Tuần 1. Nghị luận về một tư tưởng, đạo lí

Tiết 3 :
NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TƯ TƯỞNG,
ĐẠO LÍ
NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ
I. TÌM HI?U CHUNG
Tư tưởng, đạo lí: là quan niệm về lí tưởng (lẽ sống), cách sống, hoạt động sống hoặc các mối quan hệ sống của con người.
2. Nghị luận về một tư tưởng, đạo lí:
quá trình kết hợp những thao tác lập luận để làm rõ những quan niệm ấy.
3. Biện pháp:
Phải hiểu rõ quan niệm đó� là gì? Nó như thế nào?
Các khía cạnh cụ thể? Mặt đúng/ sai?
Thái độ của chúng ta (tán thành/ phản đối). ?
NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ
I. TÌM HI?U CHUNG
1. Tư tưởng, đạo lí?
2. Nghị luận về một tư tưởng, đạo lí?
3. Biện pháp?
4. Yêu cầu bài làm:
- Nội dung: giới thiệu, giải thích, phân tích, bình luận, chứng minh và nêu ý nghĩa, bài học của tư tưởng đạo lí.

- Diễn đạt: chuẩn xác, mạch lạc, có thể sử dụng tu từ, biểu cảm nhưng phải phù hợp, có chừng mực.


5. Tìm hiểu đề và lập dàn ý

D? bài: Anh (chị) hãy tr? lời câu hỏi sau của nhà thơ Tố H?u:
"Ôi ! Sống đẹp là thế nào, hỡi bạn"
(Một khúc ca)
NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ
a. Tỡm hi?u d?.
Ho?t d?ng nhúm
T? 1: Câu tho c?a Tố Hữu nêu lên vấn đề gì?
T? 2: Với học sinh, thanh niên ngày nay, sống thế nào du?c coi là sống đẹp? Để sống đẹp, con ngu?i cần rèn luỵên những phẩm chất nào?
T? 3: Với đề bài trên, cần vận dụng những thao tác lập luận nào?
T? 4: Bài viết này cần sử dụng các t�iư liệu thuộc lĩnh vực nào trong cuộc sống để làm dẫn chứng? Có thể nêu các dẫn chứng trong văn học không? Vì sao?
* Vấn đề nghị luận:
"Lối sống đẹp"
* Sống đẹp:
Sống có lí tu?ng đúng đắn, cao cả, phù hợp với thời đại, xác định vai trò, trách nhiệm của bản thân.
- Có đời sống tình cảm đúng mực, phong phú và hài hoà.
- Có hành động đúng đắn.
NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ
* Để sống đẹp, con ngu?i cần rèn luyện những phẩm chất:
Chăm chỉ học tập, khiêm tốn học hỏi, biết nuôi du?ng những hoài bão, những ưu?c mơ.
Thu?ng xuyên tu du?ng, rèn luyện đạo đức, bao dung, độ lu?ng, có tình thuong yêu con ngu?i.
* Các thao tác lập luận cần sử dụng:
Giải thích.
Phân tích.
Chứng minh.
Bình luận.
�
* Cần sử dụng các t�i li?u trong lĩnh vực đời sống thực tế và trong văn học.
b. Lập dàn ý.
* Mở bài:
Nêu vấn đề cần nghị luận.
Trích dẫn nguyên văn câu thơ của Tố Hữu.
Nêu quan điểm của bản thân về vấn đề đó.
Có thể giới thiệu vấn đề theo nhiều cách:
quy nạp, diễn dịch, phản đề.
* Thân bài.
Giải thích thế nào là "sống đẹp"
Phân tích những khía cạnh biểu hiện lối sống đẹp và giới thiệu một số tấm guong sống đẹp trong đời sống và trong văn học.
Dẫn chứng:
"Từ ấy"(Tố Hữu), "Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình", hay "Sống là cho chết cũng là cho"(Tố Hữu), những tấm guong hi sinh cao cả vì lí tu?ng: Phan Dỡnh Giót. Lê Văn Tám, Võ Thị Sáu.
- Xác định phuong hu?ng và biện pháp phấn đấu để có thể sống đẹp thu?ng xuyên tu du?ng tu tu?ng đạo đức, lối sống phù hợp với thời đại và chuẩn mực đạo đức xã hội.
- Phê phán những quan niệm và lối sống không đẹp trong đời sống: lối sống vị kỉ, buông thả, có những suy nghĩ và hành động trái với những chuẩn mực đạo đức.
* Kết bài:
- Khẳng định ý nghĩa của sống đẹp.
- Liên hệ và rút ra bài học cho bản thân.
b.�Thân bài:
Các bu?c tiến hành ở phần thân bài :
a.�����
+ Giải thích khái niệm của đề bài.
+ Giải thích và chứng minh vấn đề đặt ra.
+ Phân tích những mặt đúng, bác bỏ những biểu hiện sai có liên quan đến vấn đề bàn luận .
+ Nêu ý nghĩa bài học.
+ Diễn đạt cần chuẩn xác mạch lạc có thể sử dụng một số phép tu từ và yếu tố biểu cảm nhung phải phù hợp
6. CÁCH LÀM BÀI
Mở bài:
Giới thiệu tư tưởng, đạo lí cần nghị luận, trích dẫn ý kiến.
c. Kết bài:

Đánh giá chung; nêu ý nghĩa, rút bài học nhận thức và hành động về tư tưởng, đạo lí yêu cầu.

* Chú ý:
Diễn đạt mạch lạc. Thái độ dứt khoát.
7. B�i h?c: (Ghi nhớ : SGK)
II. Luyện tập:
Hoạt động nhóm
+ Nhóm 1,2: Bài tập 1
+ Nhóm 3,4: Bài tập 2
NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ
1. Bài tập 1:
Vấn đề mà Nê - Ru đặt ra là văn hoá và những biểu hiện ở con ngu?i.
Ta đặt tên cho văn bản là: Văn hoá con ngu?i.
Tác giả sử dụng các thao tác lập luận : giải thích, chứng minh, phân tích, bình luận.
+ Đoạn từ đầu đến " hạn chế về trí tuệ văn hoá" giải thích + khẳng định vấn đề (chứng minh).
+ Những đoạn còn lại là thao tác phân tích, bình luận.
+ Diễn đạt rõ ràng văn giàu hình ảnh.
2: Bài tập 2:
Lí tưởng là gì? Tại sao nói lí tuởng là ngọn đèn chỉ đường? Lí tuởng giúp cho con nguời không đi lạc đường.
Lí tuởng và ý nghĩa cuộc sống. Lí tuởng sống có thể làm hại cuộc đời con nguời và nhiều người. Không có lí tuởng thì không có cuộc sống.
Lí tưởng tốt đẹp thực sự có vai trò chỉ đuờng là gì? Đó là lí tưởng vì dân, vì nước, vì gia đình và hạnh phúc bản thân. Lí tưởng tốt đẹp có vai trò chỉ đường vì chính sự nghiệp mà mỗi người theo đuổi: khoa học, giáo dục, an ninh, doanh nghiệp...







*Hu?ng dẫn học bài ở nhà:
- Học thuộc phần ghi nhớ trong SGK
- Bình luận câu tục ngữ "Thuong ngu?i nhu th? thuong thõn"
NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