Toàn bộ chương trinh tin học 6

TRU?NG THCS Diễn Xuân
TIN H?C L?P 6
CHƯƠNG I
CHƯƠNG II
CHƯƠNG III
CHƯƠNG IV
CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI MÔN TIN HỌC
CHƯƠNG I
LÀM QUEN VỚI TIN HỌC
VÀ MÁY TÍNH ĐIỆN TỬ
BÀI 1

THÔNG TIN VÀ TIN HỌC
1. Thông tin là gì?
Các em hiểu như thế nào về thông tin?
Ví dụ:
+ Nhiệt độ hôm nay là 30oc
+ Trận bóng tối qua có kết quả là ….
+ Bạn Tuấn nặng 35KG
+ Cái bàn này màu vàng và cứng quá.
……..
Khái niệm: Thông tin là tất cả những gì đem lại sự hiểu biết về thế giới xung quanh (sự vật, sự kiện…) và về chính con người.
1. Thông tin là gì?
Các em thường nhận thông tin bằng những cách nào?
+ Đọc sách báo
+ Xem Tivi, nghe đài
+ Xem quảng cáo
+ Đi học trên lớp
+ Giao lưu với bạn bè
+ Sử dụng Internet
...
1. Thông tin là gì?
Thông tin thường được chứa ở đâu?
+ Sách, báo, tạp trí
+ Các thiết bị chứa thông tin:
- Băng, đĩa (nhạc)
- Internet
- Máy tính
….
2. Hoạt động thông tin của con người
Việc nhận, xử lí, lưu trữ và truyền thông tin được gọi là hoạt động thông tin
Thông tin trước xử lí gọi là thông tin vào
Thông tin sau xử lí gọi là thông tin ra
3. Hoạt động thông tin và tin học
- Tin học là ngành khoa học chuyên nghiên cứu việc thực hiện các hoạt động thông tin.
- Máy tính là một công cụ lao động của ngành tin học
- Ngày nay với sự phát triển không ngừng của tin học, máy tính được sử dụng cho mọi lĩnh vực của cuộc sống
3. Hoạt động thông tin và tin học
Hoạt động thông tin của con người được tiến hành trước hết nhờ vào điều gì?
Hoạt động thông tin trước hết là nhờ các giác quan và bộ não. Các giác quan giúp con người tiếp nhận thông tin. Bộ não thực hiện việc xử lí biến đổi, đồng thời là nơi để lưu trữ thông tin thu nhận được.
3. Hoạt động thông tin và tin học
Khả năng các giác quan và bộ não của con người có giới hạn không?
Khả năng của các giác quan và bộ não con người trong các hoạt động thông tin chỉ có hạn.
Với sự ra đời của máy tính, ngành tin học ngày càng phát triển mạnh mẽ và có nhiệm vụ chính là nghiên cứu việc thực hiện các hoạt động thông tin một cách động trên cơ sở sử dụng máy tính điện tử.
Củng cố
Hãy cho biết thông tin là gì?
Hãy cho biết hoạt động thông tin bao gồm những việc gì? Công việc nào là quan trọng nhất?
Hãy cho biết một trong các nhiệm vụ chính của tin học là gì ?
Củng cố
Bài tập 2: Em hãy nêu một số ví dụ cụ thể về thông tin và cách thức mà con người thu nhận thông tin đó.
Ví dụ: Tiếng gà gáy sáng
- Cách thức mà con người thu nhận thông tin là: nghe được bằng tai (thính giác)
Củng cố
Bài tập 3: Những ví dụ nêu trong bài học đều là những thông tin mà em có thể tiếp nhận được bằng tai (thính giác), bằng mắt (thị giác). Em hãy thử nêu ví dụ về những thông tin mà con người có thể thu nhận được bằng các giác quan khác.
- Ví dụ như mùi (thơm, hôi), vị (mặn, ngọt) hay những cảm giác khác như nóng, lạnh, … Hiện tại máy tính chưa có khả năng thu thập và xử lí các thông tin dạng này.
Củng cố
Bài tập 4: Hãy nêu một số ví dụ minh hoạ về hoạt động thông tin của con người.
- Ví dụ: Con người học tập, lưu trữ tài liệu xử lí công việc và đưa ra quyết định.
Bài tập 5: Hãy tìm thêm ví dụ về những công cụ và phương tiện giúp con người vượt qua hạn chế của các giác quan và bộ não.
