Tiết 15: Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống

TiÕt 15:
Bµi 11: Cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n x©m l­îc Tèng (1705- 1707)

I. GIAI ĐOẠN THỨ NHẤT (1075- 1076)

A. Mục tiêu bài học.
1. Kiến thức: HS hiểu được:
- Âm mưu xâm lược nước ta của nhà Tống.
- Cuộc tiến công chủ động để phòng vệ của nhà Lý- NTQS độc đáo.
2. Tư tưởng:
- GD cho HS lòng tự hào dân tộc và biết ơn người có công với đất nước.
- Bồi dưỡng lòng dũng cảm, tình đoàn kết, trí tuệ sáng tạo của người Việt.
3. Kĩ năng:
- Sử dụng lược đồ tường thuật lại diễn biến lịch sử.
- Phân tích các sự kiện, nhân vật lịch sử.
B. Chuẩn bị: - Lược đồ kháng chiến chống Tống.
- Tư liệu về Lý Thường Kiệt.
C. Tiến trình dạy học.
1. Ổn định lớp.
2. Kiểm tra bài cũ:
- Nhà Lý được thành lập như thế nào?
- Vẽ sơ đồ tổ chức chính quyền TW và địa phương thời Lý?
- Nhà Lý ban hành luật pháp và tổ chức quân đội như thế nào? Ý nghĩa? 3. Bài mới:
Dưới sự quan tâm của nhà Lý, công cuộc xây dựng đất nước của nhân dân ta đã đạt được nhiều thành tựu. KT- CT ngày càng ổn định và phát triển, đời sống nhân dân ngày một ấm no. Song, ở bên ngoài, nhà Tống vẫn nuôi tham vọng thôn tính, âm mưu xâm lược nước ta. Âm mưu xâm lược của nhà Tống nhằm mục đích gì? Trước âm mưu đó, vua tôi nhà Lý và nhân dân Đại Việt đã đối phó ra sao?

Hoạt động 1: Nhà Tống âm mưu xâm lược nước ta

Hoạt động của GV và HS
Nội dung cần đạt


(?): Từ giữa TK XI, tình hình nhà Tống như thế nào?
( Trong nước: TC cạn kiệt, nội bộ mâu thuẫn, nhân dân đói khổ nổi dậy đấu tranh.

( Bên ngoài: Hai nước Liêu, Hạ quấy nhiễu.

(?): Nhà Tống âm mưu xâm lược ĐV nhằm mục đích gì?

GV: Trước khi lâm vào tình trạng khủng hoảng, nhà Tống cũng như các triều đại PK phương Bắc vẫn luôn có âm mưu xâm lược nước ta. Vậy mục đích sâu xa và mang tính chất bất biến của các cuộc xâm lược là gì?

HS: Đọc phần chữ nhỏ mục 1/sgk.

(?): Em có nhận xét gì về câu nói của Tống Thần Tông?
( Nêu rõ mục đích, tham vọng của nhà Tống. Theo tính toán của họ, việc xâm lược ĐV thuận lợi sẽ là một mũi tên trúng nhiều đích.

(?): Nhà Tống đã có những thủ đoạn gì để chuẩn bị cho kế hoạch xâm lược ĐV?

(?): Em có nhận xét gì về các thủ đoạn đó của nhà Tống?
( Thâm độc: Mượn gió bẻ măng, làm suy yếu lực lượng của nhà Lý, chia rẽ tình đoàn kết dân tộc thống nhất của các dân tộc ĐV.

1. Nhà Tống âm mưu xâm lược nước ta.





- Mục đích: Giải quyết tình hình khó khăn trong nước và muốn bành trướng lãnh thổ.














- Thủ đoạn của nhà Tống:

+ Xúi giục Champa đánh ĐV từ phía nam.

+ Cản trở buôn bán giữa hai nước, dụ dỗ tù trưởng.




Hoạt động 2: Nhà Lý chủ động tiến công để phòng vệ

* KT cần đạt: HS hiểu cuộc tiến công tập kích sang đất Tống của LTK là hành động tự vệ chính đáng của nước ta.
* Tổ chức thực hiện:


(?): Đứng trước âm mưu và thủ đoạn thâm độc của nhà Tống, vua tôi nhà Lý chuẩn bị đối phó bằng cách nào?


(?): Vì sao nhà Lý giao trọng trách đó cho LTK? Hãy nêu hiểu biết của em về LTK?






(?): LTK tổ chức công tác chuẩn bị kháng chiến như thế nào?


(?): Trước tình hình ráo riết chuẩn bị xâm lược của nhà Tống, LTK đã có chủ chương đánh giặc như thế nào?

(?): Em có nhận xét gì về chủ trương này? Mục đích tiến công của nhà Lý? (N4, tg 3 ‘).
( Độc đáo, sáng tạo: Giành thế chủ động từ tay giặc, làm tiêu hao sinh lực giặc ngay từ khi chúng chưa tiến hành xâm lược, buộc chúng bị động đối phó theo dự kiến của ta. Đây là cuộc tiến công để tự vệ chứ không phải là xâm lược.

(?): LTK đã thực hiện chủ trương đó ntn? Mục tiêu tấn công?
( Cô lập triều đình, chia rẽ nội bộ nhà Tống, tranh thủ sự ủng hộ của nhân dân TQ đang chán ghét nhà Tống.





(?): Cuộc tập kích do LTK trực tiếp chỉ huy đã thu được kết quả gì?

TL: Vì sao đang đà thắng lợi, LTK không tiếp tục đẩy mạnh tiến công nhà Tống mà cho chủ động rút lui quân?
( Xuất phát từ mục đích tấn công: Để tự vệ, không phải xâm lược.

( Giữ sức quân.

( Nhà Tống có lực lượng quân đội lớn mạnh, trước sau sẽ không từ bỏ âm mưu xâm lược.

( Rút quân để chủ động đối phó, đủ thời gian chuẩn bị kháng chiến.

(?): Ý nghĩa của thắng lợi này?

2. Nhà Lý chủ động tiến công để phòng vệ.

a. Chuẩn bị:
- Cử Thái úy LTK làm tổng chỉ huy.
- Quân đội luyện tập, canh phòng nghiêm ngặt.
- Tăng cường tình đoàn kết dân tộc, mộ lính.

- Trấn áp quân Chăm- pa.

b. Chủ trương: Tiến công trước để tự vệ ( độc đáo, sáng tạo.













c. Biện pháp: Vừa đánh vừa vỗ.
- 10/1075, LTK cùng Tông Đản chỉ huy 10 vạn quân thủy- bộ, tấn công 3 căn cứ LT + vũ khí của giặc.

- Yết bảng thông báo mục đích tiến công.

d. Kết qủa: Tiêu diệt căn cứ quân sự, phá hủy kho lương quân Tống, tướng giặc tự vẫn.














e. Ý nghĩa:
- Ta luôn giành thế chủ động, đẩy địch vào thế bị động.

- Làm chậm và thay đổi kế hoạch xâm lược ĐV của nhà Tống.




4. Củng cố:

- Trình bày âm mưu xâm lược ĐV của nhà Tống?
- Phân tích chủ trương đánh giặc của LTK?
- Kết quả, ý nghĩa cuộc tiến công sang đất Tống do LTK chỉ huy?


5. Dặn dò: - HS học và làm bài tập lịch sử.
- Chuẩn bị bài sau.