Tư liệu tham khảo GDCD 11.Bài 13

WTO VÔÙI VAÁN ÑEÀ GIAÙO DUÏC ÔÛ NÖÔÙC TA

Thöïc hieän Cam keát coù ñieàu kieän veà dòch vuï giaùo duïc trong WTO, neàn giaùo duïc nöôùc nhaø seõ ñoùn nhaän nhieàu cô hoäi ñoàng thôøi phaûi ñoái maët vôùi nhieàu thaùch thöùc môùi. Laøm theá naøo ñeå taän duïng toái ña caùc maët tích cöïc vaø haïn cheá thaáp nhaát nhöõng aûnh höôûng tieâu cöïc cuûa noù, nhanh choùng xaây döïng neàn giaùo duïc Vieät Nam tieân tieán, khoa hoïc vaø hieän ñaïi... ñaùp öùng yeâu caàu coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. Ñoù laø taâm huyeát cuûa taùc giaû baøi vieát göûi tôùi baïn ñoïc.
Vieät Nam ñaõ chính thöùc trôû thaønh thaønh vieân cuûa Toå chöùc Thöông maïi theá giôùi (WTO). Theo ñuùng teân goïi cuûa noù, thì WTO chæ laø khoâng gian buoân baùn, trao ñoåi haøng hoaù treân phaïm vi toaøn caàu, nhöng treân thöïc teá noù laïi ñoøi hoûi caùc nöôùc phaûi tuaân theo nhöõng quy ñònh chung nghieâm ngaët, lieân quan ñeán nhieàu lónh vöïc hoaït ñoäng ngoaøi thöông maïi. Cöïu Thuû töôùng thuoäc Ñaûng Xaõ hoäi Phaùp ñaõ noùi: Luaät leä cuûa WTO laø do caùc nöôùc giaøu ñaët ra vaø chæ ñeå phuïc vuï lôïi ích cuûa nöôùc giaøu. Quy ñònh giaùo duïc laø moät ngaønh dòch vuï thöông maïi cuûa WTO khaù xa laï ñoái vôùi Vieät Nam vaø mang tính aùp ñaët, neân khoâng phaûi nöôùc naøo cuõng taùn thaønh vaø chòu cam keát. Song Vieät Nam chaáp nhaän coù ñieàu kieän quan ñieåm ñoù vaø ñaõ cam keát thöïc hieän moät soá ñieàu chuû yeáu sau ñaây vôùi WTO (trích baûn Cam keát veà dòch vuï giaùo duïc cuûa Vieät Nam):
5 DÒCH VUÏ GIAÙO DUÏC
Chæ cam keát caùc lónh vöïc kyõ thuaät, khoa hoïc töï nhieân vaø coâng ngheä, quaûn trò kinh doanh vaø khoa hoïc kinh doanh, kinh teá hoïc, keá toaùn, luaät quoác teá vaø ñaøo taïo ngoân ngöõ.
Ñoái vôùi caùc phaân ngaønh (C), (D) vaø (E) döôùi ñaây: Chöông trình ñaøo taïo phaûi ñöôïc Boä Giaùo duïc vaø Ñaøo taïo cuûa Vieät Nam pheâ chuaån.

B. Dòch vuï giaùo duïc phoå thoâng cô sôû
(CPC 922)
(1) Chöa cam keát.
(2) Khoâng haïn cheá.
(3) Chöa cam keát.
(4) Chöa cam keát, tröø caùc cam keát chung.
(1) Chöa cam keát.
(2) Khoâng haïn cheá.
(3) Chöa cam keát.
(4) Chöa cam keát, tröø caùc cam keát chung.

C. Giaùo duïc baäc cao
(CPC 923)
D. Giaùo duïc cho ngöôøi lôùn (CPC 924)
E. Caùc dòch vuï giaùo duïc khaùc 929 bao goàm ñaøo taïo ngoaïi ngöõ
(1) Chöa cam keát.
(2) Khoâng haïn cheá.
