Tư liệu tham khảo GDCD 11.Bài 2

ÑAËC SAÛN TRAÙI CAÂY VIEÄT NAM

Vieät Nam laø ñaát nöôùc quanh naêm boán muøa coù hoa traùi. Muøa naøo, quaû naáy, traûi suoát 3 mieàn ñaát nöôùc, töø Baéc vaøo Nam, ñaâu ñaâu cuõng ñaày hoa thôm traùi ngoït. Ra Baéc, baïn khoâng theå naøo maø khoâng neám thöû mô chuøa Höông, hoàng xieâm Xuaân Ñænh, vaûi thieàu Thanh Haø, böôûi Ñoan Huøng, cam Boá Haï, xoaøi Yeân Chaâu... Gheù mieàn Trung, baïn seõ ñöôïc thöôûng thöùc höông vò tuyeät vôøi cuûa cam Xaõ Ñoaøi, böôûi Phuùc Traïch, mía Trieäu Töôøng…Veà mieàn Nam, vaøo nhöõng vöôøn caây traùi xum xueâ, baïn maùt loøng vôùi böôûi Naêm Roi, döa haáu Soùc Traêng, mít toá nöõ Ñoàng Nai…

1) Traùi caây mieàn Baéc
2) Traùi caây mieàn Trung
3) Traùi caây Mieàn Nam

• Mô chuøa Höông
• Nhoùt chín ñoû vöôøn
• Hoàng xieâm Xuaân Ñænh
• Chuoái ngöï Ñaïi Hoaøng
• Döa leâ Taây Töïu
• Saáu xanh muøa heø
• Döa haáu
• Muøa maän chín
• Vaûi thieàu Thanh Haø
• Vaûi thieàu Luïc Ngaïn
• Nhaõn loàng Höng Yeân
• Döùa - Nöõ hoaøng hoa quaû
• Mít maät, mít dai
• Quaát hoàng bì
• Ñaøo Sa Pa
• Traùi vaû chín thôm
• Höông vò ven ñoâ
• Muøa oåi chín
• Hoàng moïng, hoàng ngaâm
• Quaû traùm trung du
• Taùo ngoït, taùo chua
• Mía tím
• Gaác - traùi caây ñaëc saûn
• Ñu ñuû
• Ñu ñuû -quaû chín, quaû xanh
• Na bôû, na dai
• Böôûi Ñoan Huøng
• Böôûi ñaàu muøa
• Muøa haït deû
• Kheá ngoït, kheá chua
• Daâu da xoan
• Cam Boá Haï
• Xoaøi Yeân Chaâu

• Cam Xaõ Ñoaøi
• Cam Vinh
• Böôûi Phuùc Traïch
• Mít Quaûng Trò
• Mía Quaûng
• Döøa Tam Quan
• Nho Phan Rang
• Nho Ninh Thuaän
• Ñaøo loän hoät
• Mía Trieäu Töôøng

• Thanh long - quaû chín phöông
Nam
• Mít Long Thaønh, böôûi Bieân Hoøa
• Böôûi Taân Trieàu
• Saàu rieâng
• Caây thoát noát
• Traùi quaùch
• Böôûi Naêm Roi
• Choâm choâm Bình Ñònh
• Choâm choâm Vónh Long
• Caây mía Beán Tre
• Muoãm Baéc - Xoaøi Nam
• Vuù söõa
• Quyùt ñöôøng Caàn Thô
• Quyùt hoàng Lai Vung
• Thôm U Minh
• Döa haáu Soùc Traêng
• Vuøng traùi Laùi Thieâu
• Maêng cuït
• Muøa xoaøi Tieàn Giang
• Mít toá nöõ Ñoàng Nai
• OÂ moâi traùi ngoït



