Tích hợp Tư tưởng Hồ Chí Minh trong bài dạy

Chào mừng các Thầy giáo, Cô giáo về tham dự
LỚP TẬP HUẤN
TÍCH HỢP NỘI DUNG HỌC TẬP VÀ LÀM THEO

TẤM GƯƠNG ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH

CHO HỌC SINH THCS QUA MÔN NGỮ VĂN
LỚP TẬP HUẤN
TÍCH HỢP NỘI DUNG HỌC TẬP VÀ LÀM THEO
TẤM GƯƠNG ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH CHO HỌC
SINH THCS QUA MÔN NGỮ VĂN
Quỳ Hợp ngày 12.09.2011
MỤC TIÊU KHÓA TẬP HUẤN
Học xong khóa tập huấn này, HV có khả năng:
Hiểu được những vấn đề cơ bản, cần thiết về tư tưởng Hồ Chí Minh và giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh cho HS phổ thông.
Hiểu được nội dung, phương pháp giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh cho HS qua môn Ngữ văn.
Có kĩ năng soạn bài và kĩ năng dạy bài giáo dục
tư tưởng Hồ Chí Minh trong môn học.
Nghiêm túc, tự tin trong quá trình giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh cho HS.
NỘI DUNG TẬP HUẤN
-Nhận thức vê tư tưởng
Hồ Chí Minh và nội
dung giáo dục tư tưởng
Hồ Chí Minh
Giáo dục tư tưởng Hồ
Chí Minh cho HS qua môn
Ngữ văn
- Thực hành soạn bài và giảng thử
MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG
VỀ TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
PHẦN MỘT
I.NHẬN THỨC VỀ TƯ TƯỞNG ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH
A.Nguồn gốc tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
1. Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh bắt nguồn từ truyền thống đạo đức của dân tộc Việt Nam
Đó là những truyền thống đạo đức như: cần cù
trong lao động, tình nghĩa thuỷ chung với đồng
bào, tinh thần đoàn kết, yêu nước nồng nàn, dũng
cảm chiến đấu, anh dũng bất khuất trước quân thù ...
2. Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh là sự kế thừa và phát triển những tư tưởng đạo đức tốt đẹp truyền thống của nhân loại, cả phương Đông và phương Tây
“Khổng Tử, Jêsu, Mác, Tôn Dật Tiên chẳng đã có những điểm chung đó sao? Họ đều mưu cầu hạnh phúc cho mọi người, nếu hôm nay họ còn sống trên đời này, nếu họ họp lại một chỗ, tôi tin rằng họ nhất định chung sống với nhau rất hoàn mĩ như những người bạn thân thiết. Tôi cố gắng làm người học trò nhỏ của các vị ấy”.
3. Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh là sự kết hợp giữa đạo đức truyền thống với tư tưởng đạo đức cộng sản
- Tiếp thu những tư tưởng đạo đức cộng sản do C.Mác, Ph.Ăngghen, V.I. Lênin và những nhà cách mạng nêu ra.
- Lênin là người “đã nêu cho chúng ta một tấm gương sáng về sự giản dị vĩ đại và sự khiêm tốn cao độ”; “là đạo đức vĩ đại và cao đẹp của người thầy, đã ảnh hưởng lớn lao tới các dân tộc châu Á và đã khiến cho trái tim của họ hướng về Người không gì ngăn cản nổi”
B. CÁC GIAI ĐOẠN HÌNH THÀNH TƯ TƯỞNG ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH
1.Giai đoạn thứ nhất:
Từ thuở niên thiếu đến năm 1911.
- Ảnh hưởng sự giáo dục của gia đình, đặc biệt là bố mẹ, thầy giáo và tác động của điều kiện xã hội ở quê hương
-Nguyễn Sinh Cung-NguyễnTất Thành đã biểu hiện những
phẩm chất đạo đức của một người con ngoan, trò giỏi.
- Lớn lên, tác động của xã hội làm phát triển mạnh mẽ hơn ở Nguyễn Tất Thành lòng yêu nước, nghĩa đồng bào.
2. Giai đoạn thứ hai (1911 – 1941):
Đi tìm đường cứu nước, trở thành người cộng sản và rồi
về nước trực tiếp lãnh đạo cách mạng Việt Nam.
- Ở nước ngoài Nguyễn Ái Quốc có ý chí quyết tâm đấu tranh chống ách áp bức bóc lột, yêu thương nhân loại, tinh thần đoàn kết quốc tế.
- Người tiếp nhận chủ nghĩa Mác - Lênin, trong đó có những nguyên tắc đạo đức cách mạng của giai cấp vô sản, những tinh hoa đạo đức của nhân loại, kể cả tư tưởng đạo đức tiến bộ của phương Tây nói chung, của giai cấp tư sản nói riêng.
- Nguyễn Ái Quốc đã xây dựng đạo đức cách mạng Việt Nam. Đạo đức cách mạng này đã tôi luyện nhân dân, các chiến sĩ cách mạng trong cuộc đấu tranh bất khuất chống kẻ thù, trong cảnh lao tù tàn khốc.
3. Giai đoạn thứ ba (1941 – 1969):
Trực tiếp về lãnh đạo cách mạng Việt Nam.
Biểu hiện tấm gương sáng về đạo đức cách mạng
của Hồ Chí Minh“Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành. Riêng phần tôi thì làm một cái nhà nho nhỏ, nơi có non xanh, nước biếc để câu cá, trồng hoa, sớm chiều làm bạn với các cụ già hái củi, em trẻ chăn trâu, không dính líu gì với vòng danh lợi”.
- Đồng thời, Người còn phát triển và hoàn chỉnh hệ thống tư tưởng với những quan điểm về Cần, kiệm, liêm, chính; chi công, vô tư, về trung với nước, hiếu với dân.
C.NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA TƯ TƯỞNG ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH

1. Trung với nước, hiếu với dân
- Trong chế độ phong kiến:"vua là nước, nước là vua".Hiếu chỉ thu hẹp trong phạm vi gia đình.
- Tư tưởng Hồ Chí Minh kế thừa và vượt qua những hạn chế của truyền thống đó. Trung với nước là:
+ Trung thành với sự nghiệp dựng nước và giữ nước;
+ Trung thành với quyền lợi và lợi ích của nhân dân;
+ Suốt đời phấn đấu, hi sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc, vì CNXH;
+ “Nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng” như lời dạy của Bác với bộ đội.
2. Yêu thương con người, sống có nghĩa tình
- "Làm cho nước được độc lập, dân được tự do, mọi người ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành"
- Tình yêu thương con người được thể hiện trong mối quan hệ gia đình, bạn bè, đồng chí, với tất cả mọi người trong quan hệ hàng ngày.
- Tình yêu thương con người, theo Hồ Chí Minh, còn được thể hiện đối với những người có sai lầm, khuyết điểm nhưng đã nhận rõ khuyết điểm, sai lầm và cố gắng sửa chữa.
3. Cần, kiệm, liêm, chính; chí công, vô tư
- Cần tức là lao động cần cù, siêng năng; “lao động là nghĩa vụ
thiêng liêng”.
- Kiệm: là tiết kiệm sức lao động, thì giờ, tiền của của dân, nước,
của bản thân, nhưng không phải là bủn xỉn.
- Liêm: là “luôn luôn tôn trọng giữ gìn của công và của dân”
- Chính: “nghĩa là không tà, thẳng thắn, đứng đắn”.
Cần, kiệm, liêm, chính, có quan hệ mật thiết với nhau. Cần, kiệm,
liêm, chính là bốn đức của con người: "Thiếu một đức, thì không
thành người".
- Chí công, vô tư: là “đem lòng chí công, vô tư mà đối với người, với việc”.“Khi làm bất cứ việc gì cũng đừng nghĩ đến mình trước, khi hưởng thụ thì mình nên đi sau”;“phải lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ ”
* Hồ Chí Minh nói về Cần, Kiệm, Liêm, Chính
“ Trời có bốn mùa: Xuân, Hạ, Thu, Đông. Đất có bốn phương: Đông, Tây, Nam, Bắc
Người có bốn đức: Cần, Kiệm, Liêm, Chính.
Thiếu một mùa, thì không thành trời.
Thiếu một phương, thì không thành đất
Thiếu một đức, thì không thành người.”
4. Tinh thần quốc tế trong sáng
- Sự đoàn kết quốc tế vô sản: “Bốn phương vô sản đều là anh em”.
- Đoàn kết với các dân tộc bị áp bức, với nhân dân lao động các nước, trong cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc, tiến bộ xã hội, chống lại sự áp đặt, cầm quyền của thực dân, đế quốc.
- Đoàn kết của nhân dân Việt Nam với tất cả những người tiến bộ trên thế giới vì hoà bình, công lý và tiến bộ xã hội.
Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã từng khẳng định:
“Tư tưởng Hồ Chí Minh là một kho tàng đầy của báu, là di sản chứa đựng bao giá trị, giá trị đó, nói cho cùng, là giá trị văn hoá mà chúng ta khai thác chưa được bao nhiêu”
(Phạm Văn Đồng: Văn hóa và đổi mới, Nxb Chính trị quốc gia, H.1994, tr 126)
II. HỌC TẬP VÀ LÀM THEO TẤM GƯƠNG ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

