Triết học

Chương 2
P H É P B I Ệ N C H Ứ N G D U Y V Ậ T
IV. CÁC QUY LUẬT CƠ BẢN CỦA PHÉP BIỆN CHỨNG DUY VẬT
II. CÁC NGUYÊN LÝ CƠ BẢN CỦA PHÉP BIỆN CHỨNG DUY VẬT
III. CÁC CẶP PHẠM TRÙ CƠ BẢN CỦA PHÉP BIỆN CHỨNG DUY VẬT
I. PHÉP BIỆN CHỨNG & PHÉP BIỆN CHỨNG DUY VẬT
V. LÝ LUẬN NHẬN THỨC DUY VẬT BIỆN CHỨNG
1. Biện chứng và phép biện chứng
2. Các hình thức cơ bản của phép biện chứng






I. PHÉP BIỆN CHỨNG & PHÉP BIỆN CHỨNG DUY VẬT
1. Biện chứng và phép biện chứng

a.Bieän chöùng b. Phép BC >< phép SH


lí luận
học thuyết

chủ quan


khách quan
những mối liên hệ,
tương tác, chuyển hóa
và vận động, phát triển
theo QL của các svht
quá trình trong giới:
TN, XH, TD con người .
xem xeùt svht
ï coâ laäp, taùch bieät,
ñöùng im,
coøn neáu coù thì
chæ là söï lieân heä
beân ngoaøi,
söï vaän ñoäng,
thay ñoåi
ñôn thuaàn veà löôïng
2. Các hình thức cơ bản của phép biện chứng
a. Phép BC b. Phép BC c. Phép BC
chất phác duy tâm duy vật






Thời cổ đại:
Trung Quốc,
Ấn Độ,
Hy Lạp
Svht của vũ trụ
sinh thành biến hóa
trong những sợi dây
liên hệ vô cùng tận
Tính chất phác,
mộc mạc
TH cổ điển Đức
-Heghen trình baøy
nhöõng tö töôûng
cô baûn nhaát cuûa
pheùp BC 1 caùch
coù heä thoáng
thông qua các
phạm trù, quy luật
Tính DT
-TH Mác- Lênin
- Moân KH veà nhöõng
QL phoå bieán cuûa söï
vaän ñoäng vaø söï
phaùt trieån cuûa
TN, XH, TD
TG quan + PPL
1. Nguyên lý về mối liên hệ phổ biến
2. Nguyên lý về sự phát triển
II. CÁC NGUYÊN LÝ CƠ BẢN CỦA PHÉP BIỆN CHỨNG DUY VẬT
Nguyên lý là những luận điểm xuất phát (tư tưởng chủ đạo) của một học thuyết.
-> Ti?nh ch�n ly?
-> Co so? ly? lu�?n + cơng cu? tinh th�`n d�? nh�?n thu?c va` ca?i ta?o TG
nguy�n ly? cu?a KH
nguy�n ly? cu?a TH
1. Nguyên lý về mối liên hệ phổ biến
Mối liên hệ và mối liên hệ phổ biến
Tính chất của mối liên hệ
Ý nghĩa phương pháp luận - quan điểm toàn diện






a. Moái lieân heä vaø moái lieân heä phoå bieán

Mối liên hệ Mối liên hệ phổ biến






sự quy định, ràng buộc, tác động qua l?i, chuy?n ho?a lẫn nhau giữa các svht
(hay giữa các mặt,
yếu tố, thuộc tính
của mỗi svht, quá trình.)
trong thế giới.
Tồn tại trong
mọi svht, mọi
lĩnh vực hiện thực
b) Tính chất của mối liên hệ







Tính khách quan
Tính đa dạng
Tính phổ biến
c) Ý nghĩa phương pháp luận - quan điểm toàn diện
Quan ñieåm toaøn dieän:
Phát hiện phân loại




Xác định:
MLH bên trong, cơ bản, tất nhiên

MLH
S? dụng đồng bộ
nhiều công cụ, phương tiện
thích hợp để biến đổi
những MLH
2. Nguyên lý về sự phát triển
a) Kha?i ni?m phát triển
b) Tính chất của sự phát triển
c) Ý nghĩa phương pháp luận - quan điểm phát triển
e) Kết hợp quan điểm toàn diện và quan điểm phát triển với quan điểm lịch sử - cụ thể

a) Kha?i ni?m phát triển

Quan điểm SH Quan điểm BC







Phân biệt KN: phát triển – vận động

Là sự gia tăng
đơn thuần về lượng,
không có sự
thay đổi về chất.
Là 1 quá trình
tiến lên liên tục,
không có những bước
quanh co, phức tạp.
- Laø söï bieán ñoåi veà chaát
theo höôùng hoaøn thieän
cuûa söï vaät.
Do maâu thuaãn trong
baûn thaân SV gaây ra.
- Phaùt trieån ñöôïc theå hieän
thoâng qua söï chuyeån hoùa
giöõa caùc maët ñoái laäp.






