Tuần 10. Đất nước (Nguyễn Đình Thi)

Thày Trò lơp 12c Kính chào các Thầy Cô giáo

Đất nước (1948 - 1955)


Nguyễn Đình Thi


Đây Hồ Gươm, Hồng Hà, Hồ Tây
Đây lắng hồn núi sông ngàn năm
1. Tác giả
Tác giả Nguyễn Đình Thi
(1924-2003)
- Thuộc lứa những nghệ sỹ
trưởng thành trong
kháng chiến chống Pháp.
A. Giới thiệu
- Ông là một người tài hoa hiếm có.
Tài hoa bộc lộ trên rất nhiều lĩnh vực khác nhau
và thành công ở đỉnh cao.
A. Giới thiệu
1. Tác giả
Tác giả Nguyễn Đình Thi
(1924-2003)
Về âm nhạc tác giả của
hai ca khúc đã trở thành bất tử:
Diệt phát xít và Người Hà Nội
- Nguyễn Đình Thi còn là một hoạ sĩ có tài.
Trong lĩnh vực văn chương
ông viết nhiều thể loại khác nhau
đều có những thành công:
A. Giới thiệu
1. Tác giả
Tác giả Nguyễn Đình Thi
(1924-2003)
Tiểu thuyết:
“Xung kích”
( giải thưởng văn nghệ toàn quốc 1951-1952)
“Vỡ bờ”
“Mặt trận trên cao”...
Thơ:
“Chiến sỹ” và “Bài thơ Hắc Hải”.
A. Giới thiệu
1. Tác giả
Tác giả Nguyễn Đình Thi
(1924-2003)
Kịch:
Những vở kịch được coi là
những cái mốc cho sự phát triển
của nền kịch nói nước nhà:
“Nguyễn Trãi ở Đông Quan”,
“Con nai đen”
“Rừng trúc”
(giải nhất vè kịch bản sân khấu năm 2000).
A. Giới thiệu
1. Tác giả
Tác giả Nguyễn Đình Thi
(1924-2003)
Lí luận phê bình:
Ông từng là một nhà triết học
(viết mục “Giới thiệu triết học”
tờ Lao động xuất bản bằng tiếng Pháp).
A. Giới thiệu
1. Tác giả
Tác giả Nguyễn Đình Thi
(1924-2003)
Sáng tác của ông
có hiện tượng giao thoa giữa các bộ môn:
Thơ của ông không những giầu nhạc tính,
đậm đà chất hội hoạ, chứa chất cả những
suy tư sâu sắc của tư duy triết học.
Tóm lại:
A. Giới thiệu
1. Tác giả
2. Tác phẩm
a) Quá trình sáng tác:
Sáng tác trong khoảng thời gian dài
(1948-1955) khởi thảo là:
“Sáng mát trong như sáng năm xưa” (1948):
cảm hứng chủ đạo là những xúc cảm trước
vẻ đẹp mùa thu
“Đêm mít tinh” (1948):
cảm hứng chủ đạo là những suy tư về đất nước
A. Giới thiệu
1. Tác giả
2. Tác phẩm
a) Quá trình sáng tác:
“Đất nước” (1955)
hợp nhất hai bài thơ trên,
sửa chữa viết thêm để thành “Đất nước”
“Đất nước” sáng tạo hoàn toàn mới
bởi thời gian (7 năm) giúp những suy nghĩ của ông
về Đất nước đạt đến độ chín độ lắng đọng nhất.
A. Giới thiệu
1. Tác giả
2. Tác phẩm
a) Quá trình sáng tác:
b) Bố cục:
2 phần:
Nửa đầu: Những xúc cảm của
Nguyễn Đình Thi trước vẻ đẹp mùa thu
- Phần hai: Những suy tư về đất nước.



A. Giới thiệu

B. Phân tích
1. Cảm xúc trước vẻ đẹp mùa thu:
Bài thơ mở đầu bằng không khí
Sáng mát trong của mùa thu Việt Bắc.
Tác giả bồi hồi nhớ lại mùa thu đã qua
Trở lại với hiện tại, với vẻ đẹp của mùa thu Việt Bắc
Hai mùa thu
Thu Hà Nội trong hồi tưởng quá khứ
Thu Việt Bắc trong hiện tại.



