM VĂN NÀO ?
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
3 ĐỀ 2 : TL CÓ BIỆT TÀI Ở THỂ LOẠI NÀO ?
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
4
4 ĐỀ 1 : ĐẶC TRƯNG CỦA TRUYỆN THẠCH LAM ?
4
1
3
2
5
6
7
8
9
10
11
12
13
4 ĐỀ 2 : MỖI TRUYỆN CỦA THẠCH LAM ĐƯỢC SO SÁNH GIỐNG NHƯ ĐIỀU NÀY.
1
2
3
4
5
6
5
5 ĐỀ 1 : PHONG CÁCH VIẾT VĂN CỦA TL ?
1
2
3
4
5
6
7
8
9
5 ĐỀ 2 : PHONG CÁCH VIẾT VĂN CỦA TL ?
1
2
3
4
5
6
7
8
6
6 ĐỀ 1 : TÁC PHẨM TIÊU BIỂU CHO PHONG CÁCH VIẾT CỦA TL ?
1
2
3
4
5
6
7
8
9
6 ĐỀ 2 : “HAI ĐỨA TRẺ” TRÍCH TRONG TẬP TRUYỆN NÀO ?
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
1
7
7 ĐỀ 1 : TÊN MỘT NHÂN VẬT CHÍNH TRONG TRUYỆN “HĐT” ?
1
2
7 ĐỀ 2 : TÊN MỘT NHÂN VẬT CHÍNH TRONG TRUYỆN “HĐT” ?
1
2
3
4
8
8 ĐỀ 1 : MỞ ĐẦU TRUYỆN LÀ ÂM THANH GÌ ?
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
8 ĐỀ 2 : “MỘT BUỔI CHIỀU ÊM Ả NHƯ…” ?
2
1
1
2
3
4
9
9 ĐỀ 1 : TÂM TRẠNG CỦA LIÊN TRƯỚC GIỜ KHẮC CỦA NGÀY TÀN ?
9 ĐỀ 2 : Ở QUÁ KHỨ , LIÊN VÀ AN SỐNG Ở ĐÂU ?
2
3
4
5
1
10
10 ĐỀ 1 : NHÂN VẬT NÀO CÓ TIỀN MUA RƯỢU ?
1
2
3
4
5
6
7
10 ĐỀ 2 : ĐÂY LÀ NHÂN VẬT HƠI ĐIÊN TRONG TÁC PHẨM ?
1
2
3
4
5
6
7
11
11 ĐỀ 1 : TIẾNG CƯỜI CỦA BÀ CỤ THI ?
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
11 ĐỀ 2 : L VÀ A THỨC ĐỂ ĐƯỢC NHÌN NGẮM ĐIỀU NÀY.
7
6
5
4
3
2
1
12
12 ĐỀ 1 : ĐÂY LÀ TỪ MIÊU TẢ ÁNH SÁNG CÁC TOA TÀU ?
9
8
7
6
5
4
3
2
1
12 ĐỀ 2 : ĐÂY LÀ TỪ MIÊU TẢ CÁC TOA TÀU ?
9
8
7
6
5
4
3
2
1
13
13 ĐỀ 1 : BA TỪ KẾT THÚC TÁC PHẨM ?
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
13 ĐỀ 2 : ĐOÀN TÀU ĐƯỢC MIÊU TẢ THEO SỰ CHỜ ĐỢI VÀ DÕI NHÌN CỦA AI ?
9
8
7
6
5
4
3
2
1
14
14 ĐỀ 2 : ĐOÀN TÀU KHUẤT HẲN VÀO ĐÂU ?
7
6
5
4
3
2
1
N
A
O
I
H
V
I
N
H
N
A
D
O
V
C
U
N
A
T
U
L
O
C
C
H
G
N
K
H
O
N
E
Y
U
G
N
S
A
O
T
R
N
G
A
U
T
R
D
I
H
A
E
N
A
R
T
O
N
G
N
G
T
I
E
O
U
N
B
U
C
T
I
H
A
B
N
A
H
K
H
K
H
H
C
A
G
N
T
R
A
S
G
N
U
T
G
O
I
N
O
D
A
Y
B
ĐỀ 1 :
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
O
L
U
G
N
U
E
N
A
T
N
N
Y
G
9
13
10
12
11
8
7
6
5
4
3
2
1
14
ĐỀ 2 :
N
A
G
N
O
A
D
G
H
O
A
N
E
N
G
U
T
R
U
Y
E
O
H
B
A
I
T
H
A
M
T
R
M
N
A
N
G
T
R
O
N
O
U
V
G
L
I
N
R
I
H
A
N
I
H
T
B
A
C
D
O
A
U
A
T
S
A
N
G
N
O
R
T
C
H
I
E
M
N
E
I
E
R
T
R
A
N
TỪ KHÓA LÀ :
ĐỀ 1 : NẮNG TRONG VƯỜN
ĐỀ 2 : NGUYỄN TƯỜNG LÂN