Tố Hữu

tác gia
Tố Hữu
i. tiểu sử
- Tên khai sinh: Nguyễn Kim Thành.

- Sinh ngày 4.10.1920 - mất ngày 9.12.2002.

- Quê: Làng Phù Lai, xã Quảng Thọ, huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên - Huế.
Quê hương là một vùng đất nghèo nhưng nổi tiếng đẹp, thơ mộng và giàu truyền thống văn hóa, văn học.
Cửu đỉnh - Thế Miếu
Tháp Phước Duyên - Chùa Thiên Mụ
Gia đình
- Thân phụ: Là một nhà nho không đỗ đạt những thích thơ phú và ham sưu tầm Văn học dân gian.

- Thân mẫu: Thuộc nhiều ca dao, tục ngữ.
- 12 tuổi: Mồ côi mẹ.
- 13 tuổi: Vào học trường Quốc học Huế.
- Tố Hữu sớm giác ngộ lí tưởng cộng sản -> 18 tuổi (1938): Tham gia cách mạng, trở thành người lãnh đạo chủ chốt của Đoàn Thanh niên dân chủ ở Huế và được kết nạp vào Đảng Cộng sản Đông Dương.
- Cuối tháng 4.1939 - tháng 3.1942: Tố Hữu bị bắt giam, qua nhiều nhà lao từ Thừa Thiên đến miền Trung và Tây Nguyên -> Vượt ngục Đắc Lay, ra Thanh Hóa, bắt liên lạc với tổ chức cách mạng, tiếp tục hoạt động.
cuộc đời:
- Cách mạng tháng Tám 1945: Tố Hữu là Chủ tịch ủy ban Khởi nghĩa Huế.
- Kháng chiến chống Pháp: Hoạt động văn nghệ ở Thanh Hóa, Việt Bắc.
- Liên tục giữ nhiều trọng trách ở nhiều cương vị khác nhau: ủy viên Ban Bí thư (1958-1980), ủy viên Bộ Chính trị (1976-1986); Trưởng ban Tuyên huấn, Khoa giáo; Hiệu trưởng trường Nguyễn ái Quốc; Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng ...
Giải thưởng văn học :
1. Giải nhất giải thưởng Văn học
Hội văn nghệ Việt Nam 1954-1955
( Tập thơ Việt Bắc)
2. Giải thưởng Văn học Asean - 1996
3. Giải thưởng Hồ Chí Minh về
Văn học - Nghệ thuật đợt 1, 1996
con người:
- Gắn bó với quê hương, Đất nước.
Từ nhỏ Tố Hữu đã sống trong thế giới của thơ ca dân gian của chiếc nôi quê hương, gia đình - giọng thơ của Tố Hữu chịu ảnh hưởng nhiều của thơ ca dân gian Huế mượt mà, sâu lắng.
Hồn thơ mang đậm bản sắc dân tộc.

- Giàu lí tưởng, nhiệt huyết với Đảng.
Tuổi trẻ Tố Hữu đã có sự gặp gỡ may mắn và đẹp đẽ với lí tưởng cách mạng và từ đó hoàn toàn hiến dâng cuộc đời mình cho cách mạng.
iI. con đường thơ
- Các chặng đường thơ Tố Hữu gắn bó chặt chẽ với các giai đoạn của cách mạng Việt Nam.
- Con đường thơ Tố Hữu cũng thể hiện sự vận động trong tư tưởng và nghệ thuật của nhà thơ.
Sống là hành động, thơ cũng là hành động. Thơ, với Tố Hữu, là hình thức tươi đẹp của hoạt động cách mạng, của sự sống. (Đặng Thai Mai)
ở THCS, em đã được học những bài thơ nào của Tố Hữu ?
Các chặng đường thơ của Tố Hữu được thể hiện qua các tập thơ nào?
Từ ấy
(1937-1946)
Việt Bắc
(1947-1954)
Gió lộng
(1955-1961)
Ra trận
(1962-1972)
Việt Nam máu và hoa
(1972-1977)
Một tiếng đờn
(1992)
Ta với ta
(1999)
Chặng 1
Chặng 2
Chặng 3
Chặng 4
Chặng 5
Thảo Luận
Nhóm 1:
Tập thơ Từ ấy
Nhóm 2:
Tập thơ Việt Bắc
Nhóm 3:
Tập thơ Gió lộng
Nhóm 4:
Tập thơ Ra trận,
Việt Nam máu
và hoa
1. Chặng thứ nhất - Tập thơ Từ ấy (1937-1946)
Máu lửa (27 bài)
Xiềng xích (30 bài)
Giải phóng (14 bài)
Tập thơ Từ ấy gồm mấy phần ? Đó là những phần nào ?

Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ,
Mặt trời chân lí chói qua tim.
Hồn tôi là một vườn hoa lá,
Rất đậm hương và rộn tiếng chim.
(Từ ấy)
Máu lửa

Thuyền em rách nát
Mà em chưa chồng.
Thơm như hương nhụy hoa lài,
Sạch như nước suối ban mai giữa rừng.
Sự thay đổi kì diệu
Máu lửa
Đi đi em

Chiều

Tiếng hát sông Hương
.......
Xiềng xích
Cô đơn thay là cảnh thân tù,
Tai mở rộng và lòng sôi rạo rực.
Tôi lắng nghe tiếng đời lăn náo nức,
ở ngoài kia vui sướng biết bao nhiêu.
(Tâm tư trong tù)
Tiếng hát đi đày
Nhớ đồng
Con cá chột nưa
....
Giải phóng
Ngực lép bốn nghìn năm, trưa nay cơn gió mạnh
Thổi phồng lên. Tim bỗng hóa mặt trời
Có con chim nào trong tóc nhảy nhót hót chơi
Ha! Nó hót cái gì vui vui nghe thiệt ngộ!
Gió gió ơi! hãy làm giông làm tố
Cuốn tung lên cờ đỏ máu thơm tươi
Vàng vàng bay, đẹp quá, sao sao ơi!
Ta ngã vật trong dòng người cuộn thác
Ôi thiên đường! Tai miên man lắng nhạc
Từ muôn phương theo gót nện rầm rầm
Việt Nam! Việt Nam! Việt Nam muôn năm.
(Huế tháng Tám)
Giá trị của tập thơ
Từ ấy
- Niềm hân hoan của một tâm hồn trẻ bắt gặp ánh sáng lí tưởng, tìm thấy lẽ sống lớn.
- Toát lên chất men say lí tưởng, chất lãng mạn trong trẻo, tâm hồn nhạy cảm, sôi nổi, trẻ trung của một cái Tôi trữ tình mới.
- Hứa hẹn một phong cách nghệ thuật mới mẻ bởi những cảm xúc tự nhiên.
Tập thơ thể hiện bước chuyển của thơ Tố Hữu: hướng vào thể hiện quần chúng cách mạng.
2. Chặng thứ hai - Tập thơ Việt Bắc (1947-1954)
Nêu những hiểu biết của mình về tập thơ Việt Bắc ?
Việt Bắc
(1947-1954)

Bầm ơi có rét không bầm ?
Heo heo gió núi lâm thâm mưa phùn
Bầm ra ruộng cấy bầm run
Chân lội dưới bùn, tay cấy mạ non
Mạ non bầm cấy mấy đon
Ruột gan bầm lại thương con mấy lần
Mưa phùn ướt áo tứ thân
Mưa bao nhiêu hạt, thương bầm
bấy nhiêu !
(Bầm ơi !)

Chú bé loắt choắt,
Cái xắc xinh xinh.
Cái chân thoăn thoắt,
Cái đầu nghênh nghênh.
Ca-lô đội lệch,
Mồm huýt sáo vang.
Như con chim chích,
Nhảy trên đường vàng.
(Lượm)
Em là con gái Bắc Giang
Rét thì mặc rét, nước làng em lo
Nhà em phơi lúa chưa khô
Ngô chửa vào bồ, sắn thái chưa xong
Nhà em con bế con bồng
Em cũng theo chồng đi phá đường quan
(Phá đường)