- Ví dụ: Xe có động cơ để đi nhanh hơn, cần cẩu để nâng được những vật nặng hơn, chiết cân để giúp phân biệt trọng lượng,.. trong đó máy tính có những điểm ưu việc hơn hẳn.
KT
BÀI 2
THÔNG TIN
VÀ BIỂU DIỄN THÔNG TIN
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Em hãy cho biết thông tin là gì? Nêu một ví dụ về thông tin
Câu 2: Hãy cho biết một trong các nhiệm vụ của tin học là gì? Tìm những công cụ và phương tiện giúp con người vượt qua hạn chế của các giác quan và bộ não.
1. Các dạng thông tin cơ bản
- Dạng văn bản: Là những thông tin thu được từ sách vở, báo, tạp chí …
- Dạng hình ảnh: Là những thông tin thu được từ những bức tranh, những đoạn phim…
- Dạng âm thanh: Là những thông tin mà em nghe thấy được.
2. Biểu diễn thông tin
- Biểu diễn thông tin: Là cách thể hiện thông tin dưới dạng cụ thể nào đó.
Vai trò của biểu diễn thông tin:
+ Biểu diễn thông tin giúp cho việc truyền và nhận thông tin một cách dễ dàng.
+ Biểu diễn thông tin có vai trò quyết định trong các hoạt động thông tin của con người.
3. Biểu diễn thông tin trong máy tính
Để máy tính có thể giúp con người xử lý thông tin thì thông tin cần được biểu diễn dưới dạng phù hợp.
Thông tin thường được biểu diễn dưới dạng dãy bit chỉ bao gồm 2 ký hiệu 0 và 1 (còn gọi là dãy nhị phân)
Do vậy thông tin cần được biến đổi thành dãy bit thì máy mới có thể xử lí được
3. Biểu diễn thông tin trong máy tính
Khi thông tin được biểu diễn trong máy tính, người ta gọi là Dữ liệu.
Để trợ giúp con người trong các hoạt động thông tin, máy tính cần:
Biến đổi thông tin đưa vào máy tính thành dãy bit
Biến đổi thông tin lưu trữ dưới dạng dãy bit thành các dạng thông tin cơ bản
3. Biểu diễn thông tin trong máy tính
Ví dụ:
Số 15 được biểu diễn trong máy tính dưới dạng dãy bit là 00001111
Chữ A được biểu diễn trong máy tính dưới dạng dãy bit là 01000001
Số 514 được biểu diễn trong máy tính dưới dạng dãy bit là 0000001000000010
Từ HOA được biểu diễn trong máy tính dưới dạng dãy bit là :
01001000 01001111 01000001
H O A
Củng cố
Hãy nêu các dạng cơ bản của thông tin, mỗi dạng cho một ví dụ:
- Ngoài ba dạng thông tin cơ bản nêu trong bài học, em hãy thữ tìm xem còn có dạng thông tin nào khác không?
- Nêu một vài ví dụ minh hoạ việc có thể biểu diễn thông tin bằng nhiều cách đa dạng khác nhau
- Theo em, tại sao thông tin trong máy tính được biểu diễn thành dãy bit?
Bài 3
EM CÓ THỂ LÀM ĐƯỢC NHỮNG GÌ NHỜ MÁY TÍNH
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Nêu các dạng cơ bản của thông tin và cho ví dụ cụ thể.
Câu 2: Nêu vai trò của biểu diễn thông tin và cho biết dữ liệu là gì?
Bài 3
EM CÓ THỂ LÀM ĐƯỢC NHỮNG GÌ NHỜ MÁY TÍNH
1. Một số khả năng của máy tính
* Khả năng tính toán cực nhanh
Máy tính có khả năng thực hiện hàng tỉ phép tính trong một giây.
* Tính toán với độ chính xác cao
Máy tính có thể tính chính xác đến hàng nghìn chữ số sau dấu phẩy.
1. Một số khả năng của máy tính
* Khả năng lưu trữ lớn
Bộ nhớ của một máy tính cá nhân thông thường có thể lưu trữ được khoảng 100.000 cuốn sách.
* Khả năng làm việc không mệt mỏi
Máy tính có thể làm việc suốt 24/24 giờ mà không cần phải nghỉ. Điều mà con người không bao giờ có thể làm được.
2. Có thể dùng máy tính điện tử vào những việc gì?
* Thực hiện các tính toán
Giúp giải các bài toán khoa học – kỹ thuật

