Triển Vọng Ngành Lúa

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA NÔNG NGHIỆP & SINH HỌC ỨNG DỤNG
BM. KHOA HỌC CÂY TRỒNG
BÁO CÁO MÔN HỌC
CÂY LÚA
Chủ đề:


Giảng viên hướng dẫn: Sinh viên thực hiện:
TS.NGUYỄN THÀNH HỐI NGUYỄN THỊ NGỌC THẮM 3093156
Lớp Trồng Trọt K35
TRIỂN VỌNG CỦA NGÀNH SẢN XUẤT LÚA
NỘI DUNG BÁO CÁO
Vai trò của lúa gạo
 Lúa là một trong các cây lương thực quan trọng nhất trên thế giới và vùng nhiệt đới vì nó cung cấp lương thực cho khoảng ½ lương thực trên thế giới (trên 3 tỉ người) (Nguyễn Thành Hối, 2008).


 Gạo là lương thực thiết yếu hàng đầu của người Việt Nam vì 100% của dân số 87 triệu người không ai không dùng gạo trong mỗi buổi ăn từ người thu nhập thấp đến người thu nhập cao, từ nông thôn đến thành thị. (PGS.TS. Bùi Bá Bổng  Thứ trường Bộ Nông nghiệp và PTNT)
VAI TRÒ CỦA LÚA GẠO
GIÁ TRỊ CỦA LÚA GẠO
Hạt gạo có giá trị dinh dưỡng cao
VAI TRÒ CỦA LÚA GẠO
 Ở Việt Nam, lúa là sản phẩm xuất khẩu đem lại lượng lớn ngoại tệ cho nước nhà.

 Chính vì tầm quan trọng của lúa gạo, thời gian qua Chính phủ Việt Nam luôn luôn đặt phát triển lúa gạo là nhiệm vụ trung tâm của phát triển nông nghiệp.
Vì thế làm thay đổi tình hình sản xuất lúa gạo và giúp cho ngành sản xuất lúa gạo ngày càng có nhiều triển vọng trong nền kinh tế nước nhà.
 Lúa là cây trồng cổ truyền của Việt Nam và là cây trồng quan trọng nhất hiện nay vì diện tích gieo trồng lúa chiếm đến 61% diện tích trồng trọt cả nước và 80% nông dân Viêt Nam là nông dân trồng lúa. (PGS.TS. Bùi Bá Bổng  Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT)
Tình hình sản xuất lúa gạo
TÌNH HÌNH VÀ TRIỂN VỌNG SẢN XUẤT LÚA GẠO
(Theo TS. VÕ HÙNG DŨNG, “Hội thảo quốc tế “ Lúa gạo VN hội nhập và xuất khẩu”)
Tình hình sản xuất lúa gạo
(Theo TS. VÕ HÙNG DŨNG, “Hội thảo quốc tế “ Lúa gạo VN hội nhập và xuất khẩu”)
TÌNH HÌNH VÀ TRIỂN VỌNG SẢN XUẤT LÚA GẠO
Xuất khẩu lúa gạo có tác động rất lớn đến nền kinh tế nước ta
 Thúc đẩy sản xuất
 Thay đổi cơ cấu mùa vụ
 Tác động đến chỉ số giá tiêu dùng
 Tăng sức mua dân cư nông nghiệp và khu vực nông thôn
 Phát triển các ngành công nghiệp, cơ khí thương mại và dịch vụ liên quan đến chuỗi giá trị lúa gạo
Tình hình sản xuất lúa gạo
(Theo TS. VÕ HÙNG DŨNG, “Hội thảo quốc tế “ Lúa gạo VN hội nhập và xuất khẩu”)
TÌNH HÌNH VÀ TRIỂN VỌNG SẢN XUẤT LÚA GẠO
Những khó khăn ở ĐBSCL để đáp ứng nhu cầu lương thực
 Diện tích canh tác bị thu hẹp (BĐKH)
 Diện tích gieo trồng tăng chậm
 Tỉ lệ tăng năng suất cũng đã chậm lại
 Đã sử dụng nhiều hơn hóa chất và phân bón
 Khả năng gia tăng sản lượng nhiều hơn không còn nhiều
Tình hình sản xuất lúa gạo
(Theo TS. VÕ HÙNG DŨNG, “Hội thảo quốc tế “ Lúa gạo VN hội nhập và xuất khẩu”)
TÌNH HÌNH VÀ TRIỂN VỌNG SẢN XUẤT LÚA GẠO
Tỉ lệ tăng Diện tích, Sản lượng và Năng suất lúa ĐBSCL
Tỉ lệ tăng Diện tích, Sản lượng và Năng suất lúa cả nước
TÌNH HÌNH VÀ TRIỂN VỌNG SẢN XUẤT LÚA GẠO

