Tuần 10. Hai đứa trẻ

NHÀ VĂN THẠCH LAM (VẼ )
nhà văn Thạch Lam, một trong bát tú của Tự lực văn đoàn (TLVĐ) những năm 30-40 thế kỷ 20
NHÀ VĂN THẠCH LAM (CHỤP)
một người đàn ông gầy và cao – da trắng hồng ,khuôn mặt có nét Tây phương, gò má hóp, mũi cao và đôi mắt sâu thẳm, hai hàng lông mày rậm, mái tóc rất đen, mềm và dầy
I. PHẦN GIỚI THIỆU :
Tác giả (1910-1942)
a.Thân thế :
.Quê hương : Thạch Lam sinh năm 1910 tại Hà Nội ,nguyên quán Quảng Nam (nay là Hội An)
.Gia đình: Cha (1881-1918), làm Thông phán (#Giám đốc sở) Gia đình 7 anh em (6 trai, 1 gái): Thụy, Cẩm, Tam(1906), Tường Long(1907) Thế(nữ 1908), Vinh(1910) và Bách (1913)
Bản thân:Tên Nguyễn Tường Sáu(mới sinh) Nguyễn Tường Vinh(đi học) Nguyễn Tường Lân( 15 t, học nhảy bốn lớp,khai tăng tuổi)
. b.Sự nghiệp : Đỗ tú tài phần nhất (#lớp 11) ông ra làm báo, viết văn -TP chính : Xem SGK
*“. Tác phẩm Hà Nội 36 phố phường rất nổi tiếng, niềm tự hào của người Hà nội
c.Phong cách:Ông quan niệm” “văn chương là một thứ khí giới thanh cao làm cho lòng người được thêm trong sạch và phong phú hơn".
-nội dung : những con người lam lũ, nghèo khổ, đã lay động trái tim và in đậm trong tâm hồn của TL
-hình thức: có biệt tài về truyện ngắn;truyện không có chuyện;văn trong sáng,giản dị,giọng điềm đạm,mà sâu sắc ,hài hòa giữa lãng mạn và hiện thực .
Thụy, Cẩm, Tam(06) Long(1907) Vinh(1910) và Bách (1916) Thế(nữ 09): Ba con rồng đẹp tạo vinh hiển trăm đời –ý nghĩa tên đàn con của bà Phán Nhu ,mẹ Thạch Lam
Mẹ và Thạch Lam
Nguyễn Tường Từ Đường
do Nguyễn Tường Long (nhà văn Hoàng Đạo)cúng dường
Nhà thờ họ Nguyễn Tường tại Hội An
Ba người anh Nguyễn Tường Tam (Nhất Linh), Nguyễn Tường Long (Hoàng Đạo) và bác sĩ Nguyễn Tường Bách đều là đại biểu Quốc hội khóa I của nước Việt Nam độc lập. Hoàng Đạo làm Bộ trưởng Bộ Quốc dân kinh tế trong chính phủ liên hiệp lâm thời .Nhất Linh làm Bộ trưởng Ngoại giao trong chính phủ liên hiệp kháng chiến. Đây là một gia đình trí thức yêu nước
Bà Nhung
Con TL
Giang , con út TL
Bác sĩ về tim
Dũng,cháu TL,nhà văn
Đường Thạch Lam
(tại Hải dương)
Đường Thạch Lam còn có ở
TP HCM,Đà nẵng
Ga Cẩm Giàng : phố huyện Cẩm giàng(Hải Dương)hôm nay
2.Thể loại&Bố cục: Truyện không có chuyện
a.Tiếng trống…phía làng:cảnh phố huyện lúc chiều tối –tâm trạng của Liên
b.Trời…không hiểu : cảnh phố huyện về đêm- tâm trạng của Liên
c.Trống …bóng tối: Đoàn tàu đến và đi- tâm trạng của Liên
3.Từ khó :
-t ruyện không có chuyện: không có cốt truyện , thắt nút tạo tình huống, nhiều kịch tính dẫn đến cao trào