Sự phát triển từ sự gia tăng
vượn -> người dân số




vận động # phát triển
b) Tính chất của sự phát triển
tính khách quan

tính phổ biến

tính đa dạng
c) Ý nghĩa phương pháp luận - quan điểm phát triển
- Phải xem xét svht trong sự tự vận động và tự phát triển của chính nó.
- Xây dựng được hình ảnh về sự vật như sự thống nhất các xu hướng, những giai đoạn thay đổi của nó; từ đó, phát hiện ra quy luật vận động và phát triển (bản chất) của sự vật.
- Sử dụng nhiều công cụ, phương tiện thích hợp nhằm lèo lái sự vật vận động, phát triển theo hướng hợp quy luật và có lợi cho chúng ta.





e) Kết hợp quan điểm toàn diện và quan điểm phát triển với quan điểm lịch sử - cụ thể
- Quan điểm toàn diện + quan điểm phát triển + quan điểm lịch sử - cụ thể:
Phải tìm hiểu quá trình hình thành, tồn tại; nhu~ng mơ?i li�n h�? chi phơ?i svht trong những điều kiện, hòan cảnh cụ thể -> nắm bắt được sv có thể sẽ tồn tại như thế nào trong tương lai..
Sử dụng những công cụ, phương tiện cụ thể, không nên áp dụng một khuôn mẫu chung chung cho bất cứ sự vật nào, trong bất kỳ điều kiện, hoàn cảnh, quan hệ nào -> khắc phục quan điểm siêu hình, đầu óc bảo thủ, chủ nghĩa giáo điều,.









PHẠM TRÙ TRIẾT HỌC

toán học

PHẠM TRÙ vật lý

văn học,...

III. CÁC CẶP PHẠM TRÙ CƠ BẢN CỦA PHÉP BIỆN CHỨNG DUY VẬT
những khái niệm
rộng nhất phản ánh
những mặt, những
thuộc tính, những MLH
chung, cơ bản nhất

của các SVHT
thuộc 1 lĩnh vực
nhất định
của toàn bộ TG hiện thực
bao gồm cả TN, XH, TD.








CÁC CẶP PHẠM TRÙ CƠ BẢN
1 .Caùi chung vaø caùi rieâng
2. Baûn chaát vaø hieän töôïng
3. Taát nhieân vaø ngaãu nhieân
4. Nguyeân nhaân vaø keát quaû
5. Noäi dung vaø hình thöùc
6. Khaû naêng vaø hieän thöïc
1. Caùi chung vaø caùi rieâng
Khái niệm
Quan heä bieän chöùng giöõa caùi rieâng vaø caùi chung
YÙ nghóa phöông phaùp luaän








a. Khái niệm







ca?i chung

Cái riêng
1 söï vaät,
1 hieän töôïng,
1 quaù trình nhaát ñònh
những mặt, những thuộc tính, những yếu tố,
những quan hệ,.tồn tại phổ biến
ở nhiều sự vật, hiện tượng

CÚC
HOA HỒNG
Cái đơn nhất
b) Quan hệ biện chứng giữa cái riêng và cái chung
- CC chæ toàn taïi trong nhöõng CR; thoâng qua nhöõng CR maø CC bieåu hieän söï toàn taïi cuûa chính mình.
CR chæ toàn taïi trong moái quan heä daãn ñeán CC; thoâng qua CC maø nhöõng CR lieân heä, chuyeån hoùa laãn nhau.
CC chæ laø moät boä phaän cuûa CR  CR khoâng gia nhaäp heát vaøo trong CC, beân trong CR coøn coù chöùa CÑN.
Trong nhöõng ñieàu kieän xaùc ñònh, CÑN & CC (ñaëc thuø /phoå bieán) coù theå chuyeån hoùa laãn nhau.