Những thách thức mà ĐBSCL đang đối mặt

 BĐKH làm giảm, thậm chí biến mất nhiều vùng đất canh tác
 Ngay cả đất cho công nghiệp và đô thị cũng bị đe dọa
 Thiếu hụt nguồn nước đe dọa đến ngành trồng lúa nước
 Phù sa cho đất trồng suy giảm
Tình hình sản xuất lúa gạo
(Theo TS. VÕ HÙNG DŨNG, “Hội thảo quốc tế “ Lúa gạo VN hội nhập và xuất khẩu”)
TÌNH HÌNH VÀ TRIỂN VỌNG SẢN XUẤT LÚA GẠO
Khó khăn và thách thức
Thiếu các giống có năng suất cao và chất lượng tốt cho xuất khẩu, thích hợp với điều kiện của Đồng bằng sông Hồng và Đồng bằng sông Cửu Long.


Thiếu công nghệ và thiết bị thích hợp cho thu họach, xử lý sau thu họach, bảo quản , chế biến để giảm tổn thất và tăng giá trị sản phẩm.


Tình hình sản xuất lúa gạo
(Theo TS. VÕ HÙNG DŨNG, “Hội thảo quốc tế “ Lúa gạo VN hội nhập và xuất khẩu”)
TÌNH HÌNH VÀ TRIỂN VỌNG SẢN XUẤT LÚA GẠO
TÌNH HÌNH VÀ TRIỂN VỌNG SẢN XUẤT LÚA GẠO
 Hiệu qủa kinh tế của các cây lương thực thấp, nhất là lúa, so với các cây trồng khác (cây công nghiệp, rau, qủa), hơn nữa , do giá lương thực thấp và biến động mạnh trên thị trường quốc tế. Chất lượng gạo Việt Nam thấp so với tiêu chuẩn quốc tế và do hạn chế trong công tác thị trường

 Bị ảnh hưởng nặng nề của thiên tai và dịch bệnh.
Tình hình sản xuất lúa gạo
TRIỂN VỌNG CỦA NGÀNH SẢN XUẤT LÚA GẠO
Nhìn lại 20 năm qua, sản xuất lúa ở Việt Nam đã có những tựu đặc biệt ấn tượng

 Dấu mốc lịch sử là 1989, khi Việt Nam, một nước thiếu lương thực lần đầu xuất hiện là nước xuất khẩu gạo với số lượng lến đến 1 triệu tấn

 1990 đến 2010 sản lượng lúa từ 19 triệu tấn tăng lên 40 triệu tấn, xuất khẩu gạo từ 1,6 triệu tấn tăng lên 6,7 triệu tấn,

 2010 đã giảm 380.000 ha nếu so với năm 2000. Năng suất lúa bình quân toàn quốc đã tăng từ 3,18 tấn/ha năm 1990 lên 5,3 tấn/ha năm 2010

 2002 đến nay, năng suất lúa bình quân của Việt Nam luôn dẫn đầu các nước ASEAN và ít nhất trên nửa triệu ha năng suất lúa Việt Nam đạt trên 7 tấn/ha trong vụ Đông Xuân là mức năng suất lúa tiên tiến của thế giới hiện nay. 
(PGS.TS. Bùi Bá Bổng  Thứ trường Bộ Nông nghiệp và PTNT)
(Theo TS. VÕ HÙNG DŨNG, “Hội thảo quốc tế “ Lúa gạo VN hội nhập và xuất khẩu”)
TRIỂN VỌNG CỦA NGÀNH SẢN XUẤT LÚA GẠO
 Sản xuất lương thực là ngành quan trọng nhất của nông nghiệp Việt Nam. Lúa là cây lương thực quan trọng nhất, chiếm diện tích gieo trồng lớn nhất (TS. Hoàng Kim :"Cây lương thực Việt Nam hiện trạng và định hướng phát triển" )
TRIỂN VỌNG CỦA NGÀNH SẢN XUẤT LÚA GẠO
“Phát triển sản xuất lúa gạo Việt Nam trở thành mặt hàng xuất khẩu mũi nhọn có hiệu quả và đảm bảo an ninh lương thực.” 
Ưu tiên về cây lương thực theo vùng là:

- Vùng núi và trung du Bắc Bộ: lúa, ngô và sắn

- Đồng bằng sông Hồng: lúa, ngô

- Bắc và Duyên hải Nam Trung Bộ: lúa, ngô

- Đồng bằng sông Cửu Long: lúa

- Đông Nam Bộ: lúa, ngô, sắn
(Theo Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn Việt Nam 2011-2020 (MARD QĐ số 3310/BNN-KH ngày 12/10/2009)
TRIỂN VỌNG CỦA NGÀNH SẢN XUẤT LÚA GẠO
 Đồng bằng sông Cửu Long là vùng sản xuất có lợi thế nhất về lúa gạo cần ưu tiên đầu tư phát triển sản xuất lúa hàng hóa quy mô lớn.
Hình thành hệ thống các trang trại sản xuất lúa,
Tạo nên vùng chuyên canh sản xuất lúa nguyên liệu phục vụ các trung tâm chế biến lớn ở Tứ giác Long Xuyên, Đồng Tháp Mười, Bán đảo Cà Mau…
(Theo Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn Việt Nam 2011-2020 (MARD QĐ số 3310/BNN-KH ngày 12/10/2009)
TRIỂN VỌNG CỦA NGÀNH SẢN XUẤT LÚA GẠO
 Phát triển Viện lúa ĐBSCL thành Viện Nghiên cứu lúa gạo Việt Nam. Nâng cấp cảng Cái Lân (Cần Thơ) để vận chuyển lúa trực tiếp ra tàu biển.

 Xây dựng ĐBSCL thành vùng trọng điểm nông lâm thủy sản phục vụ sản xuất hàng hóa lớn, xuất khẩu của cả nước với hai mặt hàng mũi nhọn chiến lược ở tầm quốc tế là lúa gạo và cá da trơn.
(Theo Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn Việt Nam 2011-2020 (MARD QĐ số 3310/BNN-KH ngày 12/10/2009)
TRIỂN VỌNG CỦA NGÀNH SẢN XUẤT LÚA GẠO
Gắn chặt nghiên cứu với đào tạo và khuyến nông

