Tuần 10. Hai đứa trẻ

TẬP THỂ LỚP 11A2
KÍNH CHÀO QUÝ
THẦY CÔ
Tiết thao giảng đọc văn
Câu 1 : Xét về mặt đặc điểm thể loại,trong các yếu tố sau đây của “truyện” hiện đại,yếu tố nào không nhất thiết bao giờ cũng phải có.
A.Cốt truyện
B.Lời kể
C.Tình huống-sự kiện
D.Nhân vật
Câu 2: Phong cách sau đây là của nhà văn nào:” truyện không có chuyện,chủ yếu khai thác thế giới nội tâm của nhân vật với những xúc cảm mong manh mơ hồ trong cuộc sống thường ngày”
A.Nam Cao
B.Nguyễn Tuân
C.Ngô Tất Tố
D.Thạch Lam
Câu 3:Thạch Lam hầu như không sử dụng yếu tố nào khi viết truyện ngắn “Hai đứa trẻ”
A.Lời kể
B.Nhân vật
C.Tình huống sự kiện
D.Cốt truyện
HAI ĐỨA TRẺ

Thạch Lam
II.TÌM HIỂU CHUNG
1.Tác giả
Thạch Lam (1910-1942) tên thật là Nguyễn Tường Vinh (Lân) em Nhất Linh,Hoàng Đạo ,cả ba là thành viên của Tự Lực Văn Đoàn
Thạch Lam có sở trường về truyện ngắn
Bút pháp trong sáng ,tinh tế cất lên từ một tâm hồn đôn hậu và nhạy cảm với việc đời

Đặc điểm văn Thạch Lam
Truyện của ông thường không có cốt truyện, chủ yếu khai thác thế giới nội tâm của nhân vật với những cảm xúc mong manh mơ hồ trong cuộc sống thường ngày. Truyện của ông giàu chất thơ và lòng nhân đạo.

Tác phẩm
-Các tập truyện ngắn
Gió đầu mùa
Nắng trong vườn
Sợi tóc
-Tùy bút : Hà Nội băm sáu phố phường
-Tập tiểu luận: Theo dòng
Chân dung nhà văn Thạch Lam
(1910-1942)
Đường Thạch Lam ở Cẩm Giàng –Hải Hưng
**Xuất xứ
In trong tập “ Nắng trong vườn” , xuất bản năm 1938
Ga Cẩm Giàng
3)Bố cục( ba đoạn)
Đoạn 1 : Từ đầu đến tiếng cười khanh khách nhỏ dần về phía làng
Tâm trạng Hai đứa trẻ khi phố huyện lúc chiều buông
Đoạn 2 : Tiếp đến có những cảm giác mơ hồ không hiểu
Nội dung tâm trạng hai đứa trẻ khi đêm xuống phố huyện
Đoạn 3 : Còn lại
Tâm trạng hai đứa trẻ nơi phố huyện lúc đêm khuya
4)Chủ đề
Miêu tả tâm trạng hai đứa trẻ (chủ yếu là tâm trạng của Liên) trước cảnh chiều buông ,đêm xuống, khuya về nơi phố huyện; làm rõ cuộc sống mòn mỏi, chìm khuất, tăm tối cùng mơ ước nhỏ nhoi của những con người nơi phố huyện tỉnh lẻ.Qua đó thấy được lòng xót thương nhân hậu với người nghèo của Thạch Lam.
II)ĐỌC HIỂU
1)Tâm trạng hai đứa trẻ lúc chiều buông

Câu hỏi thảo luận
Nhóm 1 : Cảnh chiều buông được miêu tả bằng những âm thanh, hình ảnh thiên nhiên nào?
Nhóm 2 : Cảnh chiều buông miêu tả bằng những sinh hoạt của con người ?
Nhóm 3 : Cảnh chiều buông được miêu tả bằng sự cảm nhận của Liên?
Nhóm 4 : Nêu nhận xét về bức tranh buổi chiều buông?