Thoâng tin chi tieát veà moät soá traùi caây ñaëc saûn cuûa Vieät Nam
Vaûi thieàu – ñaëc saûn Luïc Ngaïn
Vaûi laø moät loaïi loaïi quaû coù nhieàu chaát dinh döôõng, aên raát ngon, voû moûng, ñoû, vò ngoït ñaäm ñaø vaø höông thôm thì ñaëc bieät khoù queân. Ai ñaõ moät laàn ñeán vôùi Luïc Ngaïn – Baéc Giang thì seõ thaáy ñöôïc söùc huùt gheâ gôùm cuûa vuøng ñaát trung du mieàn nuùi phía baéc naøy. Baéc Giang laø moät trong nhöõng tænh coù dieän tích caây aên traùi lôùn cuûa nöôùc ta vaø ñaëc bieät laø coù dieän tích caây vaûi lôùn nhaát toaøn quoác. Theo ngaønh noâng nghieäp tænh Baéc Giang, hieän nay thì caây vaûi thieàu coù dieän tích treân 40.000 ha, chieám hôn 80% toång dieän tích caây aên quaû cuûa tænh. Caây aên quaû ñöôïc phaùt trieån ôû haàu khaép caùc ñòa phöông trong tænh, nhöng taäp trung nhieàu ôû caùc huyeän Luïc Ngaïn 21.980 ha, Luïc Nam 9330 ha, Yeân Theá 7209 ha, Taân Yeân 3142 ha...
Vaûi thieàu ñöôïc troàng phoå bieán treân ñaát Baéc Giang nhöng taäp trung vaø chaát löôïng noåi baät laø vaûi thieàu cuûa huyeän Luïc Ngaïn. Quaû to, voû ñoû, haït nhoû, cuøi daøy laø nhöõng ñaëc tröng rieâng cuûa vaûi thieàu Luïc Ngaïn.
Haøng naêm tænh cung caáp cho thò tröôøng saûn löôïng vaûi leân ñeán haøng traêm taán. Naêm 2004 saûn löôïng toaøn tænh ñaït 75.000 taán quaû töôi vaø naêm 2005 laø gaàn 100.000 taán quaû töôi. Naêm 2006, do naéng haïn keùo daøi, nhieàu dieän tích vaûi ñang bò thieáu nöôùc cuõng aûnh höôûng ñeán keát quaû vuï thu hoaïch naøy. Vaûi thieàu treân ñòa baøn ñöôïc coi laø maát muøa vôùi saûn löôïng cuûa toaøn tænh öôùc ñaït khoaûng 104.000 taán. Naêm nay, noâng daân ôû nhieàu ñòa phöông trong tænh tieán haønh thu hoaïch vaûi sôùm vaø vieäc tieâu thuï khaù thuaän lôïi, laïi ñöôïc giaù vaø döï baùo vieäc tieâu thuï taïi thò tröôøng noäi ñòa vaãn ñöôïc giöõ vöõng, chuû yeáu taïi caùc thaønh phoá lôùn vaø caùc tænh phía Nam, nhaát laø taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh. Vaûi xuaát khaåu chuû yeáu vaãn laø sang thò tröôøng Trung Quoác qua ñöôøng tieåu ngaïch vaø chuû yeáu do caùc tö thöông thöïc hieän. Ngoaøi löôïng vaûi töôi tieâu thuï ngay chieám khoaûng 50% toång saûn löôïng, soá vaûi coøn laïi ñöôïc cheá bieán saáy khoâ laø chuû yeáu
Hoàng xieâm Xuaân Ñænh
Cuõng gioáng nhö cam Canh, cuõng gioáng nhö böôûi Dieãn, hoàng xieâm Xuaân Ñænh (Töø Lieâm) töø laâu ñaõ ñöôïc bieát ñeán nhö moät saûn vaät hieám coù, moät saûn vaät raát rieâng cuûa ñaát vaø ngöôøi Haø Noäi..