b. Mối quan hệ biện chứng giữa cái chung và cái riêng
Caùi rieâng laø caùi toaøn boä, phong phuù, ña daïng hôn caùi chung; coøn caùi chung laø caùi boä phaän nhöng saâu saéc, baûn chaát hôn caùi rieâng.
Cái riêng: mỗi sự vật...
Cái chung: Cái tồn tại phổ biến
ở những cái riêng
Cái đơn nhất: Chỉ có ở mỗi
cái riêng xác định
c) Ý nghĩa phương pháp luận
xuất phát từ những cái riêng

na?m ba?t ca?i chung

V�?n du?ng va`o ca?i ri�ng
-> khắc phục bệnh giáo điều, siêu hình, máy móc hoặc cục bộ, địa phương trong vận dụng mỗi cái chung để giải quyết mỗi trường hợp cụ thể.
-> vận dụng các điều kiện thích hợp cho sự chuyển hóa giữa cái đơn nhất và cái chung theo những mục đích nhất định







2. Nguyên nhân và kết quả

Khái niệm
Quan heä bieän chöùng giöõa nguyên nhân và kết quả
YÙ nghóa phöông phaùp luaän







a. Khái niệm










Phân biệt nguyên nhân
với nguyên cớ và điều kiện.
Nguyên nhân
sự tác động lẫn nhau
giữa các mặt trong 1 svht
hoặc giữa các svht
với nhau từ đó tạo ra
sự biến đổi nhất định.

Kết qua?
những biến đổi xuất hiện
do sự tác động giữa
các mặt, các yếu tố
trong 1 svht, hoặc
giữa các svht.
b) Quan hệ biện chứng
giữa nguyên nhân và kết quả
Tính chất của mối liên hệ nhân quả


khách quan phổ biến tất yếu
Nguyên nhân là cái sinh ra kết qủa. Kết quả do nguyên nhân sinh ra nhưng lại có ảnh hưởng trở lại NN.
Một nguyên nhân có thể sinh ra nhiều kết quả.
Một kết quả có thể do nhiều nguyên nhân sinh ra.
NN – KQ có thể đổi chỗ trong từng quan hệ xác định.



c) Ý nghĩa phương pháp luận
-Trong hoạt động nhận thức và hoạt động thực tiễn phải bắt đầu từ việc đi tìm những nguyên nhân xuất hiện sự vật, hiện tượng.
- Cần phải phân loại các loại nguyên nhân để có những biện pháp giải quyết đúng đắn
- Phaûi coù caùch nhìn toaøn dieän vaø lòch söû cuï theå trong phaân tích, giaûi quyeát vaø öùng duïng quan heä nhaân quaû.







3. Tất nhiên và ngẫu nhiên
Khái niệm
Quan heä bieän chöùng giöõa tất nhiên và ngẫu nhiên
YÙ nghóa phöông phaùp luaän

a. Khái niệm









Tất nhiên
cái do những NN cơ bản,
bên trong của kết cấu
vật chất quyết định
và trong những đk nhất định,
nó phải xảy ra như th�?
không thể khác.
Ngẫu nhiên
cái do các NN bên ngoài,
do sự ngẫu hợp của nhiều
hoàn cảnh bên ngoài
quyết định, cho nên,
nó có thể xuất hiện
hoặc không xuất hiện,
có thể xuất hiện như thế này
hoặc như thế khác.
b) Quan heä bieän chöùng giöõa taát nhieân vaø ngaãu nhieân
- Cái tất nhiên có tác dụng chi phối sự phát triển của sự vật. Cái ngẫu nhiên làm cho sự phát triển của sự vật diễn ra nhanh hay chậm.
+ Cái tất nhiên bao giờ cũng thể hiện sự tồn tại của mình thông qua vô số cái ngẫu nhiên.
+ Cái ngẫu nhiên là hình thức biểu hiện của cái tất nhiên, đồng thời bổ sung cho cái tất nhiên.
- Tất nhiên và ngẫu nhiên có thể chuyển hoá cho nhau, ranh giới giưã tất nhiên và ngẫu nhiên chỉ có ý nghĩa tương đối .






c) Ý nghĩa phương pháp luận
- Trong hoaït ñoäng nhaän thöùc vaø thöïc tieãn, caàn phaûi caên cöù vaøo caùi taát nhieân
- Khi döïa vaøo caùi taát nhieân phaûi chuù yù ñeán caùi ngaãu nhieân. Phải đđưa ra các phương án dự phòng nhằm tránh bị đđộng khi có biến cố ngẫu nhiên.
- Caàn taïo ra nhöõng ñieàu kieän nhaát ñònh ñeå caûn trôû hoaëc thuùc ñaåy söï chuyeån hoùa cuûa cái tất nhiên và cái ngẫu nhiên theo muïc ñích nhaát ñònh.







