Tư liệu tập huấn sinh học 12 (sinh thái)
Chia sẻ bởi Cat Tuong |
Ngày 08/05/2019 |
50
Chia sẻ tài liệu: Tư liệu tập huấn sinh học 12 (sinh thái) thuộc Sinh học 12
Nội dung tài liệu:
TẬP HUẤN SINH HỌC 12
2009 -2010
Phần 6:
Tiến hóa
CÁC NHÂN TỐ TIẾN HOÁ
Ngoài ra, còn một nhân tố tiến hoá tuy không làm thay đổi tần số alen của quần thể nhưng lại làm thay đổi thành phần kiểu gen là giao phối không ngẫu nhiên.
Phần sáu: TIẾN HÓA
Nhân tố tiến hoá là nhân tố làm thay đổi tần số alen và thành phần kiểu gen của quần thể.
CÁC NHÂN TỐ TIẾN HOÁ
Đột biến gen làm thay đổi tần số alen.
Tạo nguồn nguyên liệu sơ cấp cho quá trình tiến hoá.
Đột biến
Phần lớn các đột biến gen là có hại vì:
Phá vỡ mối quan hệ hài hoà giữa các gen với nhau trong hệ gen và giữa kiểu gen với môi trường vốn đã được CLTN thiết lập qua nhiều thế hệ.
CÁC NHÂN TỐ TIẾN HOÁ
Phần lớn đột biến gen là có hại nhưng vẫn có vai trò quan trọng trong quá trình tiến hóa vì:
Đột biến
+ Giá trị thích ứng của gen phụ thuộc vào điều kiện môi trường.
+ Giá trị thích ứng của gen phụ thuộc vào tổ hợp gen.
CÁC NHÂN TỐ TIẾN HOÁ
Là sự lan truyền gen từ quần thể nay sang quần thể khác.
Là nhân tố làm thay đổi tần số tương đối các alen và vốn gen của quần thể.
Di nhập gen
Nhân tố di nhập gen còn được gọi là sự di cư.
Tần số alen và tần số kiểu gen của quần thể bị thay đổi nhanh hay chậm tuỳ thuộc vào sự chênh lệch giữa số cá thể vào và ra khỏi quần thể là lớn hay nhỏ.
CÁC NHÂN TỐ TIẾN HOÁ
+ Tự thụ phấn
+ Giao phối gần (giao phối cận huyết)
+ Giao phối có chọn lọc
Giao phối không ngẫu nhiên
Tần số alen của quần thể không đổi
Thành phần kiểu gen thay đổi theo hướng:
- Tăng kiểu gen đồng hợp tử.
- Giảm kiểu gen dị hợp tử.
CÁC NHÂN TỐ TIẾN HOÁ
Vai trò của giao phối trong quá trình tiến hoá:
+ Phát tán đột biến trong quần thể Tạo nguồn nguyên liệu thứ cấp cho quá trình tiến hoá.
+ Trung hoà các đột biến có hại, góp phần tạo tổ hợp gen thích nghi
+ Huy động kho dự trữ đột biến lặn đã phát sinh từ lâu nhưng vẫn tiềm ẩn trong quần thể
CÁC NHÂN TỐ TIẾN HOÁ
Chọn lọc tự nhiên
+ Mặt chủ yếu của CLTN là sự phân hoá khả năng sinh sản của những kiểu gen khác nhau trong quần thể
CLTN không chỉ tác động vào cá thể mà còn phát huy tác dụng ở các cấp độ dưới cá thể (ADN, NST, giao tử) và trên cá thể (quần thể, quần xã), trong đó quan trọng nhất là chọn lọc ở cấp độ cá thể và quần thể.
+ Chọn lọc cá thể và chọn lọc quần thể diễn ra song song
CÁC NHÂN TỐ TIẾN HOÁ
Chọn lọc tự nhiên
CLTN tác động trên KH của cá thể qua nhiều thế hệ sẽ dẫn tới hệ quả là chọn lọc KG.
