Tiết 46: Sự suy yếu của nhà nước phong kiến tập quyền

Chia sẻ bởi Nguyễn Ngọc Phú | Ngày 11/05/2019 | 231

Chia sẻ tài liệu: Tiết 46: Sự suy yếu của nhà nước phong kiến tập quyền thuộc Lịch sử 7

Nội dung tài liệu:

Ngày soạn :28-02-2008.
Ngày dạy : 05-03-2008
Tuần 23
Tiết 46 (soạn và dạy trên máy chiếu Projecter)
Bài 22:
Sự suy yếu của nhà nớc phong kiến tập quyền
(Thế kỉ XV-XVIII)
I.Tình hình chính trị xã hội.
*****(*****
I. Mục tiêu cần đạt
1.Kiến thức .
Sự sa đoạ của triều đình phong kiến Lê sơ, những phe phái dẫn đến xung đột về chính trị, tranh giành quyền lợi trong 20 năm.
Phong trào đấu tranh của nông dân phát triển mạnh đầu thế kỉ XVI.
2.T tởng .
Tự hào về truyền thống đấu tranh anh dũng của nhân dân.
Hiểu đợc nhà nớc thịnh trị hay suy vong là do nhân dân.
3.Kĩ năng .
Đánh giá nguyên nhân suy thoái của triều đình phong kiến nhà Lê (từ TK XVI ).
Ii. Phơng tiện dạy học
Lợc đồ phong trào khởi nghĩa nông dân đầu thế kỉ XVI.
Bảng phụ.
III. Các bớc trên lớp
1.ổn định tổ chức .
2.Kiểm tra bài cũ . (GV sử dụng bảng phụ + đa câu hỏi)
H:Quan sát bảng thống kê trên, em rút ra nhận xét gì về tình hình kinh tế, văn hoá Lê sơ thế kỉ XV ? Giải thích tại sao ?
Đáp án:
-Phát triển -> đạt đợc nhiều thành tựu về mọi mặt.
Bởi:
-Sự quan tâm của nhà nớc đối với tất cả các lĩnh vực.
-Sự nỗ lực phấn đấu của nhân dân.
3.Bài mới .
1.Giới thiệu bài:
Thế kỉ XV, nhà Lê sơ đã đạt đợc nhiều thành tựu nổi bật về mọi mặt. Đại Việt trở thành 1 quốc gia cờng thịnh nhất ở Đông Nam á lúc bấy giờ. Nhng từ đầu TK XV trở đi, nhà Lê sơ dần bớc vào con đờng suy yếu. Sự suy yếu của nhà Lê sơ đã để lại hậu quả gì cho xã hội. Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu điều đó qua nội dung bài học ngày hôm nay.
2.Tiến trình bài:
Hoạt động của Thầy
Hoạt động của trò
Ghi bảng

Hoạt động 1: Hớng dẫn HS tìm hiểu :Triều đình nhà Lê.
GV: Quan sát bảng thống kê tình hình kinh tế văn hoá thời Lê sơ ta thấy: Thời Lê sơ TK XV là thời kì thịnh trị của nhà nớc phong kiến tập quyền. Song tại sao bớc sang đầu TK XVI, nhà Lê sơ bắt đầu suy thoái.
GV gọi HS đọc phần 1-SGK và GV đa t liệu lịch sử (yêu cầu HS đọc).

H: Với sự chuẩn bị ở nhà kết hợp theo dõi t liệu lịch sử. Em hãy nêu những nét chính về tình hình nhà Lê sơ đầu TK XVI ? Từ đó, em rút ra nhận xét gì về triều đình nhà Lê sơ ?
(Thảo luận nhóm: 2 em 1 nhóm-Thời gian 3 phút ).

GV: Vua quan không lo việc nớc, chỉ hởng lạc xa xỉ, lãng phí tiền của, hoang dâm vô độ, xây dựng lâu đài cung điện tốn kém.
GV phân tích: Nạn đói đang hoành hành, đe doạ nghiêm trọng nhiều nơi. Nhng vua Lê Tơng Dực lại bắt nhân dân xây dựng Đại Điện, Cửu Trùng Đài hao ngời, tổn sức khiến quân lính dân phu vì lao dịch chết rất nhiều.
Nội bộ triều đình chia bè kéo cánh tranh giành quyền lực chém giết lẫn nhau suốt hơn 10 năm trời.
GV phân tích: Nhà nớc PK tập quyền: mọi quyền hành nằm trong tay vua nhng dới triều Lê Uy Mục quý tộc nằm hết trong tay quý tộc ngoại thích.
Dới triều Lê Tơng Dực: quyền hành nằm trong tay tớng Trịnh Duy Sản. Sự chuyên quyền của Trịnh Duy Sản gây phe phái mới tranh giành, chém giết lẫn nhau suốt hơn 10 năm trời.