4. Nội dung và hình thức







a) Khái niệm
b) Quan heä bieän chöùng giöõa noäi dung & hình thöùc
c) YÙ nghóa phöông phaùp luaän







a. Khái niệm

- Phaïm truø noäi dung duøng ñeå chæ söï toång hôïp taát caû nhöõng maët, nhöõng yeáu toá nhöõng quaù trình taïo neân söï vaät, hieän töôïng.
- Phaïm truø hình thöùc duøng ñeå phöông thöùc toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa söï vaät, hieän töôïng ñoù, laø heä thoáng caùc moái lieân heä töông ñoái beàn vöõng giöõa caùc yeáu toá cuûa noù.

ND,HT toàn taïi kh.quan, phoå bieán, ña daïng & töông ñoái







b) Quan hệ biện chứng giữa
nội dung và hình thức

ND HT

- Nội dung và hình thức gắn bó chặt chẽ với nhau trong một chỉnh thể thống nhất.

1 ND -> nhiều HT
1 HT -> nhiều ND






c) Ý nghĩa phương pháp luận
Trong hoaït ñoäng nhaän thöùc vaø thöïc tieãn, khoâng ñöôïc taùch rôøi giöõa noäi dung vaø hình thöùc, hoaëc tuyeät ñoái hoùa moät trong hai maët ñoù.
Muoán thay ñoåi söï vaät, hieän töôïng thì tröôùc heát phaûi thay ñoåi noäi dung cuûa noù.
Caàn phaùt huy taùc duïng tích cöïc cuûa hình thöùc ñoái vôùi noäi dung treân cô sôû taïo ra tính phuø hôïp cuûa hình thöùc vôùi noäi dung






5. Bản chất và hiện tượng
Khái niệm
Quan heä bieän chöùng giöõa baûn chaát vaø hieän töôïng
YÙ nghóa phöông phaùp luaän









a. Khái niệm

- Phaïm truø baûn chaát duøng ñeå chæ söï toång hôïp taát caû nhöõng maët, nhöõng moái lieân heä taát nhieân, töông ñoái oån ñònh ôû beân trong, quy ñònh söï vaän ñoäng vaø phaùt trieån cuûa söï vaät, hieän töôïng ñoù.
- Phaïm truø hieän töôïng duøng ñeå chæ söï bieåu hieän cuûa nhöõng maët, nhöõng moái lieân heä ñoù trong nhöõng ñieàu kieän xaùc ñònh.
- BC, HT toàn taïi khaùch quan, phoå bieán, ña daïng & töông ñoái.
- Phân biệt phạm trù bản chất hiện tượng với phạm trù cái chung và quy luật.









b) Quan hệ biện chứng giữa
bản chất và hiện tượng

Thống nhất Mâu thuẫn




- Bản chất nào thì
có hiện tượng đó.
- Khi bản chất thay đổi
hiện tượng thay đổi theo.



- Baûn chaát laø caùi chung,
caùi taát yeáu coøn hieän töôïng
laø caùi rieâng bieät phong phuù
Baûn chaát laø caùi töông ñoá
oån ñònh, coøn hieän töôïng laø caùi
thöôøng xuyeân bieán ñoåi.
Hiện tượng không biểu hiện
hòan toàn bản chất.
c) Ý nghĩa phương pháp luận
- Muốn nhận thức được bản chất của sự vật, phải xuất phát từ những sự vật hiện tượng, quá trình thực tế.

- Phải phân tích tổng hợp sự biến đổi của nhiều hiện tượng, nhất là những hiện tượng điển hình mới làm rõ được bản chất của sự vật.







