Tuần 10. Đọc thêm: Lời tiễn dặn (trích Tiễn dặn người yêu - truyện thơ dân tộc Thái)

Lớp 10/8 Trường THPT Phạm Phú Thứ
Chào mừng quý thầy cô về dự giờ
Tiết 30:
LỜI TIỄN DẶN
(Trích “Tiễn dặn người yêu”- truyện thơ dân tộc Thái)
I. Giới thiệu:
1. Khái niệm về Truyện thơ:

Truyện thơ là tác phảm tự sự dân gian bằng thơ, giàu chất trữ tình, phản ánh số phận và khát vọng của con người khi hạnh phúc lứa đôi và sự công bằng XH bị tước đọat.


2. Truyện thơ “Tiễn dặn người yêu” (Xống chụ xon xao)
- Truyện thơ của dân tộc Thái - nổi tiếng trong kho tàng truyện thơ của các dân tộc thiểu số.
- Gồm 1846 câu thơ.
- Giá trị :
+ Phản ánh số phận bất hạnh của đôi trai gái yêu nhau nhưng do sự bất công của XH mà họ không lấy được nhau.
+ Thể hiện một tình yêu chung thủy của đôi trai gái
-> Khát vọng của con người về XH công bằng và hạnh phúc lứa đôi.
Xoè Thái
Miêu tả tâm trạng của chàng trai trên đường tiễn cô gái về nhà chồng và phải chứng kiến cảnh cô bị chính người chồng đánh đập.
Tình yêu tha thiết
Tình yêu tan vỡ -> tiễn dặn
Hạnh phúc
3. Đoạn trích: “Lời tiễn dặn”
a. Nội dung:
2. Truyện thơ “Tiễn dặn người yêu”
(Xống chụ xon xao)
- Tóm tắt truyện thơ: SGK
- Đoạn 1: 24 câu đầu: Tâm trạng của chàng trai và của cô gái (qua sự mô tả của chàng trai) trên đường tiễn dặn
- Đoạn 2: còn lại: Cử chỉ, hành động và tâm trạng của chàng trai lúc ở nhà chồng của người yêu
b. Bố cục:
a. Tâm trạng chàng trai:
Tâm trạng của chàng trai và của cô gái (qua sự mô tả của chàng trai) trên đường tiễn dặn
II. Đọc - hiểu
Cử chỉ, hành động:
Như muốn níu kéo thêm giây phút bên người yêu:
- Tình cảm chủ quan >< Thực tế khách quan
Kđịnh TY còn thắm thiết cô gái đang
“người đẹp anh yêu” “cất bước theo chồng”
+ Phải được nhủ, được dặn cô đôi câu anh mới đành lòng quay về
+ Anh muốn ngồi bên cô gái , âu yếm cô để ủ lấy mùi hương cho mai sau khi chết, lửa xác vẫn đượm hơi người yêu ngày hôm nay.
1. Tâm trạng của chàng trai và của cô gái (qua sự mô tả của chàng trai) trên đường tiễn dặn
a. Tâm trạng chàng trai:
- Cử chỉ, hành động:
+ Nựng con của cô gái với người chồng của cô như nựng chính con mình
 Đầy mâu thuẫn: Nửa như buộc phải chấp nhận sự thật đau xót là cô gái đã có chồng, nửa như muốn níu kéo tình yêu, kéo dài giây phút âu yếm bên nhau.
- Ý chí quyết sẽ đoàn tụ với nhau
II. Đọc - hiểu
Tâm trạng của chàng trai và của cô gái (qua sự mô tả của chàng trai) trên đường tiễn dặn
b. Tâm trạng cô gái:
Cũng muốn níu kéo cho dài ra những
giây phút cuối cùng còn được ở bên chàng trai:
+ Chân bước đi đầu còn ngoảnh lại
+ Mắt còn ngoái trông
+ Chân bước đi xa lòng càng đau, càng nhớ
+ Cứ một cánh rừng đi qua cô lại dừng lại chờ chàng trai lòng đầy khắc khoải.
 Cả hai cùng day dứt, dùng dằng đầy dằn vặt, đau đớn
 Cùng quyết tâm sẽ đoàn tụ
II. Đọc - hiểu
2. Cử chỉ, hành động và tâm trạng của chàng trai lúc ở nhà chồng của người yêu:
a. Cử chỉ, hành động:
Vỗ về, an ủi cô gái lúc bị nhà chồng đánh đập, hắt hủi.
- Chặt tre làm ống lam thuốc cho cô gái uống


b. Tâm trạng:
- Nỗi niềm xót xa, thương cảm sâu sắc.
- Ý chí mãnh liệt, quyết tâm giành lại tình yêu để đoàn tụ cùng cô gái.
II. Đọc - hiểu
2. Cử chỉ, hành động và tâm trạng của chàng trai lúc ở nhà chồng của người yêu:

*Nghệ thuật
- Sử dụng dồn dập nhiều hình ảnh ẩn dụ, so sánh tương đồng
- Sử dụng những câu thơ theo mô hình cấu trúc chung, có từ nhắc đi nhắc lại nhiều lần (Dậy, chặt tre, tơ vò, chết ba năm, nước ngập, yêu nhau) -> khẳng định ý chí đoàn tụ không lay chuyển được
=> Đây cũng là lối nói quen thuộc trong ca dao của nhiều dân tộc thiểu số.

III. Kết luận:
1. Đặc sắc nghệ thuật:
- Sự kết hợp nghệ thuật trữ tình với nghệ thuật tự sự.
- Kế thừa truyền thống nghệ thuật của ca dao trữ tình.
- Sử dụng một cách có nghệ thuật lời ăn tiếng nói của nhân dân.
- Hình ảnh đậm màu sắc thiên nhiên núi rừng hùng vĩ, vừa mộc mạc vừa giàu chất thơ.
2. Nội dung:
- Truyện thơ Tiễn dặn người yêu là truyện thơ đặc sắc, là bản tình ca bất hủ của người Thái.
- Đoạn Lời tiễn dặn cho ta thấy được những biểu hiện của tình yêu thủy chung, son sắt. Đồng thời cũng thấy được nghịch cảnh của XHPK miền núi xưa.
Xin cảm ơn quý thầy cô giáo
Cảm ơn tất cả các em học sinh.
Bài học kết thúc ở đây