(3) Khoâng haïn cheá, ngoaïi tröø:
Keå töø ngaøy gia nhaäp, chæ cho pheùp thaønh laäp lieân doanh. Cho pheùp phía nöôùc ngoaøi sôû höõu ña soá voán trong lieân doanh. Keå töø ngaøy 1-1-2009 seõ cho pheùp thaønh laäp cô sôû ñaøo taïo 100% voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi.
Sau 3 naêm keå töø ngaøy gia nhaäp: khoâng haïn cheá.
(4) Chöa cam keát, tröø caùc cam keát chung.
(1) Chöa cam keát.
(2) Khoâng haïn cheá.
(3) Giaùo vieân nöôùc ngoaøi laøm vieäc taïi caùc cô sôû ñaøo taïo coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi phaûi coù toái thieåu 5 naêm kinh nghieäm giaûng daïy vaø phaûi ñöôïc Boä Giaùo duïc vaø Ñaøo taïo cuûa Vieät Nam coâng nhaän veà chuyeân moân.

Nhöõng cam keát treân ñaây cuûa Vieät Nam ñoøi hoûi chuùng ta, tröôùc heát laø treân bình dieän chính saùch vó moâ, phaûi tìm ra nhöõng bieän phaùp phuø hôïp ñeå khai thaùc trieät ñeå caùc lôïi ích coù theå coù, ñoàng thôøi ngaên ngöøa, gaït boû ñöôïc nhöõng aûnh höôûng tieâu cöïc ñeán söï nghieäp giaùo duïc cuûa Vieät Nam theo quan ñieåm "Giaùo duïc laø quoác saùch haøng ñaàu" vôùi caùc chöùc naêng "naâng cao daân trí, ñaøo taïo nhaân löïc vaø boài döôõng nhaân taøi" cho coâng cuoäc xaây döïng vaø baûo veä Toå quoác Vieät Nam xaõ hoäi chuû nghóa.
Ñieàu quan troïng tröôùc heát caàn tìm hieåu laø caùc nöôùc phaùt trieån ñoøi môû cöûa dòch vuï giaùo duïc ôû Vieät Nam nhaèm muïc ñích gì. Theo chuùng toâi, muïc ñích tröïc tieáp tröôùc maét cuûa hoï laø taïo nguoàn nhaân löïc phuø hôïp vôùi muïc tieâu saûn xuaát, kinh doanh ñeå hoï ñaït ñöôïc lôïi nhuaän cao nhaát trong thöông maïi, kinh doanh khoâng chæ ôû Vieät Nam (vieäc coù vaøi toå chöùc giaùo duïc noùi raèng hoï khoâng coù muïc ñích lôïi nhuaän chæ laø moät caùch che ñaäy muïc ñích kieám lôøi giaùn tieáp laâu daøi veà sau maø thoâi) vì hai lyù do: nguoàn tuyeån sinh doài daøo vaø chi phí ñaøo taïo thaáp. Theo cam keát thì beân caïnh hình thöùc lieân doanh, baét ñaàu töø 1-1-2009, hoï (töùc caùc nöôùc phaùt trieån nhaát trong WTO) ñöôïc pheùp thaønh laäp khoâng haïn cheá caùc cô sôû ñaøo taïo 100% voán nöôùc ngoaøi ñoái vôùi caùc phaân ngaønh giaùo duïc baäc cao (C), giaùo duïc ngöôøi lôùn (D) vaø caùc dòch vuï giaùo duïc khaùc trong ñoù bao goàm ñaøo taïo ngoaïi ngöõ (E) (rieâng vaán ñeà ngoaïi ngöõ chuùng toâi seõ baøn tôùi sau), nghóa laø hoï coù theå tuyeån thaúng soá löôïng lôùn nhöõng hoïc sinh toát nghieäp phoå thoâng cô sôû, phoå thoâng trung hoïc, caùc cöû nhaân, thaïc só vaø nhöõng ngöôøi lôùn khaùc (hieän nay neàn giaùo duïc cuûa chuùng ta chöa theå ñaùp öùng ñaày ñuû nguyeän voïng