Tuần 10. Đất nước (Nguyễn Khoa Điềm)

TỔ
NGỮ VĂN
T? TH? Ho?T
12-04-2013

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ CÙNG CÁC EM!
TRƯỜNG THPT NGUYỄN TẤT THÀNH
Phong cảnh thiên nhiên, đất nước, con người Việt Nam
Đọc văn – Tiết 28
(Trích trường ca Mặt đường khát vọng)
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả

I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả
- Nguyễn Khoa Điềm thuộc thế hệ nhà thơ trưởng thành trong thời kì kháng chiến chống Mĩ cứu nước.
- Thơ Nguyễn Khoa Điềm giàu chất trí tuệ, suy tư, cảm xúc dồn nén, mang màu sắc trữ tình chính luận.
Nguyễn Khoa Điềm
(1943)
Em hãy trình bày những nét chính về tác giả Nguyễn Khoa Điềm.
Nguyễn Khoa Điềm
(Trích trường ca Mặt đường khát vọng)
Đọc văn - Tiết: 28
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả
2. Tác phẩm
3. Đoạn trích “Đất Nước”


2. Tác phẩm: Trường ca “Mặt đường khát vọng”
- Nội dung: sự thức tỉnh thế hệ thanh niên thời chống Mĩ, có ý thức trách nhiệm lớn lao với quê hương, đất nước.
Hãy nêu hoàn cảnh ra đời và cho biết nội dung của trường ca.
- Hoàn cảnh sáng tác: sáng tác ở chiến khu Trị - Thiên (1971)
Nguyễn Khoa Điềm
a. Vị trí đoạn trích: phần đầu của chương V.
3. Đoạn trích “Đất Nước”
(Trích trường ca Mặt đường khát vọng)
Đọc văn - Tiết: 28
Cách gọi tên: - Đánh số thứ tự trên vòng benzen
- Gọi tên: STT nhánh+ tên nhánh+benzen.
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả
2. Tác phẩm
3. Đoạn trích
“ Đất nước”

Nguyễn Khoa Điềm
b. Bố cục:
Chia làm hai phần
- Phần 1: “Khi ta lớn lên … đất nước muôn đời”: cảm nhận độc đáo, mới mẻ của tác giả về đất nước.
- Phần 2: (Còn lại) Tư tưởng cốt lõi “Đất nước của nhân dân”.
(Trích trường ca Mặt đường khát vọng)
Đọc văn - Tiết: 28
Em hãy chia bố cục của đoạn trích và nêu nội dung của từng phần?
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả
2. Tác phẩm
3. Đoạn trích
“ Đất nước”
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Cảm nhận
độc đáo,
mới mẻ,…
- Đất Nước có từ lâu đời: trong thần thoại, cổ tích “ngày xửa ngày xưa,…”
- Gắn liền với văn hóa dân tộc: “miếng trầu”, “bới tóc”, “cái kèo, cái cột thành tên”,…
- Quá trình đấu tranh dựng nước và giữ nước: “hình ảnh cây tre”,…
Nguyễn Khoa Điềm
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Cảm nhận độc đáo, mới mẻ của tác giả về Đất Nước
Tác giả đã có những cảm nhận và lí giải về cội nguồn của Đất Nước như thế nào?
(Trích trường ca Mặt đường khát vọng)
Đọc văn - Tiết: 28
Lí giải cội nguồn của Đất Nước
(9 câu thơ đầu)
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả
2. Tác phẩm
3. Đoạn trích
“ Đất nước”

II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
1. Cảm nhận độc đáo, mới mẻ…
- Nền văn minh lúa nước (Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng).
- Tình nghĩa của con người (gừng cay, muối mặn).
 Đất Nước được hình thành từ những gì nhỏ bé, gần gũi, riêng tư trong cuộc sống của mỗi con người và trong chiều sâu của văn hóa, văn học dân gian.
(Trích trường ca Mặt đường khát vọng)
Nguyễn Khoa Điềm
Đọc văn - Tiết: 28

Qua sự lí giải của tác giả, em có cảm nhận như thế nào về Đất Nước?
b. Cảm nhận trên những phương diện: không gian địa lí và thời gian lịch sử.
Em hãy cho biết Đất Nước còn
được Nguyễn Khoa Điềm cảm nhận
trên những phương diện nào?
(Trích trường ca Mặt đường khát vọng)
(Trích trường ca Mặt đường khát vọng)
(Trích trường ca Mặt đường khát vọng)
(Trích trường ca Mặt đường khát vọng)
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả
2. Tác phẩm
3. Đoạn trích
“ Đất nước”

