Tuần 10. Đất nước (Nguyễn Khoa Điềm)

ĐẤT NƯỚC
Nguy?n Khoa Di?m
Ti?t 28
A. TÌM HIỂU CHUNG:
I. TÁC GIẢ:
ĐẤT NƯỚC
Nguyễn Khoa Điềm
*Cuộc đời:
- Năm sinh
- Quê quán
- Gia đình
- Bản thân
II, TÁC PHẨM:
Đất ngoại ô (1972),
Mặt đường khát vọng (1974),
Ngôi nhà có ngọn lửa ấm (19860),
Thơ Nguyễn Khoa Điềm (1990),
Cõi lặng (2007)
Thơ NKĐ hấp dẫn bởi bởi sự
kết hợp giữa cảm xúc nồng nàn
và sự suy tư sâu lắng
* Sơ lược về trường ca “Mặt đường khát vọng” và xuất xứ đoạn trích “Đất Nước”
-Sáng tác năm 1971, ở chiến khu Trị - Thiên ; được in lần đầu năm 1974
Mục đích sáng tác : Thức tỉnh thanh niên trong vùng bị tạm chiếm để họ nhận thức đúng đắn về ĐN, về vai trò và những hy sinh to lớn của Nhân Dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ ĐN .Từ đó họ kiên quyết đứng về phía Nhân Dân chống đế quốc Mỹ
xâm lược.
Đoạn trích“ĐấtNước” trích
trong chương V của trường ca “MĐKV”
B. ĐỌC - HIỂU
1, ĐỌC – XÁC ĐỊNH BỐ CỤC:
Bố cục : 2 phần ( tương ứng với 2 đoạn trong
SGK)
Đoạn 1: Cảm nhận của NKĐ về ĐN từ nhiều
phương diện khác nhau
Đoạn 2: Cảm nhận của NKĐ về vai trò và những hy sinh to lớn của ND trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước
ĐẤT NƯỚC
Nguyễn Khoa Điềm
2, TÌM HIỂU
ĐẤT NƯỚC
Nguyễn Khoa Điềm
*Đất Nước được cảm nhận :
-Theo chiều rộng không gian- địa lý
-Theo chiều dài thời gian- lịch sử
-Trong chiều sâu văn hóa – phong tục
-Trong tâm hồn – tính cách con người
Tư tưởng :ĐẤT NƯỚC CỦA NHÂN DÂN
I. NHỮNG CẢM NHẬN VỀ ĐN CỦA NHÀ THƠ.
1, C?m nh?n c?a NKD v? s? sinh th�nh, t?n t?i v� ph�t tri?n DN
Nguyễn Khoa Điềm
ĐẤT NƯỚC
Đất Nước bắt đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn
Đất nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc
Tóc mẹ thì bới sau đầu
Cái kèo, cái cột thành tên
Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng
…”ngày xửa, ngày xưa” mẹ thừơng hay kể
…miếng trầu bây giờ bà ăn

Đất Nước có :

Đất nước có từ xa xưa( trong những câu
chuyện cổ tích, trong phong tục tập quán
lâu đời) nhưng lại hiển hiện ngay trong
cuộc sống hàng ngày
ĐẤT NƯỚC
Nguyễn Khoa Điềm
Đất Nước lớn lên :
…dân mình biết trồng tre mà đánh giặc
…tóc mẹ bới sau đầu
…cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn
…kèo, cột thành tên
…hạt gạo phải một nắng hai sương xay,
giã, giần, sàng

Truyền thống yêu nước chống ngoại xâm;
truyền thống lao động cần cù; những thuần phong,
mỹ tục; tình cảm gia đình bền vững… là những
yếu tố giữ cho ĐN tồn tại và phát triển
Nguyễn Khoa Điềm
ĐẤT NƯỚC