1. Về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
- Trọn đời phấn đấu, hy sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người và nhân loại.
- Ý chí và nghị lực tinh thần to lớn, vượt qua mọi thử thách, khó khăn để đạt mục đích.
Tuyệt đối tin tưởng vào sức mạnh của nhân dân, kính trọng nhân dân, hết lòng, hết sức phục vụ nhân dân.
-Nhân ái, vị tha, khoan dung, nhân hậu,hết mực vì con người.
- Cần kiệm, liêm chính, chí công, vô tư, đời riêng trong sáng, lối sống thực sự giản dị và khiêm tốn.
2. Nội dung học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong giai đoạn hiện nay
- Nâng cao chủ nghĩa yêu nước trong giai đoạn mới, phát huy sức mạnh toàn dân tộc, đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, sớm đưa nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển.
- Thực hiện cần kiệm, liêm chính, chí công, vô tư nêu cao phẩm giá con người Việt Nam trong thời kỳ mới.
- Phát huy dân chủ, nâng cao ý thức chấp hành kỷ luật, gắn bó với nhân dân, vì nhân dân phục vụ.
- Phát huy chủ nghĩa yêu nước chân chính gắn với chủ nghĩa quốc tế trong sáng, đoàn kết, hữu nghị giữa các dân tộc, hội nhập quốc tế.
3.Thực trạng hiểu biết tư tưởng Hồ Chí Minh của học sinh phổ thông:

- 95% học sinh từ TH đến THPT đều có nhưng hiểu biết cơ bản về tư tưởng Hồ Chí Minh qua học tập các môn học KHXH, sinh hoạt Đoàn, Đội, tiếp nhận những thông tin đại chúng tiến hành các hoạt động công ích xã hội.
- Ở mức độ nhất định, các em nhận thức được vai trò, công lao to lớn của Bác đối với dân tộc, nhân loại, đối với gia đình và bản thân mỗi em.
- Một số lượng lớn học sinh trung học cơ sở hiểu biết về cuộc đời, hoạt động, tư tưởng Hồ Chí Minh chưa sâu sắc, có một số nhầm lẫn, sai lầm về sự kiện.
- Một phần nhỏ không nhiệt tình trong việc tìm hiểu về cuộc đời và sự nghiệp Hồ Chí Minh, mà chỉ học thuộc để trả bài.
Nhận xét:
- Sự hiểu biết về Hồ Chí Minh và tư tưởng của Người ở học sinh phổ thông còn đơn giản, nặng về cảm tính, nên tác động của tư tưởng Hồ Chí Minh đến suy nghĩ, hành động của các em chưa mạnh mẽ, chưa có hiệu quả cao.
- Về mặt lý tưởng, tình cảm cách mạng, các em khẳng định và trong thực tế đã “sống, học tập, lao động theo gương Bác Hồ vĩ đại”, nhưng chưa hiểu gì nhiều về tư tưởng của Bác.
Phần thứ hai

MÔN NGỮ VĂN VỚI VIỆC GIÁO DỤC
TƯ TƯỞNG ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH
CHO HỌC SINH PHỔ THÔNG

1.Những yêu cầu chủ yếu của việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh

- Tù nguyÖn, tù gi¸c.
- H×nh thµnh nh÷ng phÈm chÊt tèt ®Ñp ®i ®«i víi söa ch÷a nh÷ng sai lÇm, khuyÕt
®iÓm, tr¸i víi ®¹o ®øc Hồ Chí Minh
- Nãi ®i ®«i víi lµm, rÌn luyÖn ®¹o ®øc, phÈm chÊt trong häc tËp lÝ luËn, tu d­ìng
gi¸c ngé t­ t­ëng vµ hµnh ®éng thùc tiÔn.
-KÕt hîp viÖc häc tËp, gi¸o dôc ®