CLTN không tác động đối với từng gen riêng lẻ mà đối với toàn bộ KG, không chỉ tác động đối với từng cá thể riêng lẻ mà đối với cả quần thể.
Chọn lọc tự nhiên không chỉ là nhân tố quy định nhịp điệu biến đổi thành phần kiểu gen của quần thể mà còn là nhân tố định hướng quá trình tiến hoá thông qua các hình thức chọn lọc: chọn lọc ổn định, chọn lọc vận động, chọn lọc phân hóa (chọn lọc gián đoạn)..
CÁC NHÂN TỐ TIẾN HOÁ
Các yếu tố ngẫu nhiên
- Có thể làm thay đổi tần số alen của quần thể.
- Tần số alen của quần thể thay đổi do kích thước quần thể giảm (do bất kỳ yếu tố ngẫu nhiên nào) được gọi là hiệu ứng thắt cổ chai quần thể.
Các cá thể nhập cư mang theo alen vào quần thể:
Làm phong phú thêm vốn gen của quần thể.
Làm thay đổi tần số alen của quần thể.
Các tiêu chuẩn phân biệt hai loài thân thuộc
+ Tiêu chuẩn hình thái.
+ Tiêu chuẩn địa lí- sinh thái.
+ Tiêu chuẩn sinh lí- hoá sinh.
+ Tiêu chuẩn cách ly sinh sản.
Mỗi tiêu chuẩn chỉ có giá trị tương đối. Tùy mỗi nhóm sinh vật mà vận dụng tiêu chuẩn này hay tiêu chuẩn khác là chủ yếu.
Trong nhiều trường hợp, phải phối hợp nhiều tiêu chuẩn mới phân biệt được 2 loài thân thuộc một cách chính xác.
CÁC CƠ CHẾ CÁCH LI
+ Cách li trước hợp tử: Cách li địa lí; Cách li nơi ở; Cách li tập tính; Cách li mùa vụ; Cách li cơ học; Cách li giao tử.
+ Cách li sau hợp tử: Yếu tố gây chết con lai; Yếu tố làm suy giảm độ hữu thụ của con lai; Yếu tố làm suy thoái con lai.
Mặc dù không trình bày các cơ chế cách li như một nhân tố tiến hoá nhưng vẫn đề cập đến các loại cơ chế cách li sinh sản và vai trò của chúng trong quá trình tiến hoá.
CÁC CƠ CHẾ CÁCH LI
Cách li địa lí chỉ có thể góp phần tạo nên sự cách li sinh sản chứ không được xem là cách li sinh sản. Sự cách li địa lí chỉ tạo điều kiện để các nhân tố tiến hoá khác phân hoá sự khác biệt về vốn gen giữa các quần thể. Sự khác biệt này đến một lúc nào đó có thể làm xuất hiện sự cách li sinh sản hoặc cũng có thể không.
Không dùng thuật ngữ cách li di truyền để chỉ sự cách li do sai khác về bộ nhiễm sắc thể vì sự sai khác về nhiễm sắc thể cũng như bất kì các cơ chế cách li như cách li tập tính, sinh thái vv… đều do có sự khác biệt về di truyền.
CÁC CƠ CHẾ CÁCH LI
Nhấn mạnh đến vai trò của cơ chế cách li trong quá trình tiến hoá hình thành nên các loài mới. Nếu không có các cơ chế cách li thì sẽ không có sự hình thành nên loài mới.
Các cơ chế cách li không trực tiếp làm thay đổi tần số alen và thành phần kiểu gen của quần thể mà gián tiếp tạo điều kiện để các nhân tố tiến hoá làm thay đổi tần số alen và thành phần kiểu gen của quần thể.
TẬP HUẤN SINH HỌC 12
2009 -2010
Phần 7:
Sinh thái
Khu sinh học biển
Hải sản
Ao nước ngọt
Sông – suối
Hồ nước ngọt
Rừng mưa nhiệt đới
Hoang mac – sa mạc
Rừng lá kim (Taiga)
Thảo nguyên
Đông rêu Đới lạnh(Tundra)
2009 -2010
Phần 6:
Tiến hóa
CÁC NHÂN TỐ TIẾN HOÁ
Ngoài ra, còn một nhân tố tiến hoá tuy không làm thay đổi tần số alen của quần thể nhưng lại làm thay đổi thành phần kiểu gen là giao phối không ngẫu nhiên.