+ Âm thanh:
Cảnh thiên nhiên:
Tiếng trống thu không
Tiếng ếch nhái
Tiếng muỗi
+ Cảnh sắc:
Phương tây đỏ rực như lửa cháy
Những đám mây ánh hồng
như hòn than sắp tàn.
Dãy tre làng đen lại cắt vệt trên nền trời
Một bức tranh quê hương vào thời khắc ngày tàn quen thuộc ,thơ mộng nhưng hiu hắt và đợm buồn
Câu văn giàu hình ảnh ,âm thanh,thẫm đẫm cảm xúc của người viết;nhịp điệu chậm rãi,uyển chuyển tạo nên giọng điệu trừ tình sâu lắng chất thơ trong văn Thạch Lam
Sinh hoạt của con người
Chợ là bộ mặt kinh tế,tập trung sức sống của một vùng .Miêu tả cảnh chợ tàn,Thạch Lam làm nổi vẻ nghèo nàn, xơ xác, tiêu điều của phố huyện
+Chợ vãn
+Người hết

+Tiếng ồn ào cũng mất

+ Chỉ còn rác rưởi,vỏ bưởi,vỏ thị,lá nhãn,lá mía


+Mùi âm ẩm của hơi nóng ban ngày lẫn mùi cát bụi
quen thuộc

+Một vài người bán hàng về muộn… đứng nói chuyện thêm ít câu

+Mấy đứa trẻ con nhà nghèo,đi lại tìm tòi
-Cảnh chợ tàn

-Hoạt động của con người
Mẹ con chị Tý dọn hàng nước …chả kiếm được bao nhiêu nhưng chiều nào chị cũng dọn
Bà cụ Thi hơi điên nghiện rượu…cười khanh khách…cụ đi lần vào bóng tối
Chị em Liên phải thay mẹ để trông một cửa hàng tạp hóa nhỏ xíu …ngày phiên mà bán chẳng ăn thua gì
->Sự nghèo nàn tàn tạ ,tẻ nhạt ,kiếp người nhỏ nhoi
Một chiều êm ả như ru
Liên ngồi im lặng bên mấy quả thuốc sơn đen; đôi mắt chị bóng tối ngập đầy dần và cái buồn của buổi chiều quê thấm thía và tâm hồn ngây thơ của chị
Một mùi âm ẩm bốc lên,hơi nóng của ban ngày lẫn mùi cát bụi quen thuộc ,khiến chị em Liên tưởng là mùi riêng của đất,của quê hương này
Liên thương mấy đứa trẻ nghèo nhưng chính chị không có tiền để mà cho chúng nó
Cảm nhận của con người
Cảnh chiều buông được miêu tả bằng âm thanh ,cảnh vật cùng hoạt động của con người
Có sự hòa quyện giữa ngoại cảnh và nội tâm
Mọi cảnh vật đều gợi nỗi buồn bâng khuâng mang mác.
Nhận xét gì về bức tranh chiều buông?
Hai loại chi tiết và hình ảnh như hòa vào nhau.Một bên thì thi vị ,một bên gợi cái nghèo lam lũ
Tóm lại
- Giọng văn nhẹ nhàng, câu văn giàu hình ảnh và nhạc điệu, uyển chuyển, tinh tế …dễ đi vào lòng người.
- Đoạn văn thể hiện sâu sắc tình cảm yêu mến, gắn bó với thiên nhiên - với quê hương đất nước và tấm lòng xót thương sâu sắc với những kiếp người nghèo khổ của Thạch Lam.
Xin chân thành cám ơn quý thầy cô
Giáo viên : Hà Thị Duyên
Tâm trạng hai đứa trẻ khi đêm xuống
**Hình ảnh bóng tối
Trời bắt đầu đêm ,đường phố và các ngõ chứa đầy bóng tối
Các nhà đóng cửa im ỉm
Tối hết cả con đường ra sông vào làng
->Bóng tối được miêu tả ở nhiều góc độ thời điểm khác nhau,nó dường như đang hoạt động luồn lách đè nặng lên không gian và tâm hồn con người

**Hình ảnh ánh sáng
Hiếm hoi,đơn độc
Cửa hàng hé ra một khe sáng
Trên trời ngàn ngôi sao giành nhau lấp lánh lẫn với con đom đóm bay là là trên mặt đất
Gánh phở bác Siêu là chấm lửa
Ngọn đèn con của chị Tý được nhắc tới 5 lần
Ngọn đèn của Liên thưa thớt từng hột sáng
->Ánh sáng đối lập với bóng tối làm bật lên ánh sáng lẻ loi ,ít ỏi chỉ làm cho bóng tối thêm mênh mông hơn
**Hình ảnh con người
Mẹ con chị Tý : ngồi chờ khách
Gia đình bác Xẩm ngồi trên manh chiếu,cái thau sắt trắng để trước mặt nhưng chưa hát vì chưa có khách nghe…Thăng con bò ra đất ngoài manh chiếu nghịch nhặt những rác bẩn vùi trong cát
Liên và An buồn ngủ ríu cả mắt …vẫn gượng thức khuya chút nữa …đến khi tàu xuống…may ra còn một vài người mua
Gánh phở của bác Siêu là thứ hàng xa xỉ,nhiều tiền hai chị em Liên khong bao giờ mua được
Tất cả gợi ra cuộc sống buồn tẻ ,đơn điệu,lay lắt của những con người,kiếp người ở nơi phố huyện

