Tuần 10. Hai đứa trẻ

Hai đứa trẻ
Thạch Lam
I. Đọc - hiểu khái quát
1. Tác giả Thạch Lam (1910 - 1942):
Gia đình: công chức gốc quan lại, ba anh em đều là thành viên của Tự lực văn đoàn
Thuở nhỏ sống ở quê ngoại: phố huyện Cẩm Giàng - Hải Dương.
Con người: đôn hậu, tinh tế
Có biệt tài về truyện ngắn:
+ truyện không có chuyện, chủ yếu khai thác thế giới nội tâm với những xúc cảm mong manh, mơ hồ.
+ mỗi truyện như một bài thơ trữ tình đượm buồn, kết hợp yếu tố lãng mạn và hiện thực.
+ văn phong trong sáng, giản dị, thâm trầm, sâu sắc
Bản vẽ của Sĩ Ngọc
I. Đọc - hiểu khái quát
1. Tác giả Thạch Lam (1910 - 1942):
Bản vẽ của Sĩ Ngọc
I. Đọc - hiểu khái quát
2. Xuất xứ tác phẩm:
In trong tập "Nắng trong vườn" (1938)
Bối cảnh truyện: phố huyện, ga xép Cẩm Giàng (Hải Dương) - quê ngoại của tác giả
I. Đọc - hiểu khái quát
Ga Cẩm Giàng
I. Đọc - hiểu khái quát
I. Đọc - hiểu khái quát
3. Đọc diễn cảm
Chú ý: giọng đọc chậm rãi, hơi buồn, nhẹ nhàng. Đoạn đoàn tàu chạy qua cần thay đổi nhịp độ (nhanh, phấn chấn) nhưng khi tàu đi thì lại chậm buồn.
I. Đọc - hiểu khái quát
4. Bố cục:
Phố huyện lúc chiều tàn ( từ đầu đến "phía làng")
Phố huyện về đêm (từ tiếp theo đến "hàng ngày của họ")
Cảnh đợi tàu (từ tiếp theo đến hết)
II. Đọc - hiểu chi tiết
1. Bức tranh phố huyện nghèo trong cảm nhận của Liên
a) Không gian và thời gian(bức tranh cảnh vật)
Những thời khắc nào được tác giả chọn lựa để miêu tả?
Em cảm nhận như thế nào về hình ảnh và âm thanh nơi phố huyện khi chiều xuống?
II. Đọc - hiểu chi tiết
1. Bức tranh phố huyện nghèo trong cảm nhận của Liên
a) Không gian và thời gian (bức tranh cảnh vật)
Phố huyện lúc chiều tàn
Hình ảnh:
+ Phương tây đỏ rực như lửa cháy...sắp tàn
=> khoảnh khắc cháy rực, bùng lên như cố níu kéo sự tồn tại của ánh sáng để rồi lụi tắt hoàn toàn.
+ Dãy tre đen lại, cắt hình trên nền trời
+ Đèn treo, đèn hoa kì, đèn dây sáng xanh.cũng chỉ đủ chiếu sáng một bên những hòn đá nhỏ.
=> Tranh tối tranh sáng
II. Đọc - hiểu chi tiết
Âm thanh:
+ tiếng trống thu không từng tiếng một vang ra để gọi buổi chiều...vốn là âm thanh báo hiệu ngày tàn, lại vang lên rời rạc, đứt quãng, yếu ớt, ươn oải, buồn bã => cảm giác hiu hắt, quạnh vắng
+ tiếng ếch nhái kêu ran + tg muỗi vo ve
Bức tranh thời điểm chiều muộn tranh tối tranh sáng êm ả, bình yên nhưng đượm buồn.
Tâm trạng của Liên:
lòng buồn man mác mà thấm thía
II. Đọc - hiểu chi tiết
Em hãy nhận xét khái quát về cảnh vật phố huyện khi đêm về?
Em hãy tìm những chi tiết tác giả nói về bóng tối và ánh sáng?
Phố huyện về đêm
Em c� c?m nh?n g� v? tuong quan ânh b�ng t?i vă ânh sâng ? Tuong quan ?y n�i lín di?u g� ?
