Tuần 10. Ca dao hài hước

Ca dao hài hước
I. Giới thiệu chung
1. Ca dao hài hước: là những bài ca dao thể hiện tiếng cười lạc quan và tinh thần đấu tranh với cái xấu của nhân dân lao động.
2. Phân loại:
- Ca dao tự trào: bài 1
- Ca dao châm biếm, phê phán: bài 2
Ca dao hài hước
I. Giới thiệu chung
II. Đọc - Hiểu
1. Bài 1: Tiếng cười tự trào
* Kết cấu: Đối đáp giữa chàng trai và cô gái ( anh và em) -> lời đối đáp
đùa vui của trai gái trong diễn xướng dân gian.
* Đề tài: chuyện cưới xin
Trên trời có đám mây xanh
ở giữa mây trắng xung quanh mây vàng
Ước gì anh lấy được nàng
Hà Nội, Nam Định dọn đàng đưa dâu
Tỉnh Thanh cung đốn trầu cau
Nghệ An thời phải khao trâu mổ bò
Hưng Yên quạt nước hỏa lò
Thái Bình thời phải giã giò gói nem
Ninh Bình trải chiếu bưng mâm
Hải Dương vót đũa, Phủ Đông đúc nồi
Sơn Tây gánh đá, nung vôi
Bắc Cạn thời phải thổi xôi, nấu chè
Gia Định hầu điếu, hầu xe
Phủ Đình thời phải chèm tre, bắc cầu
Anh mời tám nước chư hầu
Nước Tây, nước Tầu anh gửi thư sang
Anh mời hai họ nhà trời
Ông Sấm, ông Sét, Thiên Lôi đứng đầu.
Tranh dân gian: đám cưới chuột
Ca dao hài hước
I. Giới thiệu chung
II. Đọc - Hiểu
1. Bài 1: Tiếng cười tự trào
a. Lời dẫn cưới của chàng trai
ý định dẫn
Dẫn voi
Dẫn trâu
Dẫn bò
Thực dẫn
Con chuột béo
- Lễ vật:
Ca dao hài hước
I. Giới thiệu chung
II. Đọc - Hiểu
1. Bài 1: Tiếng cười tự trào
a. Lời dẫn cưới của chàng trai
ý định dẫn
- Lễ vật:
(Sợ quốc cấm)
(Sợ nhà gái máu hàn)
(Đảm bảo thú
4 chân, chất
lượng(béo)
Lễ vật sang trọng
Thực tế chàng trai không có, lí do chỉ là suy diễn chủ quan -> con người chu đáo, biết lo xa
=> Thể hiện cái nghèo một cách hóm hỉnh, thông minh
Rất ít giá trị
Thực tế không ai dẫn
Dẫn voi
Dẫn trâu
Dẫn bò
Thực dẫn
Con chuột béo
(Sợ nhà gái co gân)
Ca dao hài hước
I. Giới thiệu chung
II. Đọc - Hiểu
1. Bài 1: Tiếng cười tự trào
a. Lời dẫn cưới của chàng trai
-
- Cách nói:
+ Khoa trương, phóng đại
+ Lối nói giảm dần: voi - trâu - bò - chuột
+ Đối lập giữa ý định và việc làm.
+ Chi tiết hài hước: dẫn con chuột béo mời dân, mời làng
=> Chàng trai nghèo không che giấu cái nghèo mà còn tự cười cái nghèo của mình một cách hài hước, thông minh.
- Lễ vật:
+ C¸ch lËp luËn suy diÔn hµi h­íc
Ca dao hài hước
I. Giới thiệu chung
II. Đọc - Hiểu
1. Bài 1: Tiếng cười tự trào
a. Lời dẫn cưới của chàng trai
b. Lời thách cưới của cô gái.
- Thái độ của cô gái với việc dẫn cưới của chàng trai
+ Không chỉ chấp nhận mà còn hài lòng: lấy làm sang
+ Động viên: Lẽ nào em lại phá ngang
Ca dao hài hước
I. Giới thiệu chung
II. Đọc - Hiểu
1. Bài 1: Tiếng cười tự trào
a. Lời dẫn cưới của chàng trai
b. Lời thách cưới của cô gái.