hoïc taäp cuûa moïi ngöôøi daân caû veà soá löôïng vaø chaát löôïng) ñeå tröïc tieáp taïo ra nguoàn nhaân löïc theo yeâu caàu vaø cho nhu caàu cuûa hoï taïi Vieät Nam vaø ngoaøi Vieät Nam (thí duï cho caùc doanh nghieäp ôû nöôùc thöù ba maø nhaân coâng ôû ñoù quaù thieáu hoaëc ñaét ñoû hôn). Nhö vaäy, veà maët soá löôïng, muïc tieâu cuûa nöôùc ngoaøi phuø hôïp vôùi muïc tieâu cuûa Vieät Nam, neân chuùng ta coù theå taän duïng cô hoäi naøy ñeå nhanh choùng naâng nguoàn nhaân löïc ñöôïc ñaøo taïo töø 27% hieän nay leân treân 40% vaøo naêm 2010 vaø cao hôn nöõa trong nhöõng naêm tieáp theo. Song ngay trong vieäc taêng tröôûng soá löôïng thuoäc phaïm vi caùc lónh vöïc kyõ thuaät, coâng ngheä, quaûn trò kinh doanh, luaät phaùp quoác teá v.v... theo cam keát treân chuùng ta cuõng caàn coù caùc bieän phaùp höõu hieäu ñeå giaùm saùt vaø ñieàu chænh sao cho phuø hôïp vôùi cô caáu kinh teá - xaõ hoäi vaø caùc ñònh höôùng phaùt trieån cô baûn vaø laâu daøi cuûa Vieät Nam, neáu khoâng noù seõ daãn tôùi söï maát caân ñoái nghieâm troïng veà nguoàn nhaân löïc cho caùc ngaønh ngheà caàn öu tieân phaùt trieån cuûa Vieät Nam.
Veà chaát löôïng ñaøo taïo ñoäi nguõ lao ñoäng, chuùng ta caøng coù cô sôû ñeå hy voïng raèng, WTO cuõng coù theå giuùp ta nhanh choùng ñaùp öùng ñöôïc nhöõng ñoøi hoûi ngaøy caøng cao cuûa thò tröôøng lao ñoäng trong nöôùc vaø theá giôùi, vì caùc cô sôû giaùo duïc cuûa hoï coù nhöõng chuyeân gia baäc cao, coù cô sôû vaät chaát - kyõ thuaät ñaøo taïo tieân tieán, coù nhieàu kinh nghieäm quaûn lyù giaùo duïc khaù hieäu quaû. Maët maïnh naøy cuûa hoï caàn ñöôïc ngaønh giaùo duïc taän duïng toái ña ñeå chaúng nhöõng sôùm taïo ñuû nguoàn nhaân löïc toát, maø coøn naém baét ñöôïc nhöõng öu ñieåm cuûa hoï ñeå nhanh choùng ñöa neàn giaùo duïc Vieät Nam trong caùc lónh vöïc keå treân tieán leân ngang haøng vôùi caùc nöôùc tieân tieán. Song cuõng ôû maët chaát löôïng ñaøo taïo chuùng ta caàn thaáy roõ söï khaùc bieät raát cô baûn laø beân nöôùc ngoaøi chuû yeáu ñoøi hoûi trình ñoä chuyeân moân, tay ngheà cao cuøng vôùi taùc phong coâng nghieäp töông öùng vôùi caùc daây chuyeàn coâng ngheä hieän ñaïi, vôùi nhöõng ngaønh chuyeân moân saâu, maø khoâng caàn tính ñeán nhaân caùch toaøn dieän cuûa ngöôøi lao ñoäng, trong khi Vieät Nam ñoøi hoûi ngaønh giaùo duïc phaûi ñaøo taïo ngöôøi lao ñoäng coù chaát löôïng toaøn dieän, trong ñoù chaát löôïng chuyeân moân cao khoâng ñöôïc taùch rôøi khoûi loøng trung thaønh tuyeät ñoái vôùi Toå quoác vaø lyù töôûng xaõ hoäi chuû nghóa Vieät Nam. Hôn nöõa, cuõng caàn phaûi thaáy roõ söï khaùc bieät raát xa