Phần sáu: TIẾN HÓA
Nhân tố tiến hoá là nhân tố làm thay đổi tần số alen và thành phần kiểu gen của quần thể.
CÁC NHÂN TỐ TIẾN HOÁ
Đột biến gen làm thay đổi tần số alen.
Tạo nguồn nguyên liệu sơ cấp cho quá trình tiến hoá.
Đột biến
Phần lớn các đột biến gen là có hại vì:
Phá vỡ mối quan hệ hài hoà giữa các gen với nhau trong hệ gen và giữa kiểu gen với môi trường vốn đã được CLTN thiết lập qua nhiều thế hệ.
CÁC NHÂN TỐ TIẾN HOÁ
Phần lớn đột biến gen là có hại nhưng vẫn có vai trò quan trọng trong quá trình tiến hóa vì:
Đột biến
+ Giá trị thích ứng của gen phụ thuộc vào điều kiện môi trường.
+ Giá trị thích ứng của gen phụ thuộc vào tổ hợp gen.
CÁC NHÂN TỐ TIẾN HOÁ
Là sự lan truyền gen từ quần thể nay sang quần thể khác.
Là nhân tố làm thay đổi tần số tương đối các alen và vốn gen của quần thể.
Di nhập gen
Nhân tố di nhập gen còn được gọi là sự di cư.
Tần số alen và tần số kiểu gen của quần thể bị thay đổi nhanh hay chậm tuỳ thuộc vào sự chênh lệch giữa số cá thể vào và ra khỏi quần thể là lớn hay nhỏ.
CÁC NHÂN TỐ TIẾN HOÁ
+ Tự thụ phấn
+ Giao phối gần (giao phối cận huyết)
+ Giao phối có chọn lọc
Giao phối không ngẫu nhiên
Tần số alen của quần thể không đổi
Thành phần kiểu gen thay đổi theo hướng:
- Tăng kiểu gen đồng hợp tử.
- Giảm kiểu gen dị hợp tử.
CÁC NHÂN TỐ TIẾN HOÁ
Vai trò của giao phối trong quá trình tiến hoá:
+ Phát tán đột biến trong quần thể Tạo nguồn nguyên liệu thứ cấp cho quá trình tiến hoá.
+ Trung hoà các đột biến có hại, góp phần tạo tổ hợp gen thích nghi
+ Huy động kho dự trữ đột biến lặn đã phát sinh từ lâu nhưng vẫn tiềm ẩn trong quần thể
CÁC NHÂN TỐ TIẾN HOÁ
Chọn lọc tự nhiên
+ Mặt chủ yếu của CLTN là sự phân hoá khả năng sinh sản của những kiểu gen khác nhau trong quần thể
CLTN không chỉ tác động vào cá thể mà còn phát huy tác dụng ở các cấp độ dưới cá thể (ADN, NST, giao tử) và trên cá thể (quần thể, quần xã), trong đó quan trọng nhất là chọn lọc ở cấp độ cá thể và quần thể.
+ Chọn lọc cá thể và chọn lọc quần thể diễn ra song song
CÁC NHÂN TỐ TIẾN HOÁ
Chọn lọc tự nhiên
CLTN tác động trên KH của cá thể qua nhiều thế hệ sẽ dẫn tới hệ quả là chọn lọc KG.
CLTN không tác động đối với từng gen riêng lẻ mà đối với toàn bộ KG, không chỉ tác động đối với từng cá thể riêng lẻ mà đối với cả quần thể.
Chọn lọc tự nhiên không chỉ là nhân tố quy định nhịp điệu biến đổi thành phần kiểu gen của quần thể mà còn là nhân tố định hướng quá trình tiến hoá thông qua các hình thức chọn lọc: chọn lọc ổn định, chọn lọc vận động, chọn lọc phân hóa (chọn lọc gián đoạn)..