Phố huyện về đêm
II. Đọc - hiểu chi tiết
2. Cảnh chợ tàn và những kiếp người tàn (bức tranh cuộc sống con người phố huyện)
a) Cảnh chợ tàn:
- chợ giữa phố nhưng đã vãn từ lâu, người hết, tiếng ồn ào mất
- chỉ còn: rác rưởi và những đứa trẻ bới rác
=> sự nghèo nàn, tiêu điều, ảm đạm, tối tăm
Liên nhạy cảm và gắn bó với phố huyện này biết bao.
b) Những kiếp người tàn:
+ Mẹ con chị Tí + Chị em Liên
+ Bác phở Siêu + bà cụ Thi
+ Gia đình bác xẩm
= > Những kiếp sống bế tắc, mòn mỏi, quẩn quanh, tội nghiệp. Cuộc sống phố huyện đang chết dần, chết mòn, tù đọng đến đóng váng, nhàm chán, đơn điệu. Đây chính là hình ảnh thu nhỏ của con người, đất nước Việt Nam nghèo đói, tù hãm, tăm tối thời Pháp thuộc.
II. Đọc - hiểu chi tiết
Tâm trạng của Liên: đồng cảm, xót thương cho những con người sống nghèo khổ, quẩn quanh, tăm tối. Nhớ Hà Nội và mơ tưởng xa xôi.
Thái độ của nhà văn Thạch Lam: thông cảm, xót thương cho những con người phố huyện tội nghiệp, đến cả ước mơ cũng thật nhỏ nhoi, mơ hồ.
I. Đọc - hiểu chi tiết
3. Cảnh đợi tàu
Hình ảnh đoàn tàu:
+ Tiếng xe rít mạnh vào ghi, tiếng hành khách ồn ào khe khẽ.
+ Tiếng còi rít lên, và tàu rầm rộ đi tới
+ Các toa đèn sáng trưng, chiếu ánh sáng cả xuống đường
+ Những toa hạng trên sang trọng, lố nhố những người đồng và kền lấp lánh.

ý nghĩa của hình ảnh đoàn tàu:
= > Là hoạt động cuối cùng nhưng huyên náo, mạnh mẽ và sôi nổi nhất.
= > mang đến một thế giới khác, thế giới của ánh sáng, âm thanh tưng bừng, náo nhiệt, khác hẳn cuộc sống buồn tẻ, tù đọng, tăm tối ở phố huyện.
=> Với chị em Liên, đoàn tàu đánh thức kí ức về Hà Nội, mơ ước một tương lai tươi sáng.
=>Với con người phố huyện, đoàn tàu là niềm an ủi, nuôi dưỡng ước mơ về tương lai.
HÌNH ẢNH CON TÀU LÚC VỀ ĐÊM
II. Đọc - hiểu chi tiết
4. Tổng kết
a) Giá trị nội dung:
- Phản ánh chân thực hình ảnh phố huyện nghèo, hình ảnh thu nhỏ của XH Thực dân nửa phong kiến.
- Xót thương những kiếp người đau khổ, nghèo nàn, xác xơ, tàn tạ, ngay cả ước mơ của họ cũng nhỏ bé.
- Tâm trạng và vẻ đẹp tâm hồn tinh tế của Liên => thức tỉnh ý thức về sự sống trong mỗi người: phải biết ước mơ để cuộc sống không vô nghĩa.
=> Giá trị hiện thực và nhân đạo sâu sắc
b) Giá trị nghệ thuật:
- Thủ pháp tương phản => Bút pháp lãng mạn
- Nghệ thuật tả cảnh, tả tình
Câu chuyện nhẹ nhàng, ý vị như một bài thơ trữ tình trầm buồn, man mác, để lại dư vị cho người thưởng thức.
=>Phong cách truyện ngắn Thạch Lam
Câu hỏi trắc nghiệm
Truyện ngắn "Hai đứa trẻ" nằm trong tập truyện nào?
Gió đầu mùa
Nắng trong vườn
Ngày mới
Sợi tóc
Câu hỏi trắc nghiệm
2. Bức tranh phố huyện được miêu tả trong thời điểm nào?
Từ sáng đến đêm khuya
Từ sáng đến tối
Từ đêm khuya đến sáng
Từ chiều tàn đến đêm khuya
3. Truyện ngắn cho ta thấy cách nhìn của Thạch Lam đối với những kiếp người trong xã hội cũ như thế nào?
A. Lòng thương xót đối với những người sống khổ sở, cùng cực, quẩn quanh, bế tắc và vô nghĩa nơi phố huyện.
B. Lòng thương xót trước việc chờ đợi chuyến tàu của người dân phố huyện.
C. Căm giận trước một xã hội nghèo khổ, cơ cực.
D. Cả A, B, C