 Hỗ trợ cho nông dân, doanh nghiệp (giảm thuế, cho vay vốn ưu đãi, hỗ trợ chuyển giao khoa học công nghệ, hỗ trợ đào tạo cho những đơn vị áp dụng khoa học công nghệ mới) để khuyến khích tiếp thu ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất kinh doanh.
(Theo Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn Việt Nam 2011-2020 (MARD QĐ số 3310/BNN-KH ngày 12/10/2009)
TRIỂN VỌNG CỦA NGÀNH SẢN XUẤT LÚA GẠO
Chuyên môn hóa nông dân
Đăng ký chính thức nông dân có đủ trình độ tay nghề chuyên môn thành hội viên Hội nông dân và được hưởng các quyền lợi nhà nước ưu tiên cho nông dân (sử dụng đất nông nghiệp, tích tụ đất nông nghiệp, bảo hiểm nông nghiệp, vay vốn phát triển sản xuất…)
 Nông dân không đáp ứng yêu cầu được hỗ trợ chuyển sang lao động trong các lĩnh vực khác. Đào tạo nghề một cách hệ thống có cấp bằng cho lao động nông nghiệp.
(Theo Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn Việt Nam 2011-2020 (MARD QĐ số 3310/BNN-KH ngày 12/10/2009)
TRIỂN VỌNG CỦA NGÀNH SẢN XUẤT LÚA GẠO
Triển vọng thị trường
 Tình trạng thiếu hụt lương thực toàn cầu còn lâu mới có thể kết thúc
 Đất đai canh tác bị thu hẹp
 Nhu cầu nhiên liệu sinh học
 BĐKH làm cho tình hình càng phức tạp
 ANLT còn nhiều bất ổn
 Xu hướng tăng giá trong dài hạn là khó tránh khỏi
(Theo Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn Việt Nam 2011-2020 (MARD QĐ số 3310/BNN-KH ngày 12/10/2009)
TRIỂN VỌNG CỦA NGÀNH SẢN XUẤT LÚA GẠO
 “Việt Nam sẽ vượt Thái Lan lần đầu tiên trở thành nước xuất khẩu số một thế giới vào năm 2012.”
( Theo Pridiyathorn Devakula, cựu Phó Thủ tướng và nguyên là Bộ trưởng Tài chính Thái Lan)
KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT
 Thành quả xuất khẩu gạo là lớn
 Đóng góp an ninh lương thực quốc gia và an ninh lương thực toàn cầu
 Chính phủ rất quan tâm đến vđ NoN và đời sống người nông dân
Nhưng:
“Việt Nam là nước xuất khẩu gạo hàng thứ 2 trên thế giới nhưng nông dân không giàu?
 Việt Nam xuất khẩu nhiều nhưng thu nhập của nông dân vẫn thấp”
 Gạo Việt Nam hiện vẫn thấp hơn Thái Lan
 Cần làm gì để cải thiện tình trạng trên???
(Theo TS. VÕ HÙNG DŨNG, “Hội thảo quốc tế “ Lúa gạo VN hội nhập và xuất khẩu”)
ĐỀ XUẤT
Những đề xuất: Tăng cường năng lực xuất khẩu
 Tăng cường năng lực phân tích thông tin và dự báo
 Tăng cường hệ thống dự trữ lương thực quốc gia
 Đa dạng cơ cấu XK với các phân khúc thị trường, các sản phẩm chế biến
 Cải tạo và nâng cấp hệ thống kho chứa của các công ty kinh doanh
 Hỗ trợ nông dân năng lực phơi sấy và dự trữ lúa
 Hỗ trợ nông dân cơ hội tiếp cận tín dụng
 Đổi mới công nghệ xay xát, đánh bóng
(Theo TS. VÕ HÙNG DŨNG, “Hội thảo quốc tế “ Lúa gạo VN hội nhập và xuất khẩu”)
ĐỀ XUẤT
Những đề xuất: Tăng cường năng lực cạnh tranh
Tổ chức kinh doanh lúa gạo theo chuỗi giá trị
Hình thành các cụm kinh doanh lúa gạo
Thiết lập cơ quan nghiên cứu chuyên sâu về lương thực và chế biến
Hình thành cụm tri thức: (nghiên cứu tri thức, giáo dục kỹ năng và phổ biến kỹ thuật) về sản xuất, chế biến và kinh doanh lúa gạo
Đầu tư cơ sở hạ tầng giao thông, thông tin và nhân lực
(Theo TS. VÕ HÙNG DŨNG, “Hội thảo quốc tế “ Lúa gạo VN hội nhập và xuất khẩu”)
ĐỀ XUẤT
Nông dân trồng lúa chưa có thu nhập tương xứng do những hạn chế trong phát triển sự liên kết giữa sản xuất - tiêu thụ - xuất khẩu của ngành lúa gạo nước ta và trong chuỗi giá trị lúa gạo người nông dân ở thế thiệt thòi nhất, do cơ sở hạ tầng phục vụ sau thu hoạch, tồn trữ, chế biến lúa gạo còn nhiều yếu kém dẫn đến chất lượng gạo thấp, giá gạo xuất khẩu thấp.
Tài liệu tham khảo


1. Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn 2009. Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn giai đoạn 2011-2020. Kèm theo công văn số: 3310/BNN-KH ngày 12/10/ 2009 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn

2. FAO 2010. FAOSTAT (1990; 1995, 2000, 2005, 2007, 2008) http://www.fao.org

3. MARD, FAO, UNDP/FAO VIE 98/019.08 2001. Kế hoạch tổng thể nghiên cứu nông nghiệp Việt Nam. Tầm nhìn đến năm 2020. Hội thảo quốc gia tổ chức tại Hà Nội ngày 3-4 tháng 5 năm 2001 với sự tham gia của 11 cục vụ, 28 viện nghiên cứu, 6 trường đại học, 6 công ty và 8 tổ chức quốc tế (UNDP, FAO, WORLD BANK, DANIDA, GTZ, JICAR, ISNAR)

4. Hội thảo quốc tế “ Lúa gạo VN hội nhập và xuất khẩu”, TS. VÕ HÙNG DŨNG
5. TS.NGUYỄN THÀNH HỐI, Cây Lúa, 2011
Thank you for listening!
Thank you for listening!