Tuần 10. Đất nước (Nguyễn Đình Thi)

KIỂM TRA BÀI CŨ
Đọc 10 câu thơ đầu ,em hình dung toàn cảnh "Bên kia sông Đuống " nhìn từ bên này hiện lên trong tâm tưởng nhà thơ Hoàng Cầm như thế nào ?
Nguyễn Đình Thi
Nguyễn Đình Thi
- Sinh ngày : 20 - 12 -1924 tại Luông Pha băng (Lào)
- Viết sách khảo luận triết học, viết văn, làm thơ, soạn nhạc, soạn kịch, viết lý luận phê bình.
- Thơ Nguyễn Đình Thi hàm súc, cô đọng giàu chất trầm tư triết lý.
-Được trao giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật(đợt I -1996)
XUẤT XỨ VÀ HOÀN CẢNH SÁNG TÁC
" Đất nước " rút từ tập " Người chiến sĩ" ,bài thơ mang cảm hứng về quê hương đất nước được sáng tác trong thời gian dài ,gồm nhiều mảng thơ ghép lại:
" Sáng mát trong như sáng năm xưa "(1948).
" Đêm mittinh" (1949).
Và hoàn thành năm 1955 .Đó là kết quả của sự dồn nén cao độ những chiêm nghiệm nghệ thuật và suy tư về đất nước.

Sáng mát trong như sáng năm xưa
Gió thổi mùa thu hương cốm mới
Tôi nhớ những ngày thu đã xa

Tác giả khơi nguồn cảm xúc, suy tư về Đất Nước vào một thời điểm như thế nào ở ba câu thơ đầu ?
Sáng mát trong như sáng năm xưa
Gió thổi mùa thu hương cốm mới
Tôi nhớ những ngày thu đã xa

-Đây là những cảm giác trực tiếp trong một sáng mùa thu gợi nỗi nhớ về Hà Nội : trời mát trong, gió nhẹ thổi, thoảng qua hương cốm ngọt ngào.

- Chỉ vài nét phác họa mà gợi tả được cả không gian và thời gian, cả màu sắc và hương vị.

Mùa thu Hà Nội với những cảnh vật thiên nhiên và con người hiện lên trong hoài niệm tác giả như thế nào ?
Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội
Những phố dài xao xác hơi may
Người ra đi đầu không ngoảnh lại
Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy

Đây có thể xem như là những câu thơ hay và đẹp nhất của bài thơ. Bốn câu thơ tả cảnh nhưng lại gợi tình. Tất cả đều yên vắng không có tiếng người, chỉ có lá vàng rơi và chút xao xuyến của lòng người.

Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội
Những phố dài xao xác hơi may
Người ra đi đầu không ngoảnh lại
Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy

Mùa thu nay khác rồi
Tôi đứng vui nghe giữa núi đồi
Gió thổi rừng tre phấp phới
Trời thu thay áo mới
Trong biếc nói cười thiết tha
Cái khác rồi của mùa thu hiện tại so với mùa thu Hà Nội năm xưa là gì?
Mùa thu nay khác rồi
Tôi đứng vui nghe giữa núi đồi
Gió thổi rừng tre phấp phới
Trời thu thay áo mới
Trong biếc nói cười thiết tha
- Cái khác rồi đầu tiên và trước hết là niềm vui.Cái vui nghe bao trùm lên tất cả,trải ra trên mọi âm thanh , màu sắc và tình cảm.
Trời xanh đây là của chúng ta
Núi rừng đây là của chúng ta
Những cánh đồng thơm mát
Những ngã đường bát ngát
Những dòng sông đỏ nặng phù sa

Được làm chủ ,được tự do nên nhà thơ
nhìn thấy đất nước được hiện lên như
thế nào?
Trời xanh đây là của chúng ta
Núi rừng đây là của chúng ta
Những cánh đồng thơm mát
Những ngã đường bát ngát
Những dòng sông đỏ nặng phù sa

Trời xanh đây là của chúng ta
Núi rừng đây là của chúng ta
Những cánh đồng thơm mát
Những ngả đường bát ngát
Những dòng sông đỏ nặng phù sa

*Đất nước hiện lên đâu cũng đẹp, cũng màu mỡ phì nhiêu .
* Ñoaïn thô laø nhöõng lôøi tuyeân boá doõng
daïc vaø huøng hoàn veà chuû quyeàn daân toäc.
Ñoù laø nhöõng lôøi thô ñaày töï haøo, nhöõng lôøi ñöôïc phaùt ñi töø traùi tim ñaõ töøng ñau noãi ñau vong quoác noàng ñaäm moät tình yeáu nöôùc thieát tha.
Nước chúng ta
Nước những người chưa bao giờ khuất
Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất
Những buổi ngày xưa vọng nói về

Nghĩ về độc lập tự do không thể không nghĩ đến sức mạnh đã làm nên cái quyền ấy, sức mạnh ấy là gì?
Nước chúng ta
Nước những người chưa bao giờ khuất
Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất
Những buổi ngày xưa vọng nói về

-Nghĩ đến truyền thống đấu tranh hào hùng bất khuất của dân tộc.