6. Khả năng và hiện thực








Khái niệm
Quan heä bieän chöùng giöõa khaû naêng vaø hieän thöïc
YÙ nghóa phöông phaùp luaän

a. Khái niệm

Hiện thực: nhöõng gì hieän coù, hieän ñang toàn taïi thöïc söï .
Khả năng: nhöõng gì hieän chöa coù, nhöng seõ coù, seõ tôùi khi coù caùc ñieàu kieän töông öùng.







b) Quan hệ biện chứng
giữa khả năng và hiện thực
Khả năng và hiện thực tồn tại trong mối quan hệ thống nhất, không tách rời, luôn luôn chuyển hóa lẫn nhau.
Trong những điều kiện nhất định, ở cùng một sự vật, hiện tượng, có th�? tồn tại một hoặc nhiều khả năng.
Trong đời sống xã hội, khả năng chuyển hóa thành hiện thực phải có điều kiện khách quan và nhân tố chủ quan.
c) Ý nghĩa phương pháp luận
Lấy hi�?n thu?c làm đối tượng của mọi quá trình nhận thức.
C?n ph?i tính d?n c�c kh? nang d? vi?c d? ra ch? truong k? ho?ch h�nh d?ng s�t h?p hon.
Phát huy nhân tố chủ quan trong việc nhận thức và thực tiễn để biến khả năng thành hiện thực theo mục đích nhất định.






Quy luaät

Nhöõng MLH khaùch quan, baûn chaát, taát nhieân, phoå bieán
laëp laïi giöõa caùc maët, caùc yeáu toá, caùc thuoäc tính beân trong moãi moät SVHT, hay giöõa caùc SVHT vôùi nhau.
IV. CÁC QUY LUẬT CƠ BẢN CỦA PHÉP BIỆN CHỨNG DUY VẬT
QL TN
QL XH
QL TD
QL RIÊNG
QL CHUNG
QL PHỔ BIẾN







1. Quy luaät chuyeån hoùa töø nhöõng söï thay ñoåi veà löôïng thaønh nhöõng söï thay ñoåi veà chaát & ngöôïc laïi
2. Quy luaät thoáng nhaát vaø ñaáu tranh giöõa caùc maët ñoái laäp
3. Quy luaät phuû ñònh cuûa phuû ñònh

Vai trò: laøm saùng roõ cách thức của sự phaùt trieån

a) Khái niệm chaát, löôïng
b) Quan heä bieän chöùng giöõa chaát vaø löôïng
c) YÙ nghóa phöông phaùp luaän





1. Quy luật chuyển hóa từ những sự thay đổi về lượng thành những sự thay đổi về chất & ngược lại
a) Kha?i ni?m chất, lượng

Ch?t
Tính quy định
khách quan vốn co?
của sự vật;
là sự thống nhất
hữu cơ các thuộc tính
cấu thành sv,
phân biệt nó với cái khác.
KN chất của triết học
# với các khoa học cụ thể
Vieäc phaân bieät chaát vaø thuoäc tính
thuoäc tính cô baûn vaø khoâng cô baûn,
cuõng chæ coù yù nghóa töông ñoái.








LUO?NG
tính quy định
khách quan vốn co?
của sự vật về
các phương diện:
số lượng, quy mô,
tốc độ, nhịp điệu.
Sự pb giöõa
chaát vaø löôïng
chæ coù yù nghóa
töông ñoái
đo lường bằng những đơn vị cụ thể
biểu thị dưới dạng trừu tượng, khái quát
b) Quan hệ biện chứng giữa chất và lượng






giới hạn Độ

điểm nút

bước nhảy




Lượng và chất
thống nhất với nhau


Lượng thay đổi
 chất thay đổi
Chất thay đổi
 lượng thay đổi
c) Ý nghĩa phương pháp luận
Trong hoạt động nhận thức và hoạt động thực tiễn chủ thể muoán coù söï thay ñoåi veà chaát phaûi kieân trì tích luyõ söï thay ñoåi veà löôïng.
Muoán duy trì söï oån ñònh cuûa chaát phaûi giöõ söï thay ñoåi veà löôïng trong phaïm vi giôùi haïn ñoä.
Khi löôïng thay ñoåi ñaït giôùi haïn ñoä phaûi kieân quyeát thöïc hieän böôùc nhaûy.
Phaûi coù söï vaän duïng linh hoaït caùc hình thöùc cuûa böôùc nhaûy cho phuø hôïp vôùi töøng ñieàu kieän, töøng lónh vực cụ thể.
 Khaéc phuïc tö tưôûng noân noùng taû khuynh laãn tö töôûng baûo thuû höõu khuynh.