H: Từ tình hình nhà Lê em có nhận xét gì ? (Tầng lớp PK thống trị nh thế nào ? Nội bộ triều đình ra sao ? ).

GV đa đáp án:

H: Từ những biểu hiện về sự suy thoái đó, em có nhận xét gì về các vị vua đầu TK XVI so với vua Lê Thánh Tông ở TK XV ?

GV: Đợc lịch sử đánh giá là một vị vua vừa có tâm có tầm lại có tài. (Tài năng xuất sắc về mọi mặt kinh tế, chính trị, quân sự ông còn là một nhà thơ, nhà văn nổi tiếng tài ba của dân tộc ta TK XV). Ngợc lại, vua Lê Uy Mục, Lê Tơng Dực kém về năng lực và nhân cách.

H: Em hãy thử hình dung, những vị vua kém về năng lực, phẩm chất và nhân cách thống trị đất nớc sẽ dẫn tới hậu quả gì ?

GV phân tích: Các vị vua Lê Uy Mục, Lê Tơng Dực và sau này là Lê Chiêu Thống là những con ngời đã kéo lùi sự phát triển về kinh tế, chính trị, xã hội thời Lê sơ. Những con ngời đó đã tự đẩy đất nớc vào thế suy vong. Hoàn toàn trái ngợc với vua Lê Thánh Tông-ngời đã có công xây dựng đất nớc.

Chuyển: Có thể khẳng định rằng đầu TK XVI nhà Lê đã bớc vào con đờng suy yếu. Sự suy yếu đó đã để lại hậu quả gì cho xã hội, chuíng ta sẽ cùng tìm hiểu P2.
Hoạt động 2: Hớng dẫn HS tìm hiểu :các phong trào khởi nghĩa nông dân đầu TK XVI.
GV: đa t liệu lịch sử lên màn hình.
H:Quan sát t liệu lịch sử trên màn hình hãy cho biết: Vua quan của triều Lê sơ đầu TK XVI đã đối xử với nhân dân nh thế nào ? Cách đối xử đó đã dẫn đến đời sống nhân dân ra sao ?

H: Theo em nhân dân ta có thái độ nh thế nào với tầng lớp thống trị triều Lê sơ ?

GV: Khi mâu thuẫn xã hội ngày càng tăng cao sẽ làm bùng nổ phong trào đấu tranh của nông dân. Đó là quy luật tất yếu của lịch sử : “ có áp bức thì có đấu tranh, áp bức càng nặng nề thì đấu tranh càng quyết liệt”.

H:Hãy cho biết, những nguyên nhân nào đã dẫn đến phong trào khởi nghĩa của nhân dân đầu TK XVI ?

Chuyển: Để biết phong trào đấu tranh của nhân dân đã diễn ra nh thế nào? Chúng ta sẽ ........
GV sử dụng lợc đồ:
-Giới thiệu lãnh thổ Đại Việt.
-Giới thiệu các kí hiệu trên bản đồ.
GV: Từ 1511, các cuộc khởi nghĩa nổ ra ở nhiều nơi trong nớc. Mở đầu là cuộc khởi nghĩa của Trần Tuân (1511-Hng Hoá-Sơn Tây). Nghĩa quân có đến hàng vạn ngời, đã từng tiến về Từ Liêm (HN) uy hiếp kinh thành Thăng Long.
Tiếp đó là cuộc khởi nghĩa của Lê Hy, Trịnh Hng (1512) ở Nghệ An, sau phát triển ra Thanh Hoá.
1515, Khởi nghĩa của Phùng Chơng nổ ra ở vùng núi Tam Đảo. Và con rất nhiều các cuộc khởi nghĩa khác nổ ra.

H:Tiêu biểu nhất trong các cuộc khởi nghĩa giai đoạn này là cuộc khởi nghĩa của ai ?

GV giới thiệu lợc đồ:

H:Qua việc tìm hiểu sách báo xem trên truyền hình và sự chuẩn bị bài ở nhà. Em biết gì về Trần Cảo ?

GV sử dụng lợc đồ tờng thuật trận đánh.

H: Khi đánh giá về các cuộc khởi nghĩa của nông dân đầu TK XVI, SGK Lịch Sử 7 đã viết: “Cuộc khởi nghĩa của Trần Cảo là cuộc khởi nghĩa tiêu biểu nhất”.Theo em tại sao ?