* Ý thơ đi từ sự khẳng định đất nước qua những cái hữu hình đến sự cảm nhận cái vô hình ở bề sâu và trong thời gian vĩnh viễn đó là hồn đất nước.
* Đoạn thơ có sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa tư duy hình tượng và tư duy triết luận, chất trữ tình hài hòa với chất chính luận . Điệu thơ mới nhưng không chối bỏ truyền thống, ngôn ngữ gây ấn tượng nhưng rất cô đọng, hàm súc. Đây chính là vẻ đẹp ,chất riêng của phong cách thơ Nguyễn Đình Thi.
Những cánh đồng quê chảy máu chính là hình ảnh bi hùng của Việt Nam trong thời chiến.


Dây thép gai đâm nát trời chiều là một hình ảnh diễn tả nỗi đau lớn lao và sâu sắc của cả một dân tộc thiếu độc lập và tự do.


Nỗi đau nô lệ được hình tượng hoá qua những hình ảnh ẩn dụ, giàu giá trị tạo hình: nỗi đau thấm vào cảnh vật, thấu cả trời xanh. Vì bầu trời đẹp đẽ, tự do và những mơ ước thanh bình không còn nguyên vẹn vì những dây thép gai ( biểu tượng của sự bạo lực).



Nỗi đau nô lệ không chỉ ở thể xác (đè cổ, lột da) mà còn là nỗi cay đắng, xót xa về tinh thần(bát cơm chan đầy nước mắt).


- Trong đau thương và mất mát, người trai phải hành quân đêm ngày với lòng nung nấu quyết tâm giành lại những cánh đồng quê thanh bình và bảo vệ bầu trời quê hương xanh trong, êm ả. Hình ảnh người lính hành quân với lòng nung nấu là biểu tượng của một đất nước anh hùng.



Trong tình chung là đất nước, chút tình riêng len lỏi bồn chồn trong tâm hồn người lính. Hình tượng đặc trưng để nhớ ở đây là đôi mắt người yêu. Có lẽ đôi mắt của người ở lại luôn dõi theo bước chân người lính và trong trái tim người lính không chỉ là đôi mắt mà tràn ngập tình yêu thủy chung của người Việt Nam: “Bỗng  bồn chồn nhớ mắt người yêu”.

T? trong dau thuong, DN v�ng l�n gi�nh t? do d?c l?p v?i s?c m?nh phi thu?ng:
+ Sức mạnh bắt nguồn từ lòng yêu nước, lòng dũng cảm hy sinh: “ngày nắng đốt theo đêm mưa dội”, “ mỗi bước đường mỗi bước hy sinh”
+ Lòng căm thù giặc cao độ, không cam chịu làm nô lệ: “xiềng xích chúng bay không khoá được, . . .lòng dân ta yêu nước thương nhà”.

+ C? d�n t?c v�ng l�n chi?n d?u b?t khu?t, l?y " ru?ng r?y l� chi?n tru?ng", "nh� nơng l� chi?n s?" anh h�ng �o v?i c?a th?i d?i m?i.
+ Lòng căm thù giặc cao độ, không cam chịu làm nô lệ: “xiềng xích chúng bay không khoá được, . . .lòng dân ta yêu nước thương nhà”.


-DN vuon t?i tuong lai v?i tinh th?n l?c quan, � chí m�nh li?t v� ni?m tin v�o s? th?ng l?i : " tr�n ch�y r?c nghi tr?i m?i d?t m?i. . ."
- ĐN với những thành tựu trong công cuộc xây dựng hoà bình: “ khói nhà máy . . .”


- Đoạn kết mang âm hưởng hào hùng, nhịp thơ chắc khoẻ, hình ảnh gây ấn tượng: ĐN từ trong máu lửa, bùn dậy vùng dậy làm nên thiên sử thi hào hùng bằng lòng dũng cảm phi thường: ĐN hiên ngang anh dũng, hiện lên chói loà trong ánh sáng Điện Biên.

H? GUOM