Vai trò: laøm saùng roõ nguoàn goác vaø ñoäng löïc cô baûn, phoå bieán cuûa moïi quaù trình vaän ñoäng, phaùt trieån.
a) Maâu thuaãn bieän chöùng
b) Quaù trình vaän ñoäng cuûa maâu thuaãn bieän chöùng
c) YÙ nghóa phöông phaùp luaän






2. QL thống nhất và đấu tranh
giữa các mặt đối lập
a) Mâu thuẫn biện chứng




Khái niệm mặt đối lập dùng để chỉ
những mặt, những thuộc tính, những
khuynh hướng vận động trái ngược nhau
nhưng la` đk, tiền đề tồn tại của nhau.

Khái niệm mâu thuẫn biện chứng
dùng để chỉ mối liên hệ thống nhất
và đấu tranh, chuyển hóa giữa
các mặt đối lập của mỗi svht
hoặc giữa các svht với nhau. T/C

Tính khách quan
Tính phổ biến
Tính đa dạng
b) Quá trình vận động
của mâu thuẫn biện chứng
MÂU THUẪN BIỆN CHỨNG






Thống nhất
giữa các mặt ĐL
Đấu tranh
giữa các mặt ĐL
Bao haøm söï
ñoàng nhaát cuûa noù.
Sự thống nhất
gắn liền với sự
đứng im, ổn định
tạm thời của sv .
- Sự đấu tranh giữa
2 mặt ĐL là 1 quá trình.
Gắn liền với tính
tuyệt đối của sự
vận động, phát triển.

c) Ý nghĩa phương pháp luận
Trong qu� trình nh?n th?c sv, tru?c h?t ph?i nh?n th?c s? v?t nhu 1 th? th?ng nh?t, t? do? di va`o PT mâu thuẫn biện chứng đang chi phối sự vật đó.
Phân loại và xác định đúng vai trò của từng mâu thuẫn biện chứng đang chi phối sự vận động và phát triển của bản thân sự vật để xác định đúng quy mô và phương thức giải quyết của từng mâu thuẫn biện chứng.
Xác định giai đoạn tồn tại cũng như xu thế phát triển tiếp theo của từng mâu thuẫn biện chứng nh?m dự đoán cái mới ra đời sẽ vận dd?ng dưới sự tác động của những mâu thuẫn biện chứng nào.
3. Quy luật phủ định của phủ định
Vai trò: chỉ ra khuynh höôùng vaän ñoäng, phaùt trieån cuûa söï vaät, hieän töôïng thoâng qua nhöõng laàn phuû ñònh bieän chöùng.

Phuû ñònh vaø phuû ñònh bieän chöùng
Phuû ñònh cuûa phuû ñònh
YÙ nghóa phöông phaùp luaän
a. Phuû ñònh vaø phuû ñònh bieän chöùng

Khaùi nieäm phuû ñònh duøng ñeå chæ söï thay theá söï vaät naøy baèng söï vaät khaùc trong quá trình vận đđộng, phát triển.

quan điểm siêu hình # quan điểm CNDVBC






phủ định biện chứng
1 mắt khâu của quá trình
tự phát triển của sự vật
đưa đến sự ra đời của
cái mới tiến bộ hơn
so với cái cũ bị phủ định.

sự phủ định là
sự phủ định sạch trơn,
chaám döùt söï phaùt trieån
của sv đó.
* Đặc trưng của phủ định biện chứng:
-  Tính khách quan
-  Tính kế thừa







b) Phủ định của phủ định
Phát triển là một chuổi các hành động PĐBC ? Phủ định của phủ định
Khái niệm phủ định của phủ định dùng để chỉ sự xác lập lại cái cũ, tức khẳng định lại cái đã bị phủ định, ở một trình độ cao hơn trong quá trình tự phát triển của bản thân sự vật.