CÁC NHÂN TỐ TIẾN HOÁ
Các yếu tố ngẫu nhiên
- Có thể làm thay đổi tần số alen của quần thể.
- Tần số alen của quần thể thay đổi do kích thước quần thể giảm (do bất kỳ yếu tố ngẫu nhiên nào) được gọi là hiệu ứng thắt cổ chai quần thể.
Các cá thể nhập cư mang theo alen vào quần thể:
Làm phong phú thêm vốn gen của quần thể.
Làm thay đổi tần số alen của quần thể.
Các tiêu chuẩn phân biệt hai loài thân thuộc
+ Tiêu chuẩn hình thái.
+ Tiêu chuẩn địa lí- sinh thái.
+ Tiêu chuẩn sinh lí- hoá sinh.
+ Tiêu chuẩn cách ly sinh sản.
Mỗi tiêu chuẩn chỉ có giá trị tương đối. Tùy mỗi nhóm sinh vật mà vận dụng tiêu chuẩn này hay tiêu chuẩn khác là chủ yếu.
Trong nhiều trường hợp, phải phối hợp nhiều tiêu chuẩn mới phân biệt được 2 loài thân thuộc một cách chính xác.
CÁC CƠ CHẾ CÁCH LI
+ Cách li trước hợp tử: Cách li địa lí; Cách li nơi ở; Cách li tập tính; Cách li mùa vụ; Cách li cơ học; Cách li giao tử.
+ Cách li sau hợp tử: Yếu tố gây chết con lai; Yếu tố làm suy giảm độ hữu thụ của con lai; Yếu tố làm suy thoái con lai.
Mặc dù không trình bày các cơ chế cách li như một nhân tố tiến hoá nhưng vẫn đề cập đến các loại cơ chế cách li sinh sản và vai trò của chúng trong quá trình tiến hoá.
CÁC CƠ CHẾ CÁCH LI
Cách li địa lí chỉ có thể góp phần tạo nên sự cách li sinh sản chứ không được xem là cách li sinh sản. Sự cách li địa lí chỉ tạo điều kiện để các nhân tố tiến hoá khác phân hoá sự khác biệt về vốn gen giữa các quần thể. Sự khác biệt này đến một lúc nào đó có thể làm xuất hiện sự cách li sinh sản hoặc cũng có thể không.
Không dùng thuật ngữ cách li di truyền để chỉ sự cách li do sai khác về bộ nhiễm sắc thể vì sự sai khác về nhiễm sắc thể cũng như bất kì các cơ chế cách li như cách li tập tính, sinh thái vv… đều do có sự khác biệt về di truyền.
CÁC CƠ CHẾ CÁCH LI
Nhấn mạnh đến vai trò của cơ chế cách li trong quá trình tiến hoá hình thành nên các loài mới. Nếu không có các cơ chế cách li thì sẽ không có sự hình thành nên loài mới.
Các cơ chế cách li không trực tiếp làm thay đổi tần số alen và thành phần kiểu gen của quần thể mà gián tiếp tạo điều kiện để các nhân tố tiến hoá làm thay đổi tần số alen và thành phần kiểu gen của quần thể.
TẬP HUẤN SINH HỌC 12
2009 -2010
Phần 7:
Sinh thái
Khu sinh học biển
Hải sản
Ao nước ngọt
Sông – suối
Hồ nước ngọt
Rừng mưa nhiệt đới
Hoang mac – sa mạc
Rừng lá kim (Taiga)
Thảo nguyên
Đông rêu Đới lạnh(Tundra)
* Một số tài liệu cũ có thể bị lỗi font khi hiển thị do dùng bộ mã không phải Unikey ...
Người chia sẻ: Cat Tuong
Dung lượng: |
Lượt tài: 1
Loại file:
Nguồn : Chưa rõ
(Tài liệu chưa được thẩm định)