huyện nhỏ : phố huyện Cẩm giàng(Hải Dương) trước kia ông ngoại TL làm quan ở đây .Phố huyện buồn thiu(chiếc ga xép nhỏ, phố chợ lèo tèo vài quán hàng, huyện đường vắng vẻ) những con người lam lũ, nghèo khổ, đã lay động trái tim và in đậm trong tâm hồn của TL,sau xuất hiện tràn đầy trong tác phẩm của ông . TL là nhà văn của người dân nghèo(nhiều con đường mang tên TL)
Hai đứa trẻ :Năm 1918, chị Thế (LIên) 9 tuổi, Vinh (An) 8t ,tối đến mẹ đã giao cho hai chị em phải ngủ lại để trông hàng...
-huyên náo : ồn ào
-buồn man mác :buồn nhẹ nhưng kéo dài
-ngày phiên:ngày chợ hoạt động theo qui định (6 phiên/tháng)vì có nhiều loại chợ (chợ gia súc, chợ gạo..)mở luân phiên nhau.
-Liên,An :Có thể là chị Thế (1909)và tác giả (1910)Lúc này,Liên khoảng 9,An 8t(theo lời nhà văn Thế Uyên) .Thạch Lam đang học tiểu học ở Cẩm giàng(1918)Bố đang mất việc (1918)
-thầy : người cha , ông Nguyễn Tường Nhu (1881-1918), làm Thông phán (#Giám đốc sở) , một chức quan rất lớn .
-trống cầm canh: một đêm có 5 canh (7g-9g tối: canh 1; 9g-11g :canh 2; 11g-1g sáng : canh 3…)Từ 5g sáng hôm sau đến 7g tối thuộc ban ngày , có 6 khắc . Trong truyện, có lẽ11g, bắt đầu canh 3 )Trẻ con làng quê cố gắng thức như thế là đều khó thấy .
-hiệu khách : tiệm buôn của người Trung quốc

.tiếng cười khanh khách,cười giòn của khách :rơi vào khoảng không.
III. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN:
Khung cảnh phố huyện lúc chiều tối –tâm trạng của Liên
Khung cảnh phố huyện lúc chiều tối : vắng, tối,nghèo
-vắng lặng:.tiếng trống vang lên từng tiếng,từng tiếng -> chiều quê vô cùng vắng vẻ
.tiếng ếch nhái kêu ran, tiếng muỗi vo ve :làm tăng lên không gian êm vắng ở quê.
. Chợ tàn,vắng tiếng ồn ào

*Tả tiếng động, nhằm tô đậm sự vắng lặng

Tả tiếng động, nhằm tô đậm sự vắng lặng
Của phố huyện lúc trời chạng vạng
Cái chõng nan lún xuống, kêu cót két .,sắp gãy
trẻ con nhà nghèo nhặt nhạnh thanh nứa ,thanh tre hay bất cứ cái gì có thể dùng được …
Các nhà đã lên đèn cả rồi
Bóng tối đầy dần trong mắt Liên
Tâm trạng của Liên lúc ngày tàn : buồn man mác,
nhưng yêu đất, yêu người ở phố huyện nghèo
-tối tăm:Phương tây đỏ rực (mặt trời lặn)
Lũy tre làng trước mặt đen lại
Bóng tối ngập đầy dần trong mắt Liên
Đèn treo, đèn dây, đèn hoa kỳ .đều được thắp trong phố ->bóng đêm đã về
Liên vội vàng thắp đèn trong cửa hàng
b.Tâm trạng của Liên: buồn, yêu đất, yêu người
-buồn man mác trước lúc ngày tàn
-yêu mùi đất,là mùi quê hương nơi phố huyện nghèo
-muốn chia sẻ với trẻ con nghèo khổ

2.Cảnh phố huyện về đêm- tâm trạng của Liên
Cảnh vắng lặng, tối tăm,nghèo khổ nơi phố huyện
-nghèo khổ: người dân sống tạm bợ (kẻ mò cua ốc, trẻ con mưu sinh vì cha thất nghiệp,người già điên,nghiện ngập)+buôn bán ế ẩm giữa ngày chợ phiên-phở là món ăn xa xỉ
-

Ngày, chị Tí đi mò cua bắt tép
Mò cua bắt tép: là việc nhặt nhạnh rác dưới nước (vô nghề đi tát ,mạt nghề đi câu): cách mưu sinh cùng cực của người nghèo
Tối chị mới dọn hàng nước:
Buôn bán chẳng ăn thua gì !
Hôm nay ngày phiên mà bán cũng chẳng ăn thua gì !
Dọn hàng sớm với muộn mà có ăn thua gì !
-vắng lặng:
- tiếng hai người (chị Tí,Liên ) trao đổi lạc lõng trong hoàng hôn phố huyện
-tiếng cười khanh khách của bà cụ điên,nghiện rượu rơi vào khoảng không.
-tiếng trẻ con người không đủ lay động đêm yên tĩnh
-tiếng đàn bầu của vợ chồng bác xẩm
*Tả âm thanh để làm nổi bật sự vắng vẻ của cảnh

