Tuần 10. Đọc thêm: Lời tiễn dặn

TÌM HIỂU VĂN BẢN
LỜI TIỄN DẶN
(Trích truyện thơ Tiễn dặn người yêu)
GVBM: Lâm Ngọc Ny
Nhóm: 1


I- Tìm hiểu chung
Thể loại truyện thơ


Truyện thơ Tiễn dặn người yêu


Đoạn trích


1.Thể loại truyện thơ
Khái niệm: Là truyện kể bằng thơ, kết hợp tự sự và trữ tình.

Chủ đề: Khát vọng tự do yêu đương và hạnh phúc lứa đôi.

Cốt truyện: Phát triển theo ba chặng.
2.Truyện thơ Tiễn dặn người yêu
Là truyện thơ của dân tộc Thái gồm 1846 câu (gần 400 tiễn dặn).

Tóm tắt tác phẩm:
Tình yêu tan vỡ.
Lời tiễn dặn.
Hạnh phúc đoàn tụ.
3. Đoạn trích Lời tiễn dặn

Bố cục: 2 phần (2 lời tiễn dặn).

Đại ý: Phản ánh tình yêu tha thiết, thủy chung và khát vọng tự do yêu đương của các chàng trai, cô gái Thái.

Phân tích từ khó.
II- Đọc – hiểu văn bản
Tâm trạng và tình cảm của chàng trai. Nỗi đau khổ của cô gái.
a) Tâm trạng và tình cảm của chàng trai
- Chứng kiến cảnh người yêu về nhà chồng trong nỗi đau khổ, chàng trai không muốn xa rời:
“Được nhủ đôi câu anh mới đành lòng quay lại / mới chịu quay đi...”
=> Chàng trai vừa ý thức được hoàn cảnh không thể thay đổi được của hai người, vừa luyến tiếc tình yêu nên không đành dứt.
- Chàng bày tỏ tình yêu tha thiết qua lời nói và cử chỉ chăm sóc ân cần, thiết tha:
“Con nhỏ hãy đưa anh ẵm, bé xinh hãy đưa anh bồng... ”  
Tình cảm tha thiết, quyến luyến
- Chàng hẹn ước với cô gái : Nổi bật chữ “đợi”(*):
+ Thời gian chờ đợi được tính bằng mùa vụ:
“đợi tới tháng năm lau nở”
“đợi mùa nước đỏ cá về”
“đợi chim tăng ló hót gọi hè”
+ Thời gian chờ đợi được tính bằng cả đời người:
“không lấy được nhau thời trẻ,
ta sẽ lấy nhau khi góa bụa về già”
=> Chàng trai đã ước hẹn chờ đợi cô gái trong mọi thời gian, mọi tình huống.
(*)“đợi” còn có nghĩa là chấp nhận thực tại không thể gần gũi, gắn bó; đợi nghĩa là chỉ còn hi vọng ở tương lai.
a) Tâm trạng và tình cảm của chàng trai
Tâm trạng rối bời, đầy mâu thuẫn

- Nguyện chung thuỷ gắn bó >< đành lòng quay lại / quay đi.

- Biết: chỉ còn 1 lát bên em.
a) Tâm trạng và tình cảm của chàng trai
b) Nỗi đau khổ của cô gái
- Hoàn cảnh của cô gái: phải về nhà chồng nhưng chưa gặp được người yêu để từ biệt.
- Hình ảnh cô gái: “vừa đi vừa ngoảnh lại, vừa đi vừa ngoái trông”, “chân bước xa lòng càng đau, nhớ”.
b) Nỗi đau khổ của cô gái
Những cụm từ
“tới rừng ớt”
“tới rừng cà”
“tới rừng lá ngón”
b) Nỗi đau khổ của cô gái
Những cụm từ “tới rừng ớt”, “tới rừng cà”, “tới rừng lá ngón” kết hợp với những động từ “chờ”, “đợi”, “ngóng”, “trông”.
→ Con đường xa, trạng thái dùng dằng, bồn chồn, chờ đợi.
- Hình ảnh thiên nhiên “ớt”, “cà”, “lá ngón” rât cụ thể, gần gũi với người Thái, được diễn tả theo lối tăng tiến.
→ Biểu tượng cho nỗi đắng cay chất chứa trong lòng cô gái.

Nhận xét: Cảnh vật khi thì gợi đắng cay, khi thì gợi bão táp đã diễn tả chính xác nội tâm của cô gái. Nỗi đau khổ đó bắt nguồn từ cuộc hôn nhân không tự nguyện → hôn nhân gả bán.
2. Những lời tiễn dặn ở phần cuối đoạn trích
- Hoàn cảnh: Chàng trai tiễn người yêu về tận nhà chồng, ở lại đó một thời gian, dặn dò hết lời hết lẽ để mong cô thành người dâu thảo. Nhưng anh lại phải chứng kiến cảnh người yêu bị đánh đập, hành hạ.
- Chàng trai cảm thông, săn sóc người yêu bằng những hành động chia sẻ rất mực yêu thương:
“dậy đi em”
“đầu bù anh chải cho”
“tóc rối đưa anh búi hộ”

=> Ẩn chứa nỗi xót xa đau đớn còn hơn cả nỗi đau mà cô gái phải gánh chịu.
- Nổi bật mong muốn cùng chết của chàng trai:
Chết ba năm hình còn treo đó
Chết thành sông, vục nước uống mát lòng
Chết thành đất, mọc dây trầu xanh thắm
Chết thành bèo, ta trôi nổi ao chung
Chết thành muôi, ta múc xuống cùng bát
Chết thành hồn, chung một mái, song song
2. Những lời tiễn dặn ở phần cuối đoạn trích
2. Những lời tiễn dặn ở phần cuối đoạn trích

Yêu nhau, yêu trọn đời gỗ cứng
Yêu nhau, yêu trọn kiếp đến già
Ta yêu nhau tàn đời gió, không rung không chuyển,
Người xiểm xui, không ngoảnh không nghe.
=> Câu thơ ngắn gọn, sử dụng điệp từ, hình ảnh so sánh khẳng định khát vọng tự do yêu đương và quyết tâm trước sau như một, không gì thay đổi được của chàng trai. Khát vọng đó như được khắc sâu vào gỗ, tạc vào đá.
1. Về nội dung: Qua tâm trạng đầy đau khổ, rối bời của chàng trai và cô gái, đoạn trích đã khắc hoạ nổi bật tình yêu tha thiết thuỷ chung và khát vọng tự do yêu đương của các chàng trai, cô gái Thái.
2. Đặc sắc về nghệ thuật:
+ Kết hợp tự sự và trữ tình.
+ Lối diễn đạt mộc mạc, gần gũi với cách nghĩ của người Thái, vừa rất chân tình tha thiết.
+ Mượn thiên nhiên để biểu lộ tâm trạng.
III- TỔNG KẾT
Thuyết trình: Trần Trương Xuân Mai

Thiết kế bài: Trần Hữu Giang

Nội dung: Lưu Mỹ Xuân, Lâm Tố Như, Trần Thị Ngọc Tuyền, Lâm Phương Thảo

Hình ảnh: Quách Hiếu Lợi, Đào Duy Tân, Đỗ Tiến Đạt
THÀNH VIÊN NHÓM
Cảm ơn cô và các bạn đã chú ý lắng nghe!!!