Tuần 10. Ca dao hài hước

Tiết 27: Đọc văn
CA DAO HÀI HƯỚC
(bài 1, 2)
Bố cục bài học
A. Giới thiệu về ca dao hài hước
1. Phân loại ca dao hài hước
2.Vi trí, ý nghĩa
B.Đọc – hiểu văn bản
I. Đọc – chú thích
II. Phân tích
1. Bài 1
2. Bài 2
C. Tổng kết
A. Giới thiệu về ca dao hài hước
1. Phân loại ca dao hài hước
2.Vi trí, ý nghĩa
Ca dao hài hước
B. ĐỌC HIỂU:
I. Đọc và giải thích từ khó:

1. Cách đọc:
- Bài 1: đọc giọng vui tươi, dí dỏm mang âm hưởng đùa cợt.
- Bài 2 : đọc giọng vui tươi có pha chút ý giễu cợt.
2.Giải thích một số từ ngữ khó: SGK
Ước gì anh lấy được nàng
Hà Nội, Nam Định đón đàng đưa dâu
Tỉnh Thanh cung đốn trầu cau
Nghệ An thời phải khao trâu, mổ bò
Hưng Yên quạt nước hỏa lò
Thái Bình thời phải giã giò, gói nem
Ninh Bình trải chiếu, bưng mâm
Hải Dương vót đũa, phủ Đông đúc nồi
Sơn Tây gánh đá nung vôi
Bắc Cạn thời phải thổi xôi, nấu chè
Gia Định hầu điếu, hầu xe
Phủ Đình thời phải chèm tre bắc cầu
Anh mời mười tám nước chư hầu Nước Tây, nước Tàu anh gửi thư sang Anh mời hai họ nhà trời
Ông Sấm, ông Sét, Thiên lôi đứng đầu ...
- Dự định dẫn cưới
Người ta thách cưới :
Thách lợn
Thách gà
Vật chất tầm thường
Cô gái
thách cưới :
Một nhà
khoai lang:
Củ to - mời làng
Củ Nhỏ - họ hàng ăn
Củ mẻ - trẻ con ăn
Củ hà, củ rím – Lợn, gà ăn
Lối nói giảm dần giọng
điệu hài hước , dí dỏm đáng yêu
Thông cảm cái nghèo của chàng trai
Đảm đang, nồng hậu, chu tất
Coi trọng tình nghĩa hơn của cải
=>lời thách cưới khác thường ,
vô tư, hồn nhiên
=> tâm hồn cao đẹp , giàu tình nghĩa
Có thể nói bằng lối thách cưới của mình, cô gái đã bày tỏ một thái độ cảm thông, đồng cảm với hoàn cảnh của chàng trai.
Trong cảnh nghèo họ yêu, san sẻ cho nhau. Một lời dẫn cưới tinh nghịch, dí dỏm, hóm hỉnh thể hiện một tình cảm phóng khoáng tự nhiên. Một lời thách cưới giản dị, chân chất thể hiện một tâm hồn vô tư, thanh thản, hồn nhiên và nồng thắm đến lạ kì.
Tất cả đến bày tỏ một thái độ vui với cảnh nghèo, bằng lòng với cảnh nghèo. Nghèo mà không buồn sầu, mặc cảm, nghèo mà sống vui vẻ, yêu đời. Vui với cảnh nghèo, hơn cả chấp nhận là bằng lòng với nó, thi vị nó để mà yêu đời, để mà ham sống. ( Trần Diễm Hằng – Tạp chí văn học”)
LỜI BÌNH
…Cưới em có cánh con gà,
Có dăm sợi bún, có vài hạt xôi.
Cưới em còn nữa anh ơi,
Có một đĩa đậu, hai môi rau cần.
Có xa dịch lại cho gần
Nhà em thách cưới có ngần ấy thôi.
Hay là nặng lắm anh ơi!
Để em bớt lại một môi rau cần.

Một số bài ca dao hài hước về thách cưới:
Trèo lên cây gạo con con
Muốn lấy vợ giòn phải nặng tiền cheo
Nặng là bao nhiêu?
Ba mươi quan quý.
Mẹ anh có ý mới lấy được nàng
Mai mẹ anh sang, mẹ nàng thách cưới
Bạc thì trăm rưỡi, tiền chín mươi chum
Lụa thì chín tấm cho dày
Trâu bò chín chục đuổi ngay vào làng.
Anh sắm được anh mới hỏi nàng
Nếu không sắm đủ chớ vào làng làm chi!
1. Bài 1
II. Đọc - hiểu vb
2. Bài 2: Tiếng cười phê phán, chế giễu
Thảo luận
Bài 2,
● Cười đối tượng nào?
● Cười cái gì?
● Biện pháp nghệ thuật được sử dụng?
●Cười để làm gì?
●Tiếng cười có ý nghĩa gì?
một số bài ca dao : châm biếm, chế giễu về loại đàn ông lười biếng:
- Chồng người bể Sở sông Ngô
Chồng em ngồi bếp rang ngô cháy quần.
- Làm trai cho đáng nên trai
Ăn cơm với vợ lại nài vét niêu.
- Làm trai cho đáng nên trai
Vót đũa cho dài ăn vụng cơm con.
- Ăn no rồi lại nằm khoèo
Nghe giục trống chèo bế bụng đi xem.
C. Tổng kết
Ghi nhớ (SGK trang 92)
Nội dung
Tiếng cười thể hiện tâm hồn lạc quan, yêu đời và triết lí nhân sinh sâu sắc, tính giáo dục cao.
Tiếng cười dân gian phong phú: Giải trí, tự trào, phê phán.
Nghệ thuật
Nghệ thuật trào lộng thông minh, hóm hỉnh, đặc sắc : kết hợp nhiều thủ pháp nghệ thuật
( Ngoa dụ, thậm xưng, đối lập, …).




- Nghiện ngập rượu chè:
Rượu chè, cờ bạc lu bù
Hết tiền, đã có mẹ cu bán hàng.
- Tệ nạn tảo hôn:
+ Bồng bồng cõng chồng đi chơi
Đi đến chỗ lội đánh rơi mất chồng.
Chú lái ơi! Cho tôi mượn cái gàu sòng,
Để tôi tát nước, múc chồng tôi lên.

- Phê phán thầy bói, thầy cúng, thầy địa lí, thầy phù thủy :
+ Bói cho một quẻ trong nhà
Con heo bốn cẳng, con gà hai chân.

+ Bà già ra chợ cầu Đông
Xem một quẻ bói lấy chồng lợi chăng?
Thầy bói gieo quẻ nói rằng:
Lợi thì có lợi, nhưng răng không còn.