II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Cảm nhận độc đáo, mới mẻ…
- Không gian địa lí:
+ Không gian sinh sống mỗi người “Đất là … em tắm”.
+ Là tình yêu đôi lứa “Đất Nước…nhớ thầm”.
+ Là núi sông, rừng bể “Đất là…biển khơi”.
+ Không gian sinh tồn của con người qua nhiều thế hệ “Những ai … giỗ Tổ”.
- Thời gian lịch sử:
+ Quá khứ: huyền thoại Lạc Long Quân và Âu Cơ, Truyền thuyết vua Hùng và ngày giỗ Tổ.
+ Hiện tại: Đất Nước hiện hữu trong mỗi con người “Trong anh và em … to lớn”.
+ Tương lai: “Mai này … mơ mộng”.
(Trích trường ca Mặt đường khát vọng)
Nguyễn Khoa Điềm
Đọc văn - Tiết: 28

Qua cảm nhận về Đất Nước tác giả nói đến những không gian địa lý nào?

Em hãy cho biết thời gian lịch sử được tác giả cảm nhận về Đất Nước như thế nào?
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả
2. Tác phẩm
3. Đoạn trích
“ Đất nước”

II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Cảm nhận
độc đáo, mới mẻ,…

(Trích trường ca Mặt đường khát vọng)
Nguyễn Khoa Điềm
Đọc văn - Tiết: 28
 Đất Nước được kết tinh từ những gì gần gũi của cuộc sống và được cảm nhận sâu sắc, độc đáo trên các phương diện địa lý và lịch sử.
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả
2. Tác phẩm
3. Đoạn trích
“ Đất nước”

II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Cảm nhận độc đáo, mới mẻ …




c. Trách nhiệm của cá nhân đối với Đất Nước
“Em ơi em … làm nên Đất Nước muôn đời”.
- Đất nước kết tinh hóa thân trong cuộc sống mỗi con người.
- Phải luôn có trách nhiệm và biết giữ gìn, bảo vệ truyền lại cho thế hệ sau.
 Đất nước là sự hòa quyện không thể tách rời giữa cá nhân và cộng đồng dân tộc.
(Trích trường ca Mặt đường khát vọng)
Nguyễn Khoa Điềm
Đọc văn - Tiết: 28


Qua cảm nhận và lý giải về Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm. Mỗi cá nhân cần có trách nhiệm gì đối với Đất Nước?
(Trích trường ca Mặt đường khát vọng)
Nguyễn Khoa Điềm
Đọc văn - Tiết: 28

Sau khi học xong phần một các em cảm nhận như thế nào về Đất Nước? Trách nhiệm của bản thân như thế nào đối với Đất Nước?
CÂU HỎI THẢO LUẬN
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả
2. Tác phẩm
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Đặt vấn đề
2. Thực trạng của vấn đề
3. Nhiệm vụ cấp bách đặt ra.
4. Kết luận
III. TỔNG KẾT

(Trích trường ca Mặt đường khát vọng)
Nguyễn Khoa Điềm
Đọc văn - Tiết: 28
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả
2. Tác phẩm
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Đặt vấn đề
2. Thực trạng của vấn đề
3. Nhiệm vụ cấp bách đặt ra.
4. Kết luận
III. TỔNG KẾT

(Trích trường ca Mặt đường khát vọng)
Nguyễn Khoa Điềm
Đọc văn - Tiết: 28
Đất nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc.
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả
2. Tác phẩm
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Đặt vấn đề
2. Thực trạng của vấn đề
3. Nhiệm vụ cấp bách đặt ra.
4. Kết luận
III. TỔNG KẾT

Đọc văn - Tiết: 28
"Đất Nước bắt đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn".
Đọc văn - Tiết: 28
Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn.
Đọc văn - Tiết: 28
Đọc văn - Tiết: 28
Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng.
Đọc văn - Tiết: 28
LỄ GIỖ TỔ HÙNG VƯƠNG
Đọc văn - Tiết: 28
Đọc văn - Tiết: 28
Đất là nơi Chim về
Lạc Long Quân và Âu Cơ
Đẻ ra đồng bào ta trong bọc trứng
Nước là nơi Rồng ở
Đọc văn - Tiết: 28
Những ai đã khuất
Những ai bây giờ
Hằng năm ăn đâu làm đâu
Cũng biết cúi đầu nhớ ngày giỗ Tổ
Đọc văn - Tiết: 28