Câu hỏi thảo luận nhóm (3p)
(Có thể sử dụng phiếu học tập cho HS ).
H:Qua quan sát lợc đồ và nghe trình bày các cuộc khởi nghĩa, em rút ra nhận xét gì về phong trào đấu tranh của nhân dân đầu TK XVI ? Giải thích tại sao ?
(Có thể gợi ý cho HS về phạm vi hoạt động và kết quả của các cuộc khởi nghĩa)

GV: Cũng nh câu chuyện bó đũa: để cả bó ta không thể bẻ đợc, tách từng chiếc ta có thể bẻ dễ dàng.

H:Các cuộc khởi nghĩa tuy thất bại nhng có ý nghĩa lịch sử nh thế nào ?

GV chốt: Qua tiết học hôm nay, chúng ta thấy đợc rằng: Đất nớc thịnh trị hay suy vong là do ở lòng dân, “ dân có giàu thì nớc mới mạnh”, Chính vì vậy Đảng và nhà nớc ta hiện nay đã và đang thực hiện chủ trơng xây dựng nhà nớc pháp quyền của dân do dân và vì dân.

-HS theo dõi SGK và t liệu lịch sử).

*Từng nhóm trả lời:
-Tình hình nhà Lê sơ:
+Vua quan không lo việc nớc, chỉ hởng lạc xa xỉ, hoang dâm vô độ. Xây dựng lâu đài, cung điện tốn kém.
+Nội bộ triều đình chia bè, kéo cánh, tranh giành quyền lực, chém giết lẫn nhau .

-Nhận xét:
-Tầng lớp PK thống trị đã thoái hoá.
-Nội bộ triều đình lục đục, rối loạn.
=> Đây là những nguyên nhân cơ bản dẫn đến nhà Lê suy thoái nhanh chóng ở đầu TK XVI.

-Đạo đức suy thoái, năng lực thấp kém, nhân cách con ngời không còn. Ngợc lại, vua Lê Thánh Tông là 1 vị vua anh minh sáng suốt, tài năng về mọi mặt.

-Đa đất nớc vào thế suy vong.

-Tàn bạo dã man, cậy quyền thế để hà hiếp, vơ vét của cải của nhân dân ném vào những cuộc ăn chơi sa đoạ.
Không quan tâm tới đời sống nhân dân để thiên tai, hạn hán xảy ra.
Nạn đói, nạn chết chóc luôn đe doạ đời sống nhân dân.
=> Đời sống nhân dân lâm vào cảnh khốn cùng.

-Vô cùng căn ghét, mâu thuẫn xã hội nảy sinh.
Đó là mâu thuẫn giữa nhân dân với địa chủ, nhân dân với nhà nớc PK gay gắt.

-Nguyên nhân:
+Đời sống nhân dân vô cùng cực khổ.
+Mâu thuẫn giữa nông dân với địa chủ.
+Mâu thuẫn giữa nông dân với nhà nớc PK gay gắt.

(HS chú ý lắng nghe)

-Khởi nghĩa của Trần Cảo (1516) ở chùa Quỳnh Lâm nay thuộc Đông Triều - Quảng Ninh.

(HS theo dõi).

-Trần Cảo quê ở Thuỷ Đờng-Thuỷ Nguyên-HP. Ông vốn là một viên quan nhỏ ở trong triều. Bất bình trớc cảnh nhà Lê mục nát, Trần Cảo đã bỏ về quê hô hào nhân dân khởi nghĩa.

-Vì:
+Thời gian tồn tại lâu nhất (1516-1521).
+Lực lợng tham gia đông: hàng vạn ngời, hoạt động ở vùng Đông Bắc đất nớc.
+Kết quả thu đợc: 3 lần Trần Cảo dẫn quân vào Thăng Long, lần 2 đã chiếm đợc kinh thành Thăng Long.

-Kết quả thảo luận nhóm của HS: (dự kiến)
+Phạm vi hoạt động: Các cuộc khởi nghĩa nổ ra mạnh mẽ khắp mọi nơi.
+Quy mô rộng lớn. Song tập trung chủ yếu ở đồng bằng Bắc Bộ.
+Vì: Thăng Long là kinh đô của nhà Lê.
+Kết quả: Các cuộc khởi nghĩa lần lợt bị thất bại.
+Vì: Mặc dù nổ ra với quy mô rộng lớn nhng rời rạc, lẻ tẻ, cha đồng loạt, cha kết hợp đợc với nhau để tạo ra sức mạnh nên triều

* Một số tài liệu cũ có thể bị lỗi font khi hiển thị do dùng bộ mã không phải Unikey ...

Người chia sẻ: Nguyễn Ngọc Phú

Dung lượng: | Lượt tài: 7

Loại file:

Nguồn : Chưa rõ

(Tài liệu chưa được thẩm định)

Tải tài liệu

Báo cáo sai sót

Đề suất chỉnh sửa , phân lại mục