Đôi bộ áo quần nâu
Đã âm thầm thương mến

Giọt giọt mồ hôi rơi,
Trên má anh vàng nghệ.
Anh vệ quốc quân ơi,
Sao mà yêu anh thế!
(Cá nước).
Phụ nữ
Anh vệ
quốc quân...
Bà Bầm,
Bà Bủ...
Thiếu nhi
Cuối cuộc kháng chiến, thơ Tố Hữu phát triển theo hướng khái quát - tổng hợp với những bài thơ mang tính sử thi đậm nét.
Việt Bắc
(1947-1954)
Năm mươi sáu ngày đêm khoét núi, ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt.
Máu trộn bùn non
Gan không núng
Chí không mòn !

(Hoan hô chiến sĩ Điện Biên)
Ta đi tới trên đường ta
bước tiếp
Rắn như thép, vững như
đồng
Đội ngũ ta trùng trùng
điệp điệp
Cao như núi, dài như sông
Chí ta lớn như biển đông
trước mặt !

(Ta đi tới)
Những đường Việt Bắc
của ta
Đêm đêm rầm rập như là
đất rung
Quân đi điệp điệp
trùng trùng
ánh sao đầu súng bạn
cùng mũ nan

(Việt Bắc)
Việt Bắc
(1947-1954)
* Giá trị nội dung:
- Là bản hùng ca phản ánh những chặng đường gian lao mà anh dũng và thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Pháp.
- Thể hiện thành công hình ảnh và tâm tư của quần chúng nhân dân kháng chiến.
- Kết tinh những tình cảm lớn của con người Việt Nam kháng chiến, mà thống nhất và bao trùm là tình yêu nước.
* Giá trị nghệ thuật:
Tìm về với cội nguồn ca dao dân ca, khai thác những phương thức thể hiện mang tính dân tộc đại chúng như thể thơ, ngôn ngữ, xưng hô, xây dựng hình ảnh, sử dụng thi liệu ...
Giá trị của tập thơ
Việt bắc
Gió lộng tiếp tục khuynh hướng khái quát và cảm hứng lịch sử mở ra ở cuối tập thơ Việt Bắc, kết hợp với việc thể hiện cái Tôi trữ tình công dân.
3. Chặng thứ ba - Tập thơ Gió lộng (1955-1961)
Gió lộng tập trung vào 2 chủ đề lớn :
* Tình cảm yêu thương, tin tưởng với miền Nam, thể hiện ý chí thống nhất Đất nước:
Người con gái Việt Nam
Mẹ Tơm
Thù muôn đời muôn
kiếp không tan
* Niềm vui trước cuộc sống mới đang diễn ra trên miền Bắc:
Mùa thu mới
Ba mươi năm đời ta
có Đảng
Bài ca mùa xuân
1961
Gió lộng
(1955-1961)
- Hãy nghe tiếng của một nghìn cái xác
Không chịu chết vạch trời kêu tội ác.
-Bão ngày mai là gió nổi hôm nay!
Trời chớp giật tất đến ngày sét đánh!
(Thù muôn đời muôn kiếp không tan)
Yêu biết mấy, những dòng sông bát ngát,
Giữa đôi bờ dào dạt lúa ngô non.
Yêu biết mấy, những con đường ca hát,