A. Giới thiệu
B. Phân tích
1. Cảm xúc trước vẻ đẹp mùa thu:
a) Phân tích mùa thu Hà Nội trong hồi tưởng quá khứ
Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội
Những phố dài xao xác hơi may
Nguyễn Đình Thi chọn một góc độ thể hiện đặc trưng cho mùa thu Hà Nội:
không khí mát trong trên những dãy phố cổ vào những buổi sớm thu vắng lặng








A. Giới thiệu
B. Phân tích
1. Cảm xúc trước vẻ đẹp mùa thu:
a) Phân tích mùa thu Hà Nội trong hồi tưởng quá khứ
Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội
câu thơ đầu, ông trừu tượng hoá cái cụ thể
Cảm giác heo heo lạnh của mùa thu được người ta cảm nhận rất cụ thể trên da thịt, nhưng lối viết của Nguyễn Đình Thi ở câu đầu lại khiến cho cảm giác lạnh ấy trở nên mơ hồ. Cảm giác mộng mơ làm người đọc khó có thể biết được cái lạnh đến từ đất trời hay đương toả ra từ trong lòng người.
A. Giới thiệu
B. Phân tích
1. Cảm xúc trước vẻ đẹp mùa thu:
a) Phân tích mùa thu Hà Nội trong hồi tưởng quá khứ
Những phố dài xao xác hơi may
Câu thơ này Nguyễn Đình Thi cụ thể hoá cái trừu tượng
cái xao xác hiu hắt của hơi may hình như không được ông cảm thấy mà được ông nghe thấy.
Như vậy bằng thủ pháp chuyển đổi cảm giác ông đã diễn tả cái cảm thấy như cái nghe thấy
hai chữ “xao xác” đã tạo ra cảm giác ấy.
 lối viết tả ít mà gợi nhiều
A. Giới thiệu
B. Phân tích
1. Cảm xúc trước vẻ đẹp mùa thu:
a) Phân tích mùa thu Hà Nội trong hồi tưởng quá khứ
Người ra đi đầu không ngoảnh lại
Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy
Tả tâm trạng người đi
từ phía sau lưng.
Không một từ “vàng” nhưng sắc vàng vẫn cứ lung linh
Cái nhìn bằng tâm linh mà vẫn thấp thoáng sắc màu
Dáng đi lầm lũi
đầu không ngoảnh lại
Cảm nhận rõ sau lưng
nắng lá rơi đầy .









Phố dài xao xác hơi may
Hà Nội 1948
Nắng

Lá

rơi

đầy...
A. Giới thiệu
B. Phân tích
1. Cảm xúc trước vẻ đẹp mùa thu:
a) Phân tích mùa thu Hà Nội trong hồi tưởng quá khứ
b) Mùa thu Việt Bắc trong hiện tại
Mùa thu nay khác rồi
vẻ đẹp của mùa thu Việt Bắc
được đặt trongtương quan so sánh
với vẻ đẹp của mùa thu Hà Nội xưa.
A. Giới thiệu
B. Phân tích
1. Cảm xúc trước vẻ đẹp mùa thu:
a) Phân tích mùa thu Hà Nội trong hồi tưởng quá khứ
b) Mùa thu Việt Bắc trong hiện tại
Mùa thu nay khác rồi
Về phương diện màu sắc
Xanh tre: phấp phới
Xanh rừng: Áo mới
Xanh trời: nói cười
Xanh cánh đồng: thơm ngát
Sự hoà điệu của
những sắc xanh
Không gian thu
Việt Bắc
mênh mông hơn.