T? ng? , hình ?nh du?c ch?t l?c t? van h?c d�n gian, mang d?m m�u s?c van hố c?a d�n t?c; t? ��DN�� du?c di?p nhi?u l?n
ĐẤT NƯỚC
Nguyễn Khoa Điềm
Kh�i ni?m D?t Nu?c v?a cao c? thi�ng li�ng;
v?a r?t d?i g?n gui, quen thu?c v?i m?i ngu?i
d�n VN, qua c�ch c?m nh?n m?i m? c?a TG
*Đất nước tồn tại và phát triển nhờ vào truyền thống yêu nước chống ngoại xâm; truyền thống lao động cần cù; những thuần phong mỹ tục; sự bền vững của mỗi gia đình; lối sống nặng nghĩa tình của nhân dân Việt Nam
ĐẤT NƯỚC
Nguyễn Khoa Điềm
2, D?t nu?c du?c c?m nh?n t? phuong di?n d?a l�, l?ch s? v� s? th?ng nh?t gi?a c� nh�n v?i c?ng d?ng
Nguyễn Khoa Điềm
ĐẤT NƯỚC
Đất là nơi anh đến trường
Nước là nơi em tắm
Đất Nước là nơi ta hò hẹn
Đất Nước là nơi em đánh rơi chiếc khăn trong nỗi nhớ thầm
Đất là nơi "con chim phượng hoàng
bay về hòn núi bạc"
Nước là nơi "con cá ngư ông móng
nước biển khơi"
ĐẤT NƯỚC
Nguyễn Khoa Điềm
Theo phương diện địa lý:
ĐN là nơi :
-…anh đến trường; em tắm…
-…ta hò hẹn; đánh rơi khăn ..
-…núi bạc, biển khơi…
-…dân mình đoàn tụ…
ĐN là không gian gắn liền với đời sống sinh hoạt
của con người; là núi sông, rừng biển ; là không
gian của tình yêu đôi lứa,của tình nghĩa đồng
bào….
ĐN g?n v?i dòng dõi
con rồng cháu tiên
ĐN gắn với truyền
thống dựng và giữ nước
Theo
phương
diện
lịch sử
Tự hào về nguồn gốc cao quý, về truyền thống dựng nước và giữ nước của cha ông.
ĐẤT NƯỚC
Nguyễn Khoa Điềm
- Mỗi cá nhân là một tế bào của ĐN.
- ĐN sẽ lớn mạnh trong tình yêu lứa đôi và tình đoàn kết dân tộc.
ĐN là sự thống nhất giữa hạnh phúc cá nhân với hạnh phúc lớn của dân tộc.
ĐẤT NƯỚC
Nguyễn Khoa Điềm
Nghệ thuật tách từ , sử dụng những chất liệu trong văn học dân gian (ca dao,
thần thoại, truyền thuyết…), kết hợp với những hình ảnh quen thuộc trong
cuộc sống hàng ngày, NKĐ đã tạo nên một khái niệm ĐN vừa khái quát,
vừa cụ thể; vừa thiêng liêng ,cao cả; vừa gần gũi , quen thuộc với mỗi
con người.

ĐẤT NƯỚC
Nguyễn Khoa Điềm
3, Lời nhắn nhủ với thế hệ trẻ

- "yêu nhau",
- "gánh vác",
- "dặn dò",
- "gắn bó",
"san sẻ",
"hóa thân"
Mỗi thế hệ phải có trách nhiệm để Dất Nước mãi trường tồn.
D?T NU?C
Dùng nhiều động từ;
giọng thơ mang âm hưởng của
những lời tâm sự chân tình
II.CẢM NHẬN CỦA NKĐ VỀ VAI TRÒ
VÀ NHỮNG HY SINH TO LỚN CỦA
NHÂN DÂN TRONG SỰ NGHIỆP
XÂY DỰNG VÀ BẢO VỆ ĐN
1, Cảm nhận của tác giả về vai trò của Nhân
Dân trong việc tạo nên những danh lam ,
thắng cảnh trên Đất Nước
DẤT NƯỚC
Nguyễn Khoa Điềm
Núi Vọng Phu - Hòn Trống Mái
Đất Tổ Đảo con Gà
Sông ở đồng bằng sông Cửu Long
Sông Ông Đốc, cồn Ông Trang
Bà
Đen
Bà
Điểm



Những hình ảnh liệt kê,
điệp từ "góp", kiểu quy nạp hàng loạt hiện tượng ? Nhân Dân là đối tượng quan trọng nhất tạo ra dáng hình ĐN.
ĐẤT NƯỚC
Những cảnh quan thiên nhiên gắn liền với đời sống, tâm hồn và lịch sử dân tộc.
Nguyễn Khoa Điềm



Những hiện tượng tự nhiên chỉ có thể trở thành danh
lam, thắng cảnh khi chúng gắn bó với cuộc sống con
người và được cảm nhận qua tâm hồn, trí tưởng
tượng phong phú của con người VN.
Nhân Dân là những người đã tạo nên danh lam, thắng cảnh
ĐẤT NƯỚC
Nguyễn Khoa Điềm
2, Cảm nhận của NKĐ về vai trò
của nhân dân trong sự nghiệp xây
dựng và bảo vệ ĐN
Con
người
bình dị,
vô danh
Xây dựng và bảo vệ đất nước
Giữ và truyền giá trị vật chất, tinh thần.
Bản chất của nhân dân hội tụ trong ca dao
Thuỷ chung trong tình yêu
Quý trọng tình nghĩa
Quyết liệt trong căm thù và chiến đấu
III. TỔNG KẾT:
Nội dung: ĐN là của nhân dân.
Nghệ thuật: Dùng nhiều chất liệu văn học dân gian cùng với cách diễn đạt và tư duy hiện đại, nhà thơ đã tạo ra màu sắc thẩm mỹ vừa quen thuộc lại vừa mới mẻ về hình ảnh ĐN.