- Thái độ của cô gái với việc dẫn cưới của chàng trai
- Lời thách cưới
+ Nhắc lại lẽ thường : người ta thách lợn, thách gà -> cô rất hiểu biết về chuyện cưới xin
+ Cô thách: một nhà khoai lang
Khoai lang: thứ chàng trai có thể tự làm ra và là thức ăn hằng ngày của người lao động nghèo
Một nhà : một nhà chứa đầy khoai lang
=> Thực tế không ai thách cưới bằng khoai lang -> Lời thách cưới hồn nhiên, vô tư , có sự cảm thông với chàng trai
Cả nhà, cả họ khoai lang
Ca dao hài hước
I. Giới thiệu chung
II. Đọc - Hiểu
1. Bài 1: Tiếng cười tự trào
a. Lời dẫn cưới của chàng trai
b. Lời thách cưới của cô gái.
- Thái độ của cô gái với việc dẫn cưới của chàng trai
- Lời thách cưới
+ Nhắc lại lẽ thường : người ta thách lợn, thách gà -> cô rất hiểu biết
+ Cô thách: một nhà khoai lang
+ Cô dự định
Củ to: mời làng
Củ nhỏ: họ hàng ăn chơi
Củ mẻ: con trẻ ăn chơi giữ nhà
Củ rím, củ hà: con lợn, con gà nó ăn
Chấp nhận khoai lang đúng như khi thu hoạch, không cần chọn lựa
=> Cô gái thông minh, chu đáo
Ca dao hài hước
I. Giới thiệu chung
II. Đọc - Hiểu
1. Bài 1: Tiếng cười tự trào
a. Lời dẫn cưới của chàng trai
b. Lời thách cưới của cô gái.
- Thái độ của cô gái với việc dẫn cưới của chàng trai
- Lời thách cưới
Cách nói:
+ Đối lập: người ta - nhà em, lợn gà - khoai lang
+ Nói giảm dần: củ to - củ nhỏ - củ mẻ - củ rím, củ hà
+ Chi tiết hài hước: Nhà em thách cưới một nhà khoai lang
=> cô gái có tâm hồn trong sáng vô tư, đồng cảm với chàng trai và cũng tự cười cái nghèo của mình
Ca dao hài hước
I. Giới thiệu chung
II. Đọc - Hiểu
1. Bài 1: Tiếng cười tự trào
Tiểu kết: Bài ca là tiếng cười tự trào, thể hiện tâm hồn lạc quan, yêu đời và quan niệm nhân sinh cao đẹp của người dân lao động: coi trọng tình nghĩa hơn của cải
Ca dao hài hước
I. Giới thiệu chung
II. Đọc - Hiểu
1. Bài 1: Tiếng cười tự trào
2. Bài 2: Tiếng cười phê phán
- Đối tượng: người đàn ông yếu đuối -> tiếng cười phê phán trong nội bộ nhân dân
- Mở đầu: Làm trai cho đáng sức trai
Làm trai cho đáng nên trai
Phú Xuân đã trải, Đồng Nai đã từng
Làm trai cho đáng nên trai
Xuống Đông, Đông tĩnh, lên Đoài, Đoài yên
Ca dao hài hước
I. Giới thiệu chung
II. Đọc - Hiểu
1. Bài 1: Tiếng cười tự trào
2. Bài 2: Tiếng cười phê phán
- Đối tượng: người đàn ông yếu đuối -> tiếng cười phê phán trong nội bộ nhân dân
- Mở đầu: Làm trai cho đáng nên trai -> mô típ quen thuộc của ca dao
- Đối lập: câu1 - câu 2
( lí tưởng làm trai) - ( thực tế làm trai)
- Hình ảnh hài hước, cách nói cường điệu: khom lưng chống gối (gắng hết sức) để gánh hai hạt vừng ( vật nhỏ bé, gần như không khối lượng)
=> người đàn ông yếu đuối, èo uột, không có sức sống
- Thái độ của tác giả dân gian: chế giễu, cười cợt để nhắc nhở nhau -> tinh thần đấu tranh với thói hư, tật xấu
=> chế giễu, cười cợt
người đàn ông yếu đuối, không đáng sức trai
- Làm trai cho đáng nên trai
ăn cơm với vợ lại nài vét niêu
- Làm trai cho đáng nên trai
Vót đũa cho dài ăn vụng cơm con
Ca dao hài hước
I. Giới thiệu chung
II. Đọc - Hiểu
III. Tổng kết
- Nội dung: dù cuộc sống nghèo khó, người dân lao động xưa vẫn lạc quan, yêu đời, vẫn thể hiện quan niệm nhân sinh cao đẹp, tinh thần đấu tranh với thói hư, tật xấu
Nghệ thuật:
+ Phóng đại, tương phản đối lập
+ Hư cấu dựng cảnh tài tình, chi tiết hài hước
+ Ngôn ngữ đời thường mà hàm chứa ý nghĩa sâu sắc