PD1 PD2 PD3
SVo -------? SV1 ------? SV2 ------? SV3 ...
Vd: h?t thĩc ? c�y l�a ? h?t thĩc
Tr?ng ? t?m ? nh?ng ? ng�i ? tr?ng








Phủ định của phủ định có chu kỳ hở
Quy luật phủ định của phủ định thể hiện sự lặp lại cao hơn về chất của sự phát triển của sự vật, là phổ biến trong tự nhiên, xã hội, tư duy
Quy luật phủ định của phủ định khái quát sự tiến lên của sự vận động. Sự vận động và phát triển của sự vật không theo đường thẳng, mà theo đường “xoáy trôn ốc”
c) Ý nghĩa phương pháp luận
Trong hoạt động nhận thức phải:
- Phát hiện và xác định đúng cái mới, cái cũ trong quá trình vận động, phát triển của sv.
Coi quá trình phát triển của sv là 1 quá trình đấu tranh lâu dài, khó khăn, phức tạp giữa cái mới và cái cũ, không bi quan trước thất bại tạm thời của cái mới.
Thấy được xu hướng phát triển theo hình “xoắn ốc” của sv trên thế giới

Trong hoạt động thực tiễn phải:
Hiểu rõ xu thế vận động, phát triển của sv; từ đó xây dựng biện pháp, đối sách thích hợp, sử dụng linh hoạt các công cụ thực tiễn, can thiệp đúng lúc, đúng chỗ, đúng mức độ vào tiến trình vận động phát triển của sự vật theo đúng quy luật và hợp lợi ích của chúng ta. Cụ thể:
Phải chống lại quan điểm phủ định sạch trơn lẫn kế thừa toàn bộ.
Xác định và tạo điều kiện cho sự ra đời cái mới.
Kết luận
Mỗi QL cơ bản của phép BCDV đề cập 1 phương diện của quá trình phát triển
QL Lượng-Chất: cách thức
QL Mâu thuẫn: nguồn gốc, động lực
QL: PĐ của PĐ: xu hướng
Trong thực tế, sự vận động phát triển của bất kỳ svht nào cũng là sự tác động tổng hợp của các QL cơ bản này.
Bước nhảy được thực hiện = mâu thuẫn được giải quyết = sự PĐBC hoàn thành.
Do đó trong mọi hoạt động, chúng ta phải vận dụng tổng hợp tất cả QL đó 1 cách đầy đủ, sâu sắc, năng động, sáng tạo  hiệu quả.
V. LÝ LUẬN NHẬN THỨC
DUY VẬT BIỆN CHỨNG

1. Thöïc tieãn, nhaän thöùc vaø vai troø cuûa thöïc tieãn vôùi nhaän thöùc
2. Con ñöôøng bieän chöùng cuûa söï nhaän thöùc
3. Chaân lyù vaø vai troø cuûa chaân lyù ñoái vôùi thöïc tieãn




1. Thöïc tieãn, nhaän thöùc vaø vai troø cuûa thöïc tieãn vôùi nhaän thöùc
Nhận thức
Thực tiễn và các hình thức cơ bản của thực tiễn
Vai trò của thực tiễn đối với nhận thức





a. Nhaän thöùc


quaù trình phaûn aùnh tích cöïc, töï giaùc vaø saùng taïo
TG khaùch quan vaøo boä oùc con ngöôøi treân cô sôû thöïc tieãn, nhaèm saùng taïo ra nhöõng tri thöùc veà
TG khaùch quan ñoù.
 Xuaát phaùt töø boán nguyeân taéc cô baûn sau ñaây:
Thừa nhận đối tượng nhận thức là hiện thực khách quan,
Khẳng định con người có khả năng nhận thức được khách quan.
Nhận thức là một quá trình biện chứng,
Thực tiễn là cơ sở trực tiếp và chủ yếu nhất hình thành nên quá trinh nhận thức.








b) Thực tiễn và các hình thức cơ bản
của thực tiễn
THỰC TIỄN CÁC HÌNH THỨC CƠ BẢN



H/đ vật chất
Tính mục đích
Tính lịch sử - xã hội






nhằm cải biến
TN và XH.
h/đ
sx vc
h/đ
chính trị
- xh
Thực
nghiệm
KH
Thực tiễn và các hình thức của nó
LÀ TOÀN BỘ CÁC HOẠT ĐỘNG VẬT CHẤT
CÓ MỤC ĐÍCH, MANG TÍNH LỊCH SỬ-XÃ HỘI CỦA CON NGƯỜI
NHẰM CẢI BIẾN TỰ NHIÊN & XÃ HỘI
THỰC TIỄN
HOẠT ĐỘNG
CHÍNH TRỊ-XÃ HỘI
THỰC NGHIỆM
KHOA HỌC
SẢN XUẤT VẬT CHẤT
c) Vai trò của thực tiễn đối với nhận thức
Thực tiễn là cơ sở, động lực của nhận thức.