* Tự động hóa các công việc văn phòng
- Có thể sử dụng máy tính để làm văn bản, giấy mời, in ấn … hoặc sử dụng để thuyết trình trong các hội nghị
2. Có thể dùng máy tính điện tử vào những việc gì?
* Hỗ trợ công tác quản lí
- Có thể sử dụng máy tính để quản lí một công ty, một tổ chức hay một trường học…

* Công cụ học tập và giải trí
- Em có thể học ngoại ngữ, làm thí nghiệm, làm toán hay nghe nhạc, xem phim, chơi game … trên máy tính
2. Có thể dùng máy tính điện tử vào những việc gì?
* Điều khiển tự động và Robot
- Có thể sử dụng máy tính để điều khiển các dây truyền sản xuất, điều khiển vệ tinh, tàu vũ trụ…
* Liên lạc, tra cứu mua bán trực tuyến
Chúng ta có thể gửi thư điện tử, tham gia vào các diễn đàn, trao đổi trực tuyến … thông qua mạng Internet.
Ngoài ra chúng ta còn có thể mua bán qua mạng mà không phải đến tận cửa hàng để mua.
3. Máy tính và điều chưa thể
Máy tính chỉ làm được những việc do con người chỉ dẫn cho máy
Máy tính không có cảm giác hay không phân biệt được mùi vị, …
Máy tính không có tư duy hay không biết suy nghĩ mà nó chỉ biết làm những gì mà con người đã hướng dẫn cho nó.
=> Hy vọng trong tương lai máy tính có thể làm được những gì mà con người mong muốn
Câu 1: Hãy nêu một số khả năng to lớn và hạn chế của máy tính.
Câu 2: Hãy cho biết có thể dùng máy tính điện tử vào những việc gì?
Bài 4:
MÁY TÍNH VÀ PHẦN MỀM MÁY TÍNH
1. Mô hình quá trình ba bước
2. Cấu trúc chung của máy tính điện tử
Cấu trúc chung của một máy tính bao gồm:
Bộ xử lí trung tâm, bộ nhớ trong, các thiết bị vào ra, bộ nhớ ngoài.
2. Cấu trúc chung của máy tính điện tử
Máy tính hoạt động dưới sự hướng dẫn của các chương trình.
Chương trình là một chuỗi các câu lệnh, mỗi câu lệnh hướng dẫn một thao tác cần thực hiện.
Tại mỗi thời điểm máy thường chỉ thực hiện một lệnh nhưng nó thực hiện rất nhanh.
2. Cấu trúc chung của máy tính điện tử
Bộ xử lí trung tâm (CPU): Tính toán, điều khiển và phối hợp mọi hoạt động của máy tính theo các chương trình.
Bộ nhớ trong: Lưu trữ chương trình và dữ liệu khi máy hoạt động.
Thành phần chính là RAM, khi tắt máy mọi thông tin trong RAM bị xoá hết.
Bộ nhớ ngoài: Lưu trữ lâu dài chương trình và dữ liệu.
Thường là ổ đĩa cứng, đĩa mềm, đĩa CD/DVD, …
2. Cấu trúc chung của máy tính điện tử
Đơn vị chính để đo dung lượng bộ nhớ là byte (bai), ký hiệu là B. Các thiết bị nhớ có thể lên tới hàng tỉ byte.
Bảng các đơn vị đo bộ nhớ:

Byte = 8 bit
Kilobyte (KB) = 210 B = 1024 B
Megabyte (MB) = 210 KB = 1024 KB
Gigabyte (GB) = 210 MB = 1024 MB
2. Cấu trúc chung của máy tính điện tử
Các thiết bị vào: Dùng để đưa thông tin vào, gồm chuột, bàn phím, máy quét,…
Các thiết bị ra: Dùng để đưa thông tin ra, như màn hình, máy in, máy chiếu …
3. Máy tính là 1 công cụ xử lí thông tin
Máy tính là một thiết bị xử lí thông tin hiệu quả.
Nhận thông tin qua các thiết bị vào
Xử lí và lưu trữ thông tin
Đưa thông tin ra
4. Phần mềm và phân loại phần mềm
Phần mềm là gì?
Các chương trình máy tính gọi là phần mềm (phần cứng là những thiết bị cấu tạo nên máy tính).
Phân loại:
Phần mềm hệ thống: là những phần mềm làm môi trường hoạt động cho các phần mềm khác.
VD: HĐH Windows
Phần mềm ứng dụng: Là những phần mềm đáp ứng những nhu cầu cụ thể nào đó
VD: Microsoft Word, Internet Explorer,…
CHƯƠNG II
PHẦN MỀM DẠY HỌC
Bài 5: LUYỆN TẬP CHUỘT
1. Các thao tác với chuột
Nút phải
Nút trái
Các thao tác với chuột
* Di chuyển chuột: giữ và di chuyển chuột trên mặt phẳng (không nhấn bất cứ nút nào).
* Nháy chuột: nhấn nhanh nút trái chuột và thả tay.
* Nháy nút phải chuột: nhấn nhanh nút phải chuột và thả tay.
* Nháy đúp chuột: nhấn nhanh hai lần liên tiếp nút trái chuột.
* Kéo thả chuột: nhấn giữ nút trái chuột, di chuyển chuột đến vị trí đích và thả tay.
2. Luyện tập chuột với phần mềm Mouse Skills
Mức 1: luyện thao tác di chuyển chuột.

Mức 2: luyện thao tác nháy chuột.

Mức 3: luyện thao tác nháy đúp chuột.

Mức 4: luyện thao tác nháy nút phải chuột.