veà chaát löôïng giöõa loaïi tröôøng chi nhaùnh xuaát khaåu giaùo duïc naøy vôùi caùc tröôøng meï ôû chính quoác. Tröôùc heát noù khaùc bieät ôû choã laø taïi tröôøng meï keá hoaïch vaø chöông trình ñaøo taïo bao giôø cuõng coù caùc phaàn noäi dung xaõ hoäi nhaân vaên cuûa hoï. Böôùc vaøo theá kyû XXI nhieàu nöôùc coøn goïi ñaây laø theá kyû giaùo duïc nhaân vaên, neân chaát löôïng giaùo duïc cuûa hoï noùi chung laø khaù toaøn dieän theo quan ñieåm nhaân vaên cuûa moãi nöôùc. Bôûi theá chi phí ñaøo taïo ôû caùc nöôùc coù neàn giaùo duïc tieân tieán laø raát cao, khoâng phuø hôïp vôùi khaû naêng taøi chính cuûa ñaïi boä phaän phuï huynh hoïc sinh cuûa caùc nöôùc ñang phaùt trieån muoán göûi con em ñi du hoïc ôû nöôùc ngoaøi. Moät löôïng hoïc boång khuyeán khích quaù ít oûi khoâng ñuû ñaùp öùng nhu caàu veà nhaân löïc chaát löôïng cao cho caùc doanh nghieäp cuûa hoï vaø cuûa caùc nöôùc ñang phaùt trieån treân khaép theá giôùi. Cho neân vieäc ñöa dòch vuï giaùo duïc vaøo caùc nöôùc naøy laø bieän phaùp toái öu ñoái vôùi caùc nöôùc phaùt trieån. Suy ngaãm kyõ veà phöông thöùc ñaøo taïo theo kieåu kyõ trò thöïc duïng aáy taïi Vieät Nam quaû thöïc thaáy noù reû hôn nhieàu so vôùi trong nöôùc hoï vì: hoï coù theå khoâng phaûi tính ñeán nhöõng chi phí quoác gia vaø xaõ hoäi cho giaùo duïc tröôùc ñoù cuûa hoïc sinh, coù theå khoâng phaûi chi traû hoïc boång maø chæ caàn mieãn hoïc phí cho hoïc sinh (hieän nay Nhaät Baûn, Haøn Quoác vaãn ñang caáp kinh phí cho nhieàu ñoaøn tu nghieäp sinh Vieät Nam sang nöôùc hoï ñeå ñaøo taïo coâng nhaân theo ñòa chæ), coù theå ruùt ngaén thôøi gian ñaøo taïo tôùi moät, hai naêm so vôùi tröôøng bình thöôøng ôû nöôùc ta vaø nöôùc hoï, do chæ taäp trung vaøo daïy caùc moân chuyeân ngaønh tröïc tieáp lieân quan ñeán saûn xuaát, kinh doanh cuûa hoï (caùc moân hoïc xaõ hoäi - nhaân vaên cuûa Vieät Nam hoaëc cuûa nöôùc ngoaøi ñeàu khoâng ñöôïc cam keát daïy ôû caùc tröôøng naøy). Ñeå taän duïng trieät ñeå caùc nhaân toá tieát kieäm keå treân vaø ñaåy nhanh toác ñoä ñaøo taïo nhaân löïc cho nhu caàu lôùn lao naøy, caùc nöôùc phaùt trieån trong WTO môùi coá ñoøi ñöôïc môû dòch vuï giaùo duïc ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån.
Veà baûn chaát kieåu giaùo duïc ñaøo taïo kyõ trò thöïc duïng laø caùch thöùc toát nhaát vaø nhanh nhaát taïo ra taïi choã moät ñoäi nguõ nhöõng ngöôøi raát môø nhaït yù thöùc töï chuû, töï toân daân toäc, maø saün saøng an phaän laøm thueâ cho nöôùc giaøu. Bôûi vaäy, khoâng neân ñaùnh giaù nhaàm vaø ngoä nhaän chaát löôïng cao cuûa loaïi hình tröôøng naøy ôû nöôùc ngoaøi v