Thực tiễn là mục đích của nhận thức.

Thực tiễn là tiêu chuẩn kiểm tra chân lý.
Vai trò của thực tiễn với nhận thức
LÀ CƠ SỞ, MỤC ĐÍCH, ĐỘNG LỰC CỦA NHẬN THỨC
& LÀ TIÊU CHUẨN CỦA CHÂN LÝ
NHẬN THỨC
(SÁNG TẠO RA TRI THỨC)
ĐÁP ỨNG NHU CẦU TT
& KIỂM TRA,
HOÀN THIỆN TRI THỨC
PHÁT SINH NHU CẦU
& CUNG CẤP THÔNG TIN
2. Con đường biện chứng của sự nhận thức
Quan điểm của Lênin về con đường biện chứng của sự nhận thức chân lý
Các trình độ nhận thức







a. Quan ñieåm cuûa Leânin veà con ñöôøng
bieän chöùng cuûa söï nhaän thöùc chaân lyù

Töø tröïc quan sinh ñoäng ñeán t­ö duy tröøu töôïng, vaø töø tö duy tröøu töôïng ñeán thöïc tieãn - ñoù laø con ñöôøng bieän chöùng cuûa söï nhaän thöùc chaân lyù, cuûa söï nhaän thöùc hieän thöïc khaùch quan.
Nhận thức cảm tính
Cảm giác
Tri giác
Biểu tượng
+ Là sự phản ánh trực tiếp đối tượng bằng các giác quan của chủ thể nhận thức.
+ Là sự phản ánh bề ngoài, phản ánh cả cái tất nhiên và ngẫu nhiên, cả cái bản chất và không bản chất.
Nhận thức lý tính
Khái niệm
Phán đoán
Suy luận

+ Là quá trình nhận thức gián tiếp đối với sự vật, hiện tượng.
+ Là quá trình đi sâu vào bản chất của sự vật, hiện tượng.












Nhaän thöùc caûm tính vaø nhaän thöùc lyù tính laø nhöõng naác thang hôïp thaønh chu trình nhaän thöùc. Töø nhaän thöùc caûm tính ñeán nhaän thöùc lyù tính
Nhận thức quay trở về thực tiễn. Vì:
-    Mục đích của nhận thức là phục vụ thực tiễn để cải tạo hiện thực.
-  Thực tiễn có vai trò kiểm nghiệm tri thức đã nhận thức được.
-   Hiện thực khách quan luôn luôn vận động và biến đổi, để bổ sung tri thức mới trong giai đoạn mới của sự vật, không còn cách nào khác là phải thông qua thực tiễn.

b) Các trình độ nhận thức
Nhận thức kinh nghiệm và nhận thức lý luận.
Nhận thức thông thường và nhận thức khoa học.









3. Chân lý và vai trò của chân lý
đối với thực tiễn
Khái niệm chân lý
- C�c quan di?m kh�c nhau v? ch�n l�.
- Quan di?m ch�n l� c?a c�c nh� tri?t h?c M�c - L�nin:
CHÂN LÝ

những tri thức
có nội dung
phù hợp với
thực tế khách quan
đã được kiểm tra
và chứng minh
bởi thực tiễn.
Các tính chất của chân lý


Tính khách quan

Tính cụ thể

Tính tương đối và tuyệt đối.
Vai trò của chân lý đối với thực tiễn
Chaân lyù laø moät trong nhöõng ñieàu kieän tieân quyeát ñaûm baûo söï thaønh coâng vaø tính hieäu quaû trong hoaït ñoäng thöïc tieãn
Moái quan heä giöõa chaân lyù vaø hoaït ñoäng thöïc tieãn laø moái quan heä bieän chöùng:
Xuaát phaùt töø thöïc tieãn ñeå ñaït ñöôïc chaân lý
Phaûi thöôøng xuyeân töï giaùc vaän duïng chaân lyù vaøo trong hoaït ñoäng thöïc tieãn ñeå phaùt trieån thöïc tieãn, naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng caûi bieán giôùi töï nhieân vaø xaõ hoäi.