Cảm nhận của con người
Chị ngồi im không động đậy trước khung cảnh thiên nhiên
Đêm mùa hạ êm như nhung
Qua kẽ lá của cành bàng ngàn ngôi sao vẫn lấp lánh…cảm giác mơ hồ không hiểu
Liên hồi tưởng về quá khứ sống ở Hà Nội
->Chừng ấy người trong bóng tối mong đợi một cái gì tươi sáng cho sự sống hằng ngày của họ.Cái gì tươi sáng hơn cũng mong manh lắm mà tâm hồn ngây thơ của Liên làm sao lý giải nổi
Tâm trạng của hai đứa trẻ lúc về khuya
- Cảnh về khuya được miêu tả
+Trống cầm canh ở huyện tung lên một tiếng ngắn khô khan,không gian động ra xa rồi chìm ngay vào bóng tối
- Tâm trạng chờ tàu
+Liên ,chị Tý, vợ chồng bác Xẩm,bác Siêu,vài người lên tầu và chờ đợi người nhà.An buồn ngủ díu cả mắt vẫn dặn chị tàu đến chị nhớ đánh thức em dậy
->Họ chờ tàu không phải để bán hàng mà như mong đợi một cái gì đó tươi sáng hơn cho cuộc đời tối tăm của họ

Tàu vào ga
Ánh sáng của ngọn đèn ghi: Ngọn lửa xanh biếc sát mặt đất như ma trơi
Tiếng còi đã rít lên và tàu rầm rộ đi tới
Chuyến tàu mang ánh sáng thật mới lạ:”Các toa đèn sáng trưng chiếu ánh sáng cả xuống đường”
Những toa trên sang trọng lố nhố những người đồng và kền lấp lánhvà các của kính sáng.
->Trong chốc lát con tàu làm cho phố huyện tràn ngập bóng tối buồn tẻ bỗng sáng hẳn lên phá tan không khí tĩnh lặng.Âm thanh ánh sáng từ con tàu là biểu tượng cho những gì tươi sáng hơn cuộc sống thường ngày của họ
Cảm nhận của con người
Tàu đến rồi lại đi để lại sau nó ánh lửa nhỏ rồi tắt rụi trong đêm tối ->Sự chờ đợi của bấy nhiêu người ở phố huyện này là vô vọng
Những cảm giác ban ngày lắng đi trong tâm hồn Liên và hình ảnh thế giới quanh mình mờ dần đi trong mắt chị
Liên thấy mình sống giữa bao nhiêu sự xa xôi…tịch mịch và đầy bóng tối.

Nhận xét gì về cách miêu tả của Thạch Lam
Hai hình ảnh đối lập giữa ánh sáng âm thanh của con tàu với bóng tối và sự im lặng nơi phố huyện
Ông chú ý những cảnh biến động của thời gian.Thời gian trôi qua lặng lẽ.Bóng tối tràn đến chiếm lĩnh tất cả.Ánh sáng bừng lên rồi tắt hẳn chỉ còn tâm hồn Liên là nguồn ánh sáng chiếu rọi cả câu chuyện đầy bóng tối.Đó là tâm hồn biết yêu thương,biết ước mơ
TỔNG KẾT
Bằng một chuyện ngắn trữ tình có cốt truyện đơn giản ,Thạch Lam đã thể hiện một cách nhẹ nhàng mà thấm thía niềm xót thương đối với những kiếp người sống cơ cực quẩn quanh tăm tối ở phố huyện nghèo trước Cách Mạng.Đồng thời ông cũng biểu lộ sự trân trọng ước mơ mong đợi tuy còn mơ hồ của họ
Xin chân thành cám ơn quý thầy cô
Giáo viên : Hà Thị Duyên