Quaû hoàng xieâm Xuaân Ñænh sinh tröôûng, ra hoa, ra traùi treân ñaát Xuaân Ñænh nhìn khoâng to laém, daùng thon daøi, cuoáng quaû nhoû vôùi laøn da mòn, vaøng saäm cuûa vò ngoït khaùc haún hoàng xieâm nôi khaùc. Cuõng gioáng hoàng xieâm aáy nhöng ñöôïc chieát nhaân ñi nhieàu nôi doïc daøi ñaát nöôùc thì khoâng hieåu sao laïi bieán chaát, khoâng coøn thôm ngon, ngoït, maùt nhö ñöôïc troàng treân ñaát xaõ naøy. Theo nhö caùc cuï vaãn coøn keå laïi cho chaùu con nghe, hoàng xieâm Xuaân Ñænh voán coù nguoàn goác töø Thaùi Lan, di thöïc töø ñaát Xieâm-teân cuõ cuûa Thaùi Lan - veà ñeán ñaát naøy hôïp thoå nhöôõng maø keát thaønh moät thöù caây traùi raát rieâng.
Theo ngöôøi Xuaân Ñænh, coù leõ vì ñöôïc di thöïc töø ñaát Xieâm veà maø quaû hoàng Xuaân Ñænh ñöôïc goïi laø hoàng xieâm. Ngöôøi coù coâng ñöa gioáng hoàng xieâm veà ñaát Xuaân Ñænh voán laø moät cuï töøng soáng nhieàu naêm ôû Thaùi Lan. Ñaàu theá kyû XX, cuï veà nöôùc mang theo gioáng caây naøy. Sau ñoù, nhaø noï truyeàn nhaø kia vaø môû roäng troàng hoàng xieâm ra caû xaõ. Cho ñeán baây giôø, ñaát Xuaân Ñænh vaãn coøn nhieàu caây hoàng xieâm coå thuï aùng chöøng treân döôùi moät traêm naêm tuoåi. Ngay sau löng truï sôû UBND xaõ cuõng coù moät caây cao vöôït toøa nhaø ba taàng truï sôû xaõ, ñöôøng kính quaõng chöøng 1m. Troàng caây hoàng xieâm khoâng ñoøi hoûi nhieàu coâng chaêm soùc. Theo moät soá nhaø vaãn ñang troàng cho bieát thì chæ caàn ñaép goác to, xaây bao quanh goác, boùn phaân, töôùi nöôùc ñònh kyø laø ñöôïc. Moät naêm, caây hoàng xieâm cho quaû vaøo hai vuï: Vuï muøa vaø vuï chieâm. Vuï chieâm, caây hoàng xieâm ra ít quaû nhöng ngon, ngoït hôn nhieàu. Vaøo thôøi ñieåm ñöôïc giaù, moät quaû hoàng xieâm to, ngon leân ñeán 3000 ñoàng.
Tröôùc nhöõng naêm 90 cuûa theá kyû tröôùc, caây hoàng xieâm ñaõ töøng mang laïi giaù trò kinh teá khoâng nhoû. Vì theá, nhieàu nhaø troàng, duø ôû qui moâ vöôøn nhaø, qui moâ hoä gia ñình. Quaû hoàng xieâm Xuaân Ñænh töøng coù maët ôû thò tröôøng trong Nam, ngoaøi Baéc, thaäm chí ñöôïc xuaát khaåu sang caû Trung Quoác qua con ñöôøng tieåu ngaïch
Chuoái ngöï
Doøng chuoái ngöï ôû nöôùc ta coù nhieàu gioáng, ñöôïc troàng ôû nhieàu ñòa phöông khaùc nhau. Moãi vuøng ñeàu coù nhöõng gioáng chuoái ngöï ñaëc saûn cuûa mình nhö:
- Chuoái ngöï Ñaïi Hoaøng (goïi taét laø chuoái ngöï Nam) phaùt sinh ñaàu tieân ôû laøng Ñaïi Hoaøng, xaõ Hoaø Haäu, huyeän Lyù Nhaân, tænh Haø Nam. Nhieàu nôi ôû Nam Ñònh laáy gioáng naøy ñem troàng neân cuõng goïi laø chuoái ngöï Nam. Ñaïi Hoaøng cuõng laø nôi troàng nhieàu chuoái ngöï nhaát nhöng hieän cuõng chæ coøn khoaûng 20ha. Ñaây laø gioáng chuoái quí, khi chín coù maøu vaøng da cam, cuoáng quaû coù maøu xanh, ñaàu ruoài nhoû, coù 3 chieác tua vöôn daøi cong cong raát ñeïp. Voû moûng, thòt vaøng, aên ngoït vaø thôm. Gioáng naøy tröôùc ñaây ñöôïc cung tieán leân vua neân coù teân laø chuoái ngöï Ñaïi Hoaøng. Hieän nay Sôû NN-PTNT Haø Nam phoái hôïp vôùi Tröôøng ÑHNN1 Haø Noäi vaø 80 hoä daân laøng Ñaïi Hoaøng thöïc hieän moät döï aùn baûo toàn quó gen gioáng chuoái quí naøy ñeå coù theå phaùt trieån thaønh vuøng chuoái ngöï ñaëc saûn ôû moät soá xaõ ven soâng cuûa huyeän Lyù Nhaân.
