Tôn giáo

Chương X
Vấn đề tôn giáo trong quá trình
xây dựng chủ nghĩa xã hội

1. Nguồn gốc, bản chất và tính chất của tôn giáo.
2. Vấn đề tôn giáo trong xã hội xã hội chủ nghĩa
3. Vấn đề tôn giáo ở nước ta
1. Nguồn gốc, bản chất và tính chất của tôn giáo
1.1. Nguồn gốc của tôn giáo
Nguồn gốc kinh tế - xã hội
Nguồn gốc Nguồn gốc nhận thức
Nguồn gốc tâm lý

Trong đó nguồn gốc kinh tế - xã hội là nguồn gốc cơ bản nhất.
2. Tính chất của tôn giáo

Tính lịch sử
Tính chất Tính quần chúng
Tính chính trị

Tính phản khoa học
1.3. Bản chất của tôn giáo
Tôn giáo là một hình thái ý thức xã hội phản ánh hoang đường, xuyên tạc hiện thực khách quan. Qua sự phản ánh của tôn giáo mọi sức mạnh của tự nhiên và xã hội trở thành thần bí.
+ Xét về bản chất tôn giáo là một hiện tượng xã hội tiêu cực.
+ Trong chừng mực nhất định tôn giáo có những mặt tích cực.
Tôn giáo là tiếng thở dài của chúng sinh bị áp bức, là trái tim của thế giới không có trái tim, tinh thần của trạng thái không có tinh thần, tôn giáo là thuốc phiện của nhân dân (Ăngghen).
So sánh: Tôn giáo, tín ngưỡng và mê tín dị đoan
- Tín ngưỡng: là lòng tin tưởng ngưỡng mộ vào một đấng siêu nhiên thần bí.
Tín ngưỡng Tín ngưỡng dân gian.
Tín ngưỡng cổ truyền.
Tín ngưỡng là yếu tố cơ bản, đầu tiên làm hình thành tôn giáo và mê tín dị đoan.
- Tôn giáo: các dấu hiệu để phân biệt với tín ngưỡng
+ Hệ thống lý luận: giáo lý, giáo luật, giáo lễ và một đấng tối cao.
+ Hệ thống tổ chức: nhà thờ, thánh thất, miếu…
cán bộ tôn giáo (chức sắc).
+ Hệ thống tín đồ: số lượng người theo.
Mê tí dị đoan:
Mê tín dị đoan là khái niệm chỉ chung những hiện tượng con người quá tin vào những lực lượng siêu nhiên, thần bí dẫn đến mê muội, mất lý trí, để rồi hủy hoại tiền của và sức khỏe vào những chuyện không đâu.
- Mê tín dị đoan thường có ở những người có vướng mắc trong cuộc sống riêng tư (tình duyên, công danh…).
- Mê tín dị đoan thường xuất hiện ở những vùng xa xôi hẻo lánh, trình độ dân trí thấp, thiếu thông tin…
2. Vấn đê tôn giáo trong xã hội XHCN
2.1. Nguyên nhân tồn tại của tôn giáo trong xã hội xã hội chủ nghĩa.
- Nguyên nhân nhận thức.
- Nguyên nhân tâm lý.
- Nguyên nhân chính trị - xã hội.
- Nguyên nhân kinh tế.
- Nguyên nhân văn hóa.
2.2. Những quan điểm chỉ đạo giải quyết tôn giáo trong CNXH
1/ Khắc phục dần những ảnh hưởng tiêu cực của tôn giáo trong đời sống xã hội phải gắn liền với quá trình cải tạo XH cũ, xây dựng XH mới là yêu cầu khách quan của sự nghiệp xây dựng CNXH.
2/ Tôn trọng và đảm bảo quyền tự do tín ngưỡng và không tín ngưỡng của công dân.
3/ Đoàn kết giữa những người theo hoặc không theo tôn giáo, đoàn kết giữa những người theo các tôn giáo khác nhau, đoàn kết toàn dân tộc để xây dựng và bảo vệ tổ quốc.
4/ Cần phân biệt 2 mặt chính trị và tư tưởng trong việc giải quyết vấn đề tôn giáo.
5/ Phải có quan điểm lịch sử khi giải quyết vấn đề tôn giáo.
3. Vấn đề tôn giáo ở Việt Nam
3.1. Tình hình tôn giáo ở nước ta
Ở Việt Nam có nhiều tôn giáo khác nhau. Hiện nay, nước ta có khoảng trên 20 triệu tín đồ và 6 tôn giáo lớn đang tồn tại và hoạt động:
Phật giáo (10 triệu)
Thiên Chúa giáo (5 triệu)
Đạo Tin Lành (400 000)
Đạo Hồi (90 000)
Đạo Hòa Hảo (1 triệu)
Đạo Cao Đài (2 triệu)
…
3.2. Chính sách của Đảng và Nhà nước ta đối với tôn giáo
- Quan điểm của Đảng: Tín ngưỡng, tôn giáo là nhu cầu của một bộ phận nhân dân. Thực hiện nhất quán chính sách tôn trọng và đảm bảo quyền tự do tín ngưỡng. Chống mọi hành động vi phạm tự do tín ngưỡng, đồng thời chống việc lợi dụng tín ngưỡng để làm tổn hại đến lợi ích của tổ quốc và của nhân dân (Cương lĩnh 1991)
- Chính sách tôn giáo: 5 chính sách cụ thể.