Tự học BDTX

Ngày học 1/10/2008
Bài 4 . nghĩa của từ và các lớp từ :
1. Nghĩa của từ :
Là khái niệm về sự vật, hiện tượng trong thực tế khách quan được phản ánh vào trong ngôn ngữ, được ngôn ngữ hoá. Nói cách khác nghĩa của từ là cái sự vật, hoạt động, trạng thái, tính chất, số lượng... mà từ biểu thị.
VD: - bãi biển: bái cát rộng, bằng phẳng ở ven biển, sát mép nước.
- tâm sự: thổ lộ tâm tư thầm kín của mình với người khác.
- bát ngát: rộng và xa đến mức mắt nhìn như không thấy giới hạn.
2. Từ nhiều nghĩa :
Là một từ nhưng có thể gọi tên nhiều sự vật, hiện tượng, biểu thị nhiều khái niệm (về sự vật, hiện tượng) trong thực tế khách quan. Các nghĩa trong từ nhiều nghĩa có mối quan hệ mật thiết với nhau.
Muốn hiểu rõ hơn khái niệm về từ nhiều nghĩa, ta có thể so sánh từ nhiều nghĩa với từ một nghĩa(là tên gọi của một sự vật, hiện tượng, biểu đạt một khái niệm )
VD: - xe đạp: chỉ loại xe người đi, có 2 hoặc 3 bánh, dùng sức người đạp cho quay bánh. Đó là nghĩa duy nhất và thông dụng của từ xe đạp. Vậy có thể nói từ xe đạp là từ một nghĩa.
- Từ "ăn" có các nghĩa sau:
+ ăn cơm :Tự cho vào cơ thể thức nuôi sống.
+ăn cưới: Ăn uống nhân dịp xây dựng hôn nhân.
+ ăn ảnh: Vẻ đẹp được tôn lên trong ảnh.
+ ăn hoa hồng: Nhận lấy để hưởng.
+Tàu ăn hàng: Tiếp nhận hàng để chuyên chở.
+ Da ăn nắng: Hấp thụ cho thấm vào, nhiễm vào.
+ Sơn ăn mặt: Làm huỷ hoại từng phần dần dần.
+ Sông ăn ra biển: Lan ra hoặc hướng đến nơi nào đó.

Nghĩa đen
nghĩa bóng

Là nghĩa chính vốn có của từ.
VD: ăn cơm(nghĩa đen)
Là loại nghĩa được suy rộng ra từ nghĩa đen(hoạc nghĩa bóng này được hình thành từ nghĩa bóng khác), có mối liên hệ mật thiết với nghĩa đen.
VD: ăn cưới, sông ăn ra biển, sơn ăn mặt, ăn ảnh, ăn hoa hồng, tàu ăn hàng, da ăn nắng
( từ ăn mang nghĩa bóng)

3. Các lớp từ:
Từ cùng nghĩa
Từ gần nghĩa
Từ trái nghĩa
Từ cùng âm khác nghĩa

Là những từ khác nhau về âm thanh, chữ viết nhưng tương đồng về nghĩa (cùng nêu tên 1 sự vạt, hiện tượng, khái niệm...)có phân biệt với nhau về sắc thái, phong cách.
VD: chết- toi- qua đời- mất- hi sinh- băng hà...
Là những từ khác nhau về âm thanh, chữ viết nhưng có
Nghĩa gần giống nhanhững.
VD:
- mô, đống, gò, cồn, đồi, núi...
- vũng, ao, chuôm, đầm, hồ...
Là những từ khác nhau về âm thanh, chữ viết và có nghĩa đối lập nhau. Sự đối lập về nghĩa phải đặt trên một cơ sở chung nào đó.
VD:
Nhạt ->mặn
-> ngọt
Là những từ giống nhau về ngữ âm nhưng
khác nhau về nghĩa(