- Chuoái ngöï cau: Ñaây laø gioáng chuoái cau, thaân cao, quaû nhoû vaø ñeàu, aên ngoït vaø thôm. Khi chín coù voû vaøng xanh raát ñeïp. Chuoái ngöï cau thöôøng ñöôïc söû duïng trong maâm nguõ quaû ngaøy Teát vì vöøa thôm, vöøa ñeïp. Gioáng naøy ñöôïc troàng nhieàu ôû caùc tænh Khu 4 cuõ: Thanh Hoaù, Ngheä An, Haø Tónh, Quaûng Bình, Vónh Linh. Döôùi thôøi vua Töï Ñöùc, gioáng chuoái naøy cuõng ñöôïc cuùng tieán leân vua neân cuõng ñöôïc goïi laø chuoái ngöï. Chuoái cau thích hôïp caùc vuøng ñaát phuø sa, thòt naëng vaø ñaát seùt. Vuøng queâ Thanh Chöông (Ngheä An) cuûa baïn troàng nhieàu gioáng chuoái cau naøy, ñaëc bieät laø gioáng cau vöøa hay cao trung (caây cao vöøa phaûi) cho naêng suaát cao, chaát löôïng toát hôn caùc gioáng cau cao vaø cau luøn.
- Chuoái ngöï mít: Ñöôïc troàng nhieàu nôi ôû caùc tænh mieàn Baéc, ñaëc bieät laø vuøng Khu 4 cuõ. Gioáng chuoái naøy quaû chæ nhænh hôn ngoùn tay uùt moät chuùt nhöng voû moûng, thòt vaøng, aên thôm, ñöôïc nhieàu ngöôøi öa thích. Gioáng chuoái naøy tröôùc ñaây cuõng ñaõ ñöôïc tieán vua, nhieàu nôi nhö Vónh Loäc (Thanh Hoaù) coøn goïi laø chuoái Tieán.
- Chuoái ngöï moác: Ñöôïc troàng nhieàu ôû caùc vuøng Hueá, Thöøa Thieân, Quaûng Trò ñeå baùn vaøo dòp Teát cho ngöôøi ta thôø cuùng raát coù giaù trò. chuoái ngöï moác cuõng ñaõ ñöôïc daâng leân caùc vu trieàu Nguyeãn neân cuõng ñöôïc goïi laø chuoái ngöï.
Nho Phan Rang
Ñaõ töø laâu, ngöôøi tieâu duøng khoâng coøn laï laãm gì nhöõng chuøm nho tím saãm moïng chín ñöôïc baøy baùn khaù nhieàu, aên raát ngoït, coù muøi thôm phöùc. Ñoù laø gioáng nho ñöôïc troàng ôû thò xaõ Phan Rang.
Ngöôøi daân ñoâ thò ôû ñaây töï haøo veà traùi nho cuûa mình nhöng ñeå coù noù hoï ñaõ phaûi vaát vaû thaäm chí cöïc nhoïc muoân phaàn. Tröôùc naêm 1975, moät nhaø noâng hoïc ñaõ phaùt hieän ra vuøng ñaát troän caùt naøy coù khaû naêng troàng ñöôïc nho.
Hoï ñaõ khuyeán khích moät vaøi gia ñình troàng thöû thöù nho ôû mieàn Proâvaêng (Phaùp). Caây nho vaãn cho traùi nhöng chaát thì laïi keùm xa nho nguyeân goác. Hôn nöõa, troàng nho so vôùi moät soá loaïi caây khaùc laïi khoâng kinh teá neân vieäc troàng nho bò gaùc laïi.
Naêm 1977, nho laïi ñöôïc troàng nhöng laàn naøy ngöôøi daân ôû ñaây khoâng troàng loaïi nho xanh nhö tröôùc nöõa maø hoï tìm ñeán loaïi nho maøu tím saãm. Trong naêm ñaàu cuûa theá kyû 80, nho tím ñöôïc troàng nhieàu ôû Thaùp Chaøm trong ñoù ngöôøi Chaêm ôû t