Hà Nội vui vẻ ,no đủ
Xẩm :thời điểm chiều tối ;hát xẩm : điệu hát thường cất lên lúc tối đến , sau giờ lao động . Về sau, những người mù ,làm nghề hành khất (ăn xin )thường mưu sinh bằng điệu hát xẩm
-đầy bóng tối:
-đường phố, các ngõ, các nhà đóng cửa , hé một khe sáng
-vòm trời đầy sao, bếp lửa gánh phở bác Siêu,ngọn đèn của hàng chị Tí sáng duy nhất nơi phố huyện , đèn nhà Liên thưa thớt từng hột
-xung quanh : tối hết cả (đường ra sông,qua chợ,vào làng.. Sẫm đen,thăm thẳm)
b. Tâm trạng Liên: Đêm tối đối với Liên quen lắm, chị không sợ nó nữa, tâm hồn yên tĩnh ,thấy gắn bó với cảnh và người ở đây
Đêm tối đối với Liên quen lắm, chị không sợ nó nữa , tâm hồn yên tĩnh .

Giờ chỉ còn ngọn đèn con của chị Tí, bếp lửa của Bác Siêu, ngọn đèn của Liên vặn nhỏ,thưa thớt từng hột sáng lọt qua phên nứa
Bếp lửa của gánh phở Bác Siêu chiếu sáng một vùng đất cát
Đường thăm thẳm ra sông, đường qua chợ về nhà, các ngõ vào làng lại càng sẫm đen hơn nữa
vòm trời đầy sao
Đoàn tàu từ Hà Nội về

-những toa hạng trên sang trọng,


-Tiếng dồn dập, tiếng xe rít mạnh vào ghi,còi rít lên,đoàn tàu rầm rộ đi tới
-các toa đèn sáng trưng,chiếu ánh cả xuống đường

Khung cảnh Hà nội thuở bố chưa mất việc
-mẹ có nhiềutiền, uống cốc nước lạnh xanh đỏ,>-Hà Nội huyên náo>< p.huyện vắng lặng

-HN rực sáng>< p.h. tối tăm
3. Đoàn tàu đến và đi- tâm trạng của Liên
aĐoàn tàu đến và đi :
Tiếng dồn dập,tiếng xe rít mạnh vào ghi. Tiếng còi rít lên, tàu rầm rộ đi tới
-Hà Nội huyên náo
Toa tàu ồn ào
Mang về HN huyên náo
Để chấp nhận vắng lặng phố huyện
Hà nội vui vẻ,no đủ -Toa hạng trên sang trọng
Mẹ có nhiều tiền
Toa tàu sang trọng
Mang về HN no đủ,vui vẻ
Để chấp nhận cảnh nghèo phố huyện
Hà nội sáng rực-các toa đèn sáng trưng
Toa tàu sáng trưng
Mang về HN rực sáng
Để chấp nhận cảnh tối tắm phố huyện
Tiếng vang động của xe hỏa đã nhỏ rồi, mất dần trong bóng tối
B.Tâm trạng Liên: lặng theo mơ tưởng,hạnh phúc,rồi những cảm giác ban ngày lắng đi …Liên ngập vào giấc ngủ yên tĩnh ,bình an
Ontario Canada
Một thiếu nữ Bắc Âu đứng nơi vách ngôi nhà gỗ ,trong bóng đêm, lặng ngắm đoàn tàu sáng rực lao qua vùng Bắc Mỹ( theo Ông Callaghan,nhà văn Canada)để nhớ quê hương, có thêm sức mạnh sống ở vùng đất mới
TKHai đứa trẻ là giòng cảm xúc của Liên An tuổi 8,9 ,khi các em phải xa HN,về sống giữa vùng đất nghèo,tối tăm,vắng lặng với người dân nghèo .Họ trải qua nỗi buồn, rồi yên tĩnh ,và hạnh phúc khi đón đoàn tàu mang đến một HN no đủ, rực sáng huyên náo. Chỉ có thế cũng giúp các bé và cư dân đủ niềm tin và con người và cuộc sống ngày mai . Câu chuyện đậm chất trữ tình, với giọng văn nhẹ nhàng,thấm thía