Tin học 10

Bùi Dục Tài (chữ Hán: 裴育才), sinh năm Đinh Dậu (1477). Ông là danh thần đời Lê Túc Tông (1487-1504), người xã Câu Nhi[1], thôn Câu Lãm, huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị.Năm Cảnh Thống thứ 5 (Nhâm Tuất, 1502) thời Lê Hiến Tông, ông đỗ đệ nhị giáp tiến sĩ xuất thân[2],đứng thứ 29 trong tổng số 64 người thi đỗ, từ thi Hội đến thi Đình, văn ứng chế đều được khen ngợi, nổi tiếng văn học uyên bác. Được bổ vào Viện Hàn lâm làm Hàn lâm hiệulí[2], rồi làm Tham chính đạo Thanh Hoa[2].Năm Hồng Thuận thứ nhất (Kỷ Tỵ, 1509) đời Lê Tương Dực (1495–1516), phải khi trong nước có biến loạn, ông khéo lo cho dân, được thăng Tả Thị lang bộ Lại[2]. Trong nhiệm vụ này, ông thuyên chuyển quan lại rất mực ngay thẳng, đương thời xưng tụng đức tính liêm khiếtcông bằng.Năm Quang Thiệu thứ nhất (Bính Tý, 1516), đời Lê Chiêu Tông, đượccử làm Tham tướng[2], ông càng dốc lòng lo việc kinh lí, bảo an dân chúng.Sau, vì tính ông thẳng thắn, bọn gian thần lấy làm ghen ghét, sát hại ông năm Mậu Dần (1518). Sau khi mất được truy tặng Lễ Bộ Thượng thư. Con ông là Bùi Vỹ sau cũng bị hại


Ngày 4 tháng 8 năm 2003 Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Trị đã ra quyếtđịnh số 1513/2003/QĐ-UB về Ban hành quy chế giải thưởng Bùi Dục Tài tỉnh Quảng Trị để khen thưởng cho các học sinh, sinh viên có kết quả cao trong các kỳ thi học sinh, sinh viên giỏi[3].Bùi Dục Tài có hiệu Minh Triết, sinh năm Đinh Dậu (1477), concủa Bùi Sỹ Phường, cháu đời thứ 5 của Ngài thuỷ tổ Bùi Trành. Bằng ý chí vượt khó, tư chất thông minh chỉ trong vòng 12 năm (1490-1501) Bùi Dục Tài đã tỏ tường Tứ Thư, Ngũ kinh, Ngọc đường văn phạm, Văn hiến thông khảo… Bùi Dục Tài đỗ khoa thi Hương năm 1501; mùa Xuân năm 1502 đỗ khoa thi Hội; tiếp đó, trong kỳ thi Đình tại Thăng Long, ông đỗ Tiến sỹ xuất thân Đệ nhị giáp.Sự kiện Bùi Dục Tài đỗ Tiến sỹ trong khoa thi năm Nhâm Tuất, niên hiệu Cảnh Thống thứ 5 (1502) đã làm nức lòng người dân vùng Thuận Hoá. Đây là lần đầu tiên một nho sinh Đàng trong trở thành một vị đại khoa, được khắc tên vào bảng vàng bia đá tại văn Miếu Quốc Tử Giám. Năm ấy, Bùi Dục Tài 25 tuổi. Sau khi đỗ Tiến sỹ, BùiDục Tài được triều đình bổ làm quan với chức Hàn lâm Hiệu Lý, rồi được thăng Tham Chính đạo Thanh Hoá. Năm 1509, niên hiệu Hồng Thuận ông được thăng làm Lại Bộ Tả Thị Lang. Dưới triều Lê Chiêu Thống, ông giữ chức Tham tướng và trong một lần đem quân đi dẹp loạn ở Thuận Hoá (năm 1516), ông đã bị gian đảng sát hại. Sau khi ông mất, vua Lê truy tặng chức Lễ Bộ Thượng Thư. Bùi Dục Tài là Tiến sỹ khai khoa của xứ Đàng trong - nhân vật làm rạng danh truyền thống học hành, khoa cử của làng Câu Nhi và của Quảng Trị. Đình làng Câu Nhi cùng cuộc đời sự nghiệp của vị Tiến sỹ khai khoa Bùi Dục Tài trong quá trình tồn tại đã qua nhiều biến thiên thăngtrầm; những gì còn lại so với ngày xưa dẫu có quá ít nhưng đó là sản phẩm văn hoá được tích hợp sau một chặng đường khá dài của đất và người làng Câu Nhi trên hành trình chinh phục và đấu tranh để tạo dựng làng xóm quê hương.Trong những năm gần đây, UBND tỉnh Quảng Trị đã lập ra một giải thưởng về chủ đề khuyến học mang tên ông để trao vào đầu mỗi năm học hàng năm.