Sắc xanh gợi cảm, sống động, hợp lý





A. Giới thiệu
B. Phân tích
1. Cảm xúc trước vẻ đẹp mùa thu:
a) Phân tích mùa thu Hà Nội trong hồi tưởng quá khứ
b) Mùa thu Việt Bắc trong hiện tại
Mùa thu nay khác rồi
Về âm thanh:
Thu Việt Bắc lại tràn ngập âm thanh, tiếng gió phấp phới, trong biếc
nói cười thiết tha
Âm thanh vô thanh, tiếng rì rầm trong lòng đất từ quá khứ vọng về.
giải pháp hết sức
hợp lí và tinh tế








A. Giới thiệu
B. Phân tích
1. Cảm xúc trước vẻ đẹp mùa thu:
a) Phân tích mùa thu Hà Nội trong hồi tưởng quá khứ
b) Mùa thu Việt Bắc trong hiện tại
Mùa thu nay khác rồi
Về không gian nghệ thuật
chiều cao vời của: vòm trời thu
bề rộng những: cánh đồng, ngả đường,dòng sông
Không gian càng nới rộng thì cảm giác phơi phới dao dạt của niềm hứng khởi lại càng được thể hiện rõ hơn.







A. Giới thiệu
B. Phân tích
1. Cảm xúc trước vẻ đẹp mùa thu:
a) Phân tích mùa thu Hà Nội trong hồi tưởng quá khứ
b) Mùa thu Việt Bắc trong hiện tại
Mùa thu nay khác rồi
Về nhịp điệu
Tiết tấu nhịp điệu
Lúc câu thơ thắt lại: 3-5 từ
rồi 6 từ, sau đó dài: 7 từ.
Mật độ các điệp từ
điệp ngữ rất cao:
Nhịp điệu như hơi thở gấp
của tâm trạng hứng khởi cao độ.
Trời xanh đây...
của chúng ta...
Những ...













A. Giới thiệu
B. Phân tích
1. Cảm xúc trước vẻ đẹp mùa thu:
a) Phân tích mùa thu Hà Nội trong hồi tưởng quá khứ
b) Mùa thu Việt Bắc trong hiện tại
Mùa thu nay khác rồi
Về phương diện màu sắc
Về âm thanh:
Về không gian nghệ thuật
Về nhịp điệu
Phương diện
cảnh thu



Vẻ đẹp mùa thu Hà Nội
Ở ngoài ta
Có một sự khác biệt chủ yếu hơn
Phương diện
tình thu
Tác giả nép mình đi thơ bao phủ không khí trầm buồn
Vẻ đẹp mùa thu Việt Bắc
Cái tôi trữ tình nhà thơ trực tiếp xuất hiện
Tôi đứng vui...
hoà trộn cái hữu hình và vô hình, cụ thể và trừu tượng.
thuộc về ta, ở trong ta.













A. Giới thiệu
B. Phân tích
1. Cảm xúc trước vẻ đẹp mùa thu:
a) Phân tích mùa thu Hà Nội trong hồi tưởng quá khứ
b) Mùa thu Việt Bắc trong hiện tại
Mùa thu nay khác rồi
Phương diện cảnh thu
Phương diện tình thu.
Ý thức là
Chủ nhân thực sự của đất trời
Tự hào về
truyền thống của đất nước
Nhận xét



Bài

Hát

Người

Hà

Nội
Ca khúc bất hủ của Nguyễn Đình Thi
Nhớ đêm ra đi đất trời bốc lửa
Cả đô thành nghi ngút cháy sau lưng
Những chàng trai chưa trắng nợ anh hùng
Hồn mười phương phất phơ cờ đỏ thắm
Rách tả tơi rồi đôi giày vạn dặm
Bụi trường chinh phai bạc áo bào hoa
(Ngày về)

(Nguyễn Đinh Thi kể chính ông cũng ra đi vào đêm 19-12-1946, sau này ông từng viết trong bài hát Người Hà Nội: Hà Nội cháy khói lửa ngập trời )
cảnh ra đi trong thơ Nguyễn Đình Thi lại hết sức trầm lặng Bởi vậy cảnh ra đi trong thơ Nguyễn Đình Thi có một cái gì đó rất sâu, rất gợi những suy tư.