Mức 5: luyện thao tác kéo thả chuột.
Khởi động phần mềm
Nháy đúp vào biểu tượng Mouse Skills
Luyện tập
Tiếp tục
Kết thúc
Bài 6. HỌC GÕ 10 NGÓN
1. Bàn phím máy tính
- Hàng phím số: 1, 2, …, 9, 0
- Hàng phím trên.
- Hàng phím cơ sở: Chứa 2 phím có gai F, J
- Hàng phím dưới.
- Các phím điều khiển: Ctrl, Alt, Shift, Windows, Enter, Esc, Backspace, Tab, Caps lock, Spacebar (dấu cách)…
Bài 6 HỌC GÕ 10 NGÓN
2. Lợi ích của gõ 10 ngón:
Tốc độ gõ nhanh hơn
Chính xác hơn
3. Tư thế ngồi: xem SGK3
Bài 6 HỌC GÕ 10 NGÓN
4. Luyện tập:
a) Cách đặt tay:
Đặt trên hàng phím cơ sở, hai ngón trỏ đặt trên 2 phím có gai
Không nhìn phím
Mỗi ngón gõ một số phím nhất định
b) Luyện gõ hàng phím cơ sở: Thực hành trên máy
Bài 6 HỌC GÕ 10 NGÓN
4. Luyện tập:
c) Gõ các phím hàng trên
Luyện gõ trên máy tính
d) Luyện gõ các phím hàngdưới:
Thực hành trên máy
e) Luyện gõ kết hợp các phím:
Luyện gõ trên máy tính
f) Luyện gõ các phím hàng số:
Luyện gõ trên máy tính
Bài 6 HỌC GÕ 10 NGÓN
4. Luyện tập:
h) Luyện gõ kết hợp các phím trện toàn bàn phím:
Luyện gõ trên máy
i) Luyện gõ kết hợp phím Shift
Dùng ngón út giữ phím Shift và gõ phím tương ứng sẽ cho chữ hoa tương ứng
Bài 7
SỬ DỤNG PHẦN MỀM MARIO
ĐỂ LUYỆN GÕ PHÍM
1. Giới thiệu phần mềm Mario
2. Luyện tập
Bài 8 QUAN SÁT TRÁI ĐẤT VÀ
CÁC VÌ SAO TRONG HỆ MẶT TRỜI
1. Các lệnh điều khiển quan sát
2. Thực hành
CHƯƠNG III
HỆ ĐIỀU HÀNH
BÀI 9
BÀI 10
BÀI 11
BÀI 12
CÁC BẠN ƠI, HỆ ĐIỀU HÀNH LÀ GÌ ẤY NHỈ?
KẾT THÚC
BÀI 9

VÌ SAO CẦN CÓ HỆ ĐIỀU HÀNH


1. Các quan sát
Quan sát 1: Hệ thống đèn giao thông điều khiển các phương tiện đi lại tại các ngã tư.
Nếu không có đèn giao thông và người điều khiển thì điều gì xãy ra?
2. Hệ thống đèn giao thông có nhiệm vụ gì?
* Hệ thống này có nhiệm vụ phân luồng cho các phương tiện, đóng vai trò điều khiển hoạt động giao thông.
1. Các quan sát
@. Quan sát tranh ở đại hội liên đội.
- Giả sử không có người điều khiển thì điều gì sẽ xãy ra?
Em hãy cho biết vai trò của người điều khiển?
* Người điều khiển có vai trò rất quan trọng trong việc điều khiển mọi hoạt động của Đại hội
1. Các quan sát
Quan sát 2: Thời khoá biểu đóng vai trò quan trọng trong việc điều khiển các hoạt động học tập của nhà trường.
- Không có thời khoá biểu thì điều gì sẽ xãy ra?
- Vậy thời khoá biểu có vai trò như thế nào?
 Nhận xét: Mọi hoạt động trong cuộc sống muốn suôn sẻ cần có một chương trình điều khiển.
2. Cái gì điều khiển máy tính
Muốn máy tính hoạt động được cần có các chương trình điều khiển nó (vì máy tính hoạt động theo chương trình).
Chương trình điều khiển hoạt động của máy tính gọi là Hệ Điều Hành..
3. Hệ điều hành điều khiển những gì của máy tính
Điều khiển các thiết bị của máy tính. Thường được điều khiển bằng phần mềm hỗ trợ
Tổ chức việc thực hiện các chương trình (các phần mềm).
QUAY LẠI
Câu hỏi bài tập
1/ Hãy quan sát các hiện tượng trong xã hội và trong cuộc sống xung quanh tương tự hai quan sát đã nêu và đưa ra nhận xét của mình?
- Trong cuộc sống và trong xã hội không thể thiếu các phương tiện điều khiển
Ví dụ: Hoạt động thư viện hay đợt tổng vệ sinh trường lớp, một rạp hát…
Câu hỏi bài tập
2/ Vì sao cần có hệ thống đèn giao thông tại các ngã đường phố khi có đông người qua lại?
- Vì Hệ thống này có nhiệm vụ phân luồng cho các phương tiện, đóng vai trò điều khiển hoạt động giao thông.
Câu hỏi bài tập
3/ Vì sao nhà trường lại rất cần có một thời khoá biểu học tập cho tất cả các lớp?

- Vì Thời khoá biểu có vai trò rất quan trọng trong việc điều khiển các hoạt động học tập trong nhà trường.
Dặn dò

Xem lại nội dung đã học tìm thêm những ví dụ về vai trò điểu khiển trong cuộc sống xung quanh. Xem trước nội dung bài 10.
Bài 10
HỆ ĐIỀU HÀNH
LÀM NHỮNG VIỆC GÌ
1. Hệ điều hành là gì?
Hệ điều hành không phải là thiết bị máy tính mà hệ điều hành là một chương trình máy tính.
HĐH là chương trình đầu tiên được cài đặt trên máy tính. Mọi chương trình khác muốn hoạt động được trên máy tính thì máy tính phải có hệ điều hành.
Hiện nay, Windows là hệ điều hành thông dụng nhất
=> Hệ điều hành là chương trình điều khiển sự hoạt động của máy tính và điều khiển các chương trình khác hoạt động.
2. Nhiệm vụ chính của hệ điều hành
Điều khiển phần cứng và tổ chức thực hiện các chương trình máy tính.
Đây là nhiệm vụ quan trọng nhất của mọi HĐH.
Cung cấp giao diện cho người dùng,. Giao diện là môi trường giao tiếp cho phép con người trao đổi thông tin với máy trong quá trình làm việc
Tổ chức và quản lý thông tin trong máy tính
QUAY LẠI
Câu hỏi bài tập
1/ Em hãy thử hình dung nếu máy tính không có hệ điều hành thì điều gì sẽ xãy ra?

Không có hệ điều hành thì không thể làm việc được với máy tính.
2/ Hệ điều hành là phần mềm hay phần cứng

Hệ điều hành là phầm mềm máy tính.
Câu hỏi bài tập
3/ Hãy nêu sự khác nhau chính giữa hệ điều hành với một phần mềm ứng dụng
4/ Hệ điều hành có những nhiệm vụ gì đối với máy tính?
- Điều khiển phần cứng và tổ chức việc thực hiện phần mềm
- Cung cấp môi trường giao tiếp giữa người và máy tính
Câu hỏi bài tập
5/ Phần mềm nào được cài đặt đầu tiên trong máy tính.
Phần mềm cài đặt đầu tiên là HĐH.

6/ Em hãy liệt kê các tài nguyên của mày tính theo hiểu biết của mình.

- Tài nguyên máy tính là tất cả các thiết bị phần cứng và phần mềm
Câu hỏi bài tập
Dặn dò
- Xem lại bài tập, tìm thêm một số ví dụ cho bài tập
- Về nhà học bài và xem trước nội dung bài mới
- Quan sát góc học tập của mình.
Bài 11
TỔ CHỨC THÔNG TIN TRONG MÁY TÍNH
Giới thiệu:
Chức năng chính của máy tính là xử lý thông tin.
HĐH là chương trình điều khiển mọi hoạt động của máy tính.
Thông tin trong máy tính cần được tổ chức theo cấu trúc nào đó để máy có thể truy cập thông tin hiệu quả nhất.
=> Thông tin trong máy tính được tổ theo môt cấu trúc hình cây bao gồm các tệp và thư mục
1. Tệp tin
Tệp (tập tin, file): là đơn vị cơ bản để lưu trữ thông tin trên các thiết bị lưu trữ.
Các tệp tin được phân biệt với nhau bởi tên tệp. Tên tệp gồm 2 phần: phần tên và phần mở rộng cách nhau bởi dấu chấm.
Phần tên không được chứa các ký tự đặc biệt.
Phần mở rộng (phần đuôi): dùng để phân biệt kiểu của tệp tin