Qua công trường mới dựng mái nhà son.
(Mùa thu mới)
Giá trị của tập thơ
Gió lộng
- Tràn đầy cảm hứng lãng mạn, vui với hiện tại và tin tưởng ở tương lai.
- Nghệ thuật biểu hiện nhuần nhị hơn.
Tập trung ca ngợi cuộc chiến đấu chống Mĩ của cả 2 miền Nam, Bắc .
Khẳng định ý nghĩa thời đại của cuộc kháng chiến và thể hiện những suy nghĩ, những khám phá, phát hiện về Đất nước, về dân tộc và về con người Việt Nam.
Tiêu biểu: Nước non ngàn dặm, Việt Nam máu và hoa, Toàn thắng về ta, Vui thế hôm nay, Kính gửi cụ Nguyễn Du...
4. Chặng thứ tư - Ra trận (1962-1972)
Việt Nam máu và hoa (1972-1977)
Giọng của người không phải sấm trên cao,
Thấm từng tiếng , ấm vào lòng mong ước.
Con nghe Bác , tưởng nghe lời non nước,
Tiếng ngày xưa và tiếng cả mai sau.
Người là Cha, là Bác, là Anh,
Quả tim lớn lọc trăm dòng máu nhỏ.
Người ngồi đó, với cây chì đỏ,
Vach đường đi, từng bước, từng giờ.
Đặc biệt xúc động là những bài thơ viết về Hồ Chủ Tịch:
Sáng tháng năm, Cánh chim không mỏi, Bác ơi !, Theo chân Bác ...
Giá trị của tập thơ
Ra trận, Việt Nam máu và hoa
Mang đậm tính chính luận và chất sử thi, nhiều chỗ vươn tới âm hưởng anh hùng ca.
Mới bình minh đó đã hoàng hôn,
Vừa nụ cười tươi giọt lệ tuôn.
Đời thường sớm nắng chiều mưa vậy,
Khuấy động lòng ta những nỗi buồn.
(Một tiếng đờn)
5. Chặng thứ năm - sau kháng chiến chống Mĩ
Một tiếng đờn (1992) - Ta với ta (1999)
Tiếp tục mạch cảm hứng sử thi quen thuộc về Đất nước, về dân tộc. Nhưng bên cạnh đó, mở ra một khuynh hướng khác về thế sự, nhân sinh với tư cách là một cá nhân gắn liền với sự trải nghiệm.
Giá trị của tập thơ
Một tiếng đờn và Ta với ta
Hỏi: Em có nhận xét gì qua việc tìm hiểu các chặng đường thơ của Tố Hữu?
Các tập thơ gắn với sự trưởng thành của nhà thơ và các bước tiến của cách mạng.
Từ ấy
(1937-1946)
Việt Bắc
(1947-1954)
Gió lộng
(1955-1961)
Ra trận
(1962-1972)
Việt Nam máu và hoa
(1972-1977)
Một tiếng đờn
(1992)
Ta với ta
(1999)
iII. phong cách nghệ thuật
Thơ Tố Hữu có những nét đặc sắc nào về phong cách nghệ thuật ?
2. Thơ Tố Hữu thiên về khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn.
3. Thơ Tố Hữu có giọng điệu riêng: giọng tâm tình ngọt ngào, là tiếng nói của tình thương mến.

