Tuần 10. Đất nước (Nguyễn Khoa Điềm)

ĐẤT NƯỚC
Nguyễn Khoa Điềm
Trích ( Trường ca: "Mặt đường khát vọng")
ĐẤT NƯỚC
Nguyễn Khoa Điềm
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. TÁC GIẢ: Sinh năm 1943
- Quê Phong Hòa- huyện Phong Điền-tỉnh Thừa Thiên-Huế.
- Xuất thân trong một gia đình trí thức có truyền thống yêu nước và tinh thần cách mạng.
- Là lớp nhà thơ trẻ, trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ
ĐẤT NƯỚC
Nguyễn Khoa Điềm
2. MỘT SỐ TÁC PHẨM CHÍNH
Thơ: Đất ngoại ô (1972), Ngôi nhà có lửa ấm (1986), thơ Nguyễn Khoa Điềm (1990), Cõi lặng (2007)
Trường ca: Mặt đường khát vọng (1974 )
Được tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật năm 2000.
Đặc điểm thơ ca: Có kết hợp cảm xúc nồng nàn mãnh liệt và chất suy tư sâu lắng – Thơ giàu cảm xúc triết luận.
ĐẤT NƯỚC
Nguyễn Khoa Điềm
3.TRƯỜNG CA: MẶT ĐƯỜNG KHÁT VỌNG
- Trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ ác liệt, hoàn thành năm 1971 ở chiến khu Trị - Thiên, in lần đầu 1974.
a.Hoàn cảnh sáng tác
Tác phẩm viết về điều gì?
- Nội dung: Viết về sự thức tỉnh của tuổi trẻ đô thị vùng địch tạm chiềm miền Nam đối với vận mệnh dân tộc…
b. Xuất xứ đoạn trích: Chương V của trường ca
ĐẤT NƯỚC
Nguyễn Khoa Điềm
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
1. Bố cục:
Phần 1: Từ đầu đến … “Làm nên Đất Nước muôn đời”

- Phần 2: Còn lại
Đoạn trích chia làm mấy phần? Nội dung của từng phần?
2 phần
► Cảm nhận mới mẻ của tác giả về Đất Nước; từ đó khơi dậy ý thức trách nhiệm thiêng liêng với đất nước.
► Khẳng định: Tư tưởng Đất Nước của nhân dân
ĐẤT NƯỚC
Nguyễn Khoa Điềm
a. Phần 1:
2. Gợi ý phân tích
Theo tác giả, đất nước có ở đâu và có từ khi nào ?
- Đoạn 1: 9 câu thơ đầu
Từ ngữ, hình ảnh đáng chú ý ? Gợi nhắc cho em điều gì ?
Câu chuyện cổ tích ==> Khởi nguồn của văn hóa dân gian
Sự tích trầu cau, văn hóa ứng xử
Truyền thuyết, truyền thống đánh giặc giữ nước
Phong tục tập quán, truyền thống ân nghĩa thủy chung
Văn hóa tâm linh, tín ngưỡng
Văn hóa lao động, văn hóa trồng lúa nước
Ruột thịt, thân thuộc, gần gũi
- Lao động nhọc nhằn bình dị đời thường, trong phong tục, tập quán, trong lời ăn tiếng nói hằng ngày
- Đất nước có trong truyền thống yêu nước, anh hùng, bất khuất của dân tộc
Nguyễn Khoa Điềm
ĐẤT NƯỚC
Nguyễn Khoa Điềm
Đoạn 1: Đất nước có trong văn hóa dân gian. Vậy, đất nước còn có ở những đâu ?
ĐẤT NƯỚC
- Đoạn 2: 9 câu thơ tiếp
ĐẤT NƯỚC
Nguyễn Khoa Điềm
ĐẤT NƯỚC
Nguyễn Khoa Điềm
ĐẤT NƯỚC
(Nguyễn Khoa Điềm)
ĐẤT NƯỚC
Nguyễn Khoa Điềm
ĐẤT NƯỚC
ĐẤT NƯỚC
Nguyễn Khoa Điềm
ĐẤT NƯỚC
Nguyễn Khoa Điềm
ĐẤT NƯỚC
(Nguyễn Khoa Điềm)
ĐẤT NƯỚC
Nơi đến trường, nơi tắm
==> Không gian cá nhân
Hòn núi bạc, biển khơi
==> Không gian cộng đồng
Không gian thực tại
Không gian nguồn cội
Không gian hẹp
Không gian rộng, kỳ vĩ
Theo cảm nhận của tác giả, đất nước còn có ở đâu ?
Nguyễn Khoa Điềm
ĐẤT NƯỚC
Đất nước có trong không gian địa lý
Ở đoạn thơ này, nhà thơ cảm nhận
đất nước thông qua những hình ảnh nào ?
- Đoạn 3: 11 câu thơ tiếp
Đất nước có trong lịch sử cội nguồn của dân tộc

Đất nước có trong lịch sử đánh giặc giữ nước, được đồng hiện: trong quá khứ, ở hiện tại và dự định ở tương lai

Đất nước còn có trong truyền thống
nhớ ơn tổ tiên, nguồn cội
Nguyễn Khoa Điềm
ĐẤT NƯỚC
ĐẤT NƯỚC
Nguyễn Khoa Điềm
ĐẤT NƯỚC
Nguyễn Khoa Điềm
ĐẤT NƯỚC
Từ những cảm nhận về đất nước như vậy,
tác giả đã có suy nghĩ gì về trách nhiệm
của thế hệ mình đối với đất nước ?
- Tự nguyện hòa mình vào đất nước
- Kêu gọi tinh thần đoàn kết, nhất trí, đồng tâm
- Tự nguyện truyền lửa cho thế hệ kế tiếp
Nguyễn Khoa Điềm
ĐẤT NƯỚC
ĐẤT NƯỚC
Nguyễn Khoa Điềm
ĐẤT NƯỚC
Nguyễn Khoa Điềm
ĐẤT NƯỚC
- Khẳng định: Đất nước là sinh mạng của mỗi người
- Phải biết đồng cam cộng khổ cùng đất nước
- Và sẵn sàng hy sinh vì đất nước khi cần
Để tạo nên sự bất tử của
ĐẤT NƯỚC
Như mẹ cha ta, như vợ như chồng
Ôi Tổ quốc ! Nếu cần ta sẽ chết
Cho mỗi ngôi nhà, ngọn núi, tên sông …
Ôi Tổ quốc ! Ta yêu như máu thịt
Nguyễn Khoa Điềm
ĐẤT NƯỚC
Em có nhận xét gì về cách cảm nhận của tác giả về đất nước qua:
Hình ảnh ?
Giọng thơ ?

Cấu trúc câu ?

Nguyễn Khoa Điềm
ĐẤT NƯỚC
- Hình ảnh đẹp gần gũi, mang màu sắc dân gian.
- Câu có cấu trúc trùng điệp, tăng tiến, vừa để hỏi, vừa để trả lời kêu gọi.
- Giọng thơ trữ tình tha thiết
Cách cảm nhận khéo léo, độc đáo, gần gũi… như đánh thức tình yêu niềm tự hào, hãnh diện và trách nhiệm bản thân đối với đất nước
Cảm nhận mới mẻ của tác giả về đất nước:
Đất nước có trong chiều dài của lịch sử,
Chiều rộng của không gian địa lý và chiều sâu
của văn hóa.
Tóm lại, nội dung chính của phần 1 là gì ?
Cảm ơn sự có mặt
của quý thầy cô cùng các em !

Chúc những ngày nghỉ cuối tuần
vui vẻ !