Trình bày bản chất của thế giới và quan điểm triết học Mác – Lênin về vật chất

Câu 1. Trình bày bản chất của thế giới và quan điểm triết học Mác – Lênin về vật chất.
1. Bản chất của thế giới
Có nhiều quan điểm khác nhau về bản chất thế giới, nhưng có thể khái quát thành hai hệ thống quan điểm trái ngược nhau: Quan điểm duy tâm và quan điểm duy vật
a. Quan điểm duy tâm về bản chất của thế giới
- Bản chất của thế giới là ý thức. Theo đó:
+ Ý thức có trước và quyết định vật chất.
+ Ý thức là cơ sở, nguồn gốc cho sự ra đời, tồn tại, biến đổi của các sự vật hiện tượng trong thế giới.

- Hình thức của chủ nghĩa duy tâm
+ Chủ nghĩa duy tâm chủ quan: ý thức chỉ là cảm giác của con người.
+ Chủ nghĩa duy tâm khách quan: ý thức tồn tại ngoài con người, nó có trước và sáng tạo ra thế giới. Đó là: “ý niệm” hay “ý niệm tuyệt đối”
b. Quan điểm của chủ nghĩa duy vật về bản chất của thế giới
- Bản chất của thế giới là vật chất. điều đó được thể hiện qua những luận điểm sau:
* Chỉ có một thế giới duy nhất và thống nhất là thế giới vật chất. Thế giới vật chất tồn tại khách quan có trước và độc lập với ý thức con người.
* Mọi bộ phận của thế giới đều có mối liên hệ mật thiết với nhau, biểu hiện chúng là những dạng cụ thể của thế giới vật chất hoặc có nguồn gốc từ vật chất, do vật chất sinh ra và cũng chịu chi phối của những quy luật khách quan phổ biến của thế giới vật chất.
* Thế giới vật chất tồn tại vĩnh viễn, vô hạn, vô tận, không tự sinh ra và mất đi. Trong thế giới không có gì khác ngoài những quá trình vật chất dang biến đổi và chuyển hóa lẫn nhau, là nguồn gốc, nguyên nhân và kết quả của nhau.
* Vật chất là cái có trước và quyết định ý thức. ý thức chỉ là sự phản ánh thế giới vật chất vào đầu óc con người.

- Hình thức của chủ nghĩa duy vật: Chủ nghĩa duy vật chất phác, chủ nghĩa duy vật siêu hình, máy móc. chủ nghĩa duy vật biện chứng.
=> Là quan điểm đúng đắn làm cho con người không chỉ nhận thức đúng thế giới mà còn cải tạo thế giới.
- Ngoài hai quan điểm trên còn có quan điểm nhị nguyên: vật chất và ý thức tồn tại song song. Thực chất là CNDT vì ý thức không phụ thuộc vào vật chất

2. Quan điểm triết học Mác – Lênin về vật chất
a. Quan niệm của các nhà triết học duy vật trước Mác
- Thời cổ đại: xem khởi nguyên của vũ trụ từ một dạng vật thể nào đó. Chẳng hạn là “nước”; “lửa”, “nguyên tử”… Từ vật thể đó sinh ra các sự vật, hiện tượng của thế giới.
- Thời cận đại: xem vật chất là tất cả những gì tác động vào giác quan ta.
=> Sai lầm chung phổ biến của tất cả những quan niệm trên về vật chất là đã đồng nhất vật chất với vật thể, quy vật chất về một dạng vật thể nào đó.

b. Quan niệm triết học Mác-Lênin về vật chất
- Định nghĩa
Trên cơ sở kế thừa những tư tưởng của các nhà triết học trước đây, đặc biệt là tư tưởng của Mác và Ăngghen về vật chất, cùng với tành quả của khoa học tự nhiên và nhu cầu thực tiễn Lênin đã đưa ra một định nghĩa khoa học về phạm trù vật chất.
“Vật chất là một phạm trù triết học dùng để chỉ thực tại khách quan được đem lại cho con người trong cảm giác, được cảm giác của chúng ta chép lại, chụp lại, phản ánh, và tồn tại không lệ thuộc vào cảm giác”

- Nội dung cơ bản
+ “Vật chất là một phạm trù triết học”. Vật chất không tồn tại cảm tính, nghĩa là nó không đồng nhất với các dạng tồn tại cụ thể, mà ta thường gọi là vật thể. Vật thể là cái có hạn, có sinh, có diệt và chuyển hoá từ dạng này sang dạng khác; còn vật chất là cái vô hạn, vô tận, không sinh ra, không mất đi. Vì vậy không thể quy vật chất về vật thể và cũng không thể đồng nhất vật chất với vật thể.

+Thuộc tính chung nhất của vật chất là “thực tại khách quan”, nghĩa là:
* Vật chất tồn tại bên ngoài, không phụ thuộc vào cảm giác, ý thức của con người.
* Vật chất được xem là tiêu chuẩn để phân biệt vật chất với cái không phải vật chất, cả trong tự nhiên và xã hội.

+ Vật chất “đem lại cho con người trong cảm giác, được cảm giác của chúng ta