Tuần 10. Hai đứa trẻ

Đọc-hiểu
Hai đứa trẻ
( Thạch Lam )
A- Tìm hiểu chung :

1- Về tác giả Thạch Lam (1910-1942 )

+ Về cuộc đời, sự nghiệp (SGK)
+ Những điểm cần lưu ý :
a-Là cây bút viết truyện ngắn tài hoa, xuất sắc , thường khai thác các khía cạnh bình dị của cuộc sống .
b- Phong cách :
* Truyện không có cốt chuyện
* Khai thác thế giới nội tâm tinh tế, đầy cảm xúc , mỗi chuyện là một bài thơ trữ tình về cuộc sống, con người .
* Luôn xen giữa hiện thực- trữ tình , giọng văn đằm thắm, dịu dàng -> nét riêng độc đáo.

2- Văn bản : Hai đứa trẻ

a- Bố cục

b- Chủ đề :

Cuộc sống mòn mỏi, quẩn quanh,tàn tạ cùng những khát vọng nhỏ nhoi của những kiếp người nghèo khổ nơi phố huyện xác xơ.
Qua đó, thấy : Niềm xót thương, đồng cảm, trân trọng của tác giả với họ, thấy tình cảm gắn bó với quê hương đất nước của TL.
B- Đọc- hiểu văn bản :

Thảo luận :

Câu hỏi 1 : Cảnh chiều tàn, chợ tàn, cảnh đêm trong truyện được miêu tả ntn ? Thể hiện điều gì ?
Câu hỏi 2 : Những con người phố huyện được thể hiện ntn ? Em thấy điều gì qua cuộc sống và hình ảnh của họ ?
Câu hỏi 3 : Có ý kiến cho rằng : TL thật nhân đạo khi thể hiện đậm nét, kỹ lưỡng hình ảnh chuyến tàu đêm đi qua phố huyện . ý kiến của em ?
Câu hỏi 4 : Qua truyện Hai đứa trẻ , có người nói rằng : TL có đóng góp cho VH giai đoạn này ở việc thể hiện bức tranh quê hương, đất nước ? Em thấy đúng hay sai ? Vì sao ?
1- Bức tranh phố huyện

+ Thời gian : Từ chiều tới đêm khuya
+ Không gian : từ cảnh phố huyện đến cảnh chợ tàn, một quán hàng lụp xụp, một gánh hàng nước nghèo nàn.
+ Cảnh vật :
- Cảnh chiều tàn,chợ tàn được miêu tả với nhiều hình ảnh, âm thanh , màu sắc, đường nét... Với giọng văn chậm rãi, êm dịu => diễn tả buổi chiều tàn, cảnh chợ tàn rõ nét , khơi gợi cảm xúc buồn .
- Cảnh đêm tối :
. Bóng tối bao trùm tất cả
. Hình ảnh ngọn đèn của chị Tý được nhắc tới 7 lần
-> Hình ảnh biểu tượng của những kiếp người lam lũ, nghèo khổ, sống vật vờ, lay lắt trong màn đêm của XH cũ .


2- Những con người phố huyện :

a- Đó là những kiếp người tàn tạ :
Từ chị Tý, vợ chồng bác Xẩm, bà cụ Thi điên đến chị em Liên.... đều được TL thể hiện qua cái nhìn xót thương=> mỗi người một hoàn cảnh song cùng chung : Sự mỏi mòn, buồn chán.
b- Điều đáng nói :
+ Nhịp sống phố huyện cứ lặp đi , lặp lại , đơn điệu,tẻ nhạt
+ Họ luôn có hy vọng mơ hồ : " mong đợi một cái gì tươi sáng..."
-> Ngòi bút TL thể hiện niềm xót thương da diết qua việc tô đậm tình cảnh tội nghiệp của họ ( cách dựng cảnh, dựng người, qua giọng văn đều đều, chậm buồn)

3- Hình ảnh chuyến tàu đêm được TL miêu tả kỹ lưỡng theo thời gian , qua tâm trạng chờ mong của chị em Liên
a- Vì sao chờ mong chuyến tàu ?
- Đó là hoạt động cuối cùng của đêm khuya
- " Đó là một thế giới khác hẳn", gợi về Hà Nội xa xăm
- Đó là cái gì " tươi sáng " hơn....
b- Hình ảnh đoàn tàu đêm đi qua phố huyện :
+ Miêu tả kỹ lưỡng, tỉ mỉ từ xa - gần - xa dần - mất hẳn trong đêm
+ ý nghĩa :
- Là biểu tượng của 1 sự sống mạnh mẽ, giàu sang , rực rỡ ánh sáng >< Cuộc sống tù túng, mòn mỏi , đơn điệu, nhàm chán nơi phố huyện.
- Đem đến chút dư âm khác lạ, là niềm vui duy nhất trong ngày

Qua đó, ta thấy :

+ Niềm xót thương, trân trọng của TL với những kiếp người nghèo khổ
+ Kín đáo thể hiện khát vọng hướng tới một cuộc sống tươi sáng hơn .
=> Giá trị nhân đạo sâu sắc của tác phẩm .

4-Bức tranh quê hương hiện ra gần gũi, bình dị mà rất thơ mộng , gợi cảm
Bức tranh quê được TL vẽ bằng những nét bút tinh tế , có màu sắc, đường nét , hình ảnh
=>Tình cảm của t/g với quê hương, đất nước
=> Đóng góp của TL cho VH giai đoạn này.
4- Nghệ thuật :

a- Miêu tả tinh tế sự biến thái của cảnh vật và những diễn biến tâm trạng của nhân vật
b- Giọng văn điềm tĩnh, nhẹ nhàng, khách quan, ẩn chứa những tình cảm sâu sắc với con người .

5- Ghi nhớ :
SGK

6- Tổng kết :
a- Giá trị nội dung :
-Hiện thực
- Nhân đạo :
. Cảm thông, xót thương, trân trọng
. Gợi khát vọng đổi thay , hướng tới những điều tươi sáng hơn
b- Nghệ thuật :
Mang đậm dấu ấn phong cách Thạch Lam

C - Luyện tập :
Bài 2 (SGK )