4. Thơ Tố Hữu giàu tính dân tộc
1. Tố Hữu là nhà thơ Cách mạng, nhà thơ của lí tưởng cộng sản, thơ Tố Hữu là thơ trữ tình chính trị.
1. Tố Hữu là nhà thơ Cách mạng , nhà thơ của lí tưởng cộng sản , thơ Tố Hữu là thơ trữ tình chính trị.

- Con đường thơ của Tố Hữu gắn liền với quá trình giác ngộ và phục vụ cách mạng của tác giả, với các giai đoạn của phong trào đấu tranh cách mạng.
- Lí tưởng cộng sản là ngọn nguồn mọi cảm hứng nghệ thuật của Tố Hữu.
- Với Tố hữu, làm thơ là một hành động cách mạng, nhằm mục đích tuyên truyền, giáo dục, đấu tranh cho sự thắng lợi của lí tưởng cách mạng.
- Hiện thực cách mạng đã chi phối đề tài, chủ đề, cảm hứng, nhân vật trữ tình, cái Tôi trữ tình, quan niệm nghệ thuật ... trong thơ Tố Hữu.
ví dụ :
Từ ấy
Tâm tư trong tù
Huế tháng Tám
Hoan hô chiến sĩ Điện Biên
Việt Bắc
Quê mẹ
Bài ca mùa xuân 1961
.....
Nội dung trữ tình chính trị của thơ Tố Hữu thể hiện tập trung ở: Tố Hữu là nhà thơ của lẽ sống lớn, tình cảm lớn, niềm vui lớn của con người cách mạng và cuộc sống cách mạng
Em hiểu thế nào là lẽ sống lớn, tình cảm lớn, niềm vui lớn ?
Lẽ sống lớn: lí tưởng lớn
Tình cảm lớn: tình thương ,
ân tình, ân nghĩa cách mạng
Niềm vui lớn: trước những
thắng lợi , những bước ngoặt
của đời sống cách mạng.
2. Thơ Tố Hữu thiên về khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn.
Khuynh hướng sử thi :
- Cái Tôi trữ tình: Cái Tôi - chiến sĩ -> Cái Tôi - công dân -> Cái Tôi - nhân danh dân tộc, cách mạng.
- Nhân vật trữ tình: Đại diện cho những phẩm chất của giai cấp, dân tộc, đôi khi mang tầm vóc lịch sử và thời đại.
- Giọng thơ: Trang trọng, hào hùng.
- Tập trung thể hiện những vấn đề cốt yếu của đời sống cách mạng và vận mệnh dân tộc.
Cảm hứng lãng mạn :
Cảm hứng thơ Tố Hữu thường hướng về tương lai, đặt niềm tin vào thắng lợi của cách mạng, khơi dậy niềm vui và niềm say mê với con đường cách mạng.
Khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn được thể hiện như thế nào trong thơ Tố Hữu ?
3. Thơ Tố Hữu có giọng điệu riêng : giọng tâm tình ngọt ngào , là tiếng nói của tình thương mến.
- Cách xưng hô: phong phú, thân thiết.
- Là sự cảm hòa với người, với cảnh -> thứ nhạc tâm tình riêng.
- Liên quan đến chất Huế của hồn thơ Tố Hữu.
- Do quan hệ giữa nhà thơ và đối tượng.
Tố Hữu tìm đến tiếng nói giãi bày, tâm sự, trò chuyện phù hợp với mối quan hệ giữa người cách mạng với nhân dân, giữa cái chung và cái riêng.
Tại sao lại nói như vậy ?
Thơ là chuyện đồng điệu ... Thơ là tiếng nói đồng ý, đồng tình, tiếng nói đồng chí ( Tố Hữu - Tạp chí Văn nghệ 1961)
4. Thơ Tố Hữu giàu tính dân tộc.
Về nội dung :
* Phản ánh đậm nét hình ảnh con người Việt Nam, dân tộc Việt Nam trong thời đại cách mạng.
Hình ảnh con người Việt Nam: chủ yếu là quần chúng nhân dân với những phẩm chất tốt đẹp, nặng nghĩa tình, đặc biệt là hết lòng vì kháng chiến.
Hình ảnh dân tộc Việt Nam: Vừa anh dũng, kiên cường, vừa giàu truyền thống.
* Đưa những tư tưởng và tình cảm cách mạng hòa nhập vào tiếp nối với truyền thống tinh thần, tình cảm, đạo lí của dân tộc.
Về nghệ thuật
Thể thơ : Sử sụng đa dạng các thể thơ, như đặc biệt thành công trong các thể thơ truyền thống: lục bát, thơ bảy chữ ...
Ngôn ngữ: Thường sử dụng từ ngữ và lối nói quen thuộc của nhân dân; mượn lối so sánh, ví von, ước lệ ... truyền thống để biểu đạt nội dung mới của bài thơ .
Nhạc điệu: Thể hiện chiều sâu tính dân tộc, phát huy tính nhạc của tiếng Việt qua việc sử dụng từ láy, gieo vần, phối thanh, ngắt nhịp ... -> nhạc thơ cũng là nhạc của tâm hồn.
- Vị trí thơ Tố Hữu: là một thành công xuất sắc của thơ ca cách mạng, thơ trữ tình chính trị, kế tục truyền thống lớn của thơ ca dân tộc.
- Thơ Tố Hữu kết hợp hai yếu tố: cách mạng và dân tộc trong nghệ thuật.
- Sức thu hút của thơ Tố Hữu là ở niềm say mê lí tưởng và tính dân tộc đậm đà.
iV. tổng kết
Hãy rút ra một vài kết luận sự nghiệp thơ ca của Tố Hữu?
ngô thị hồng minh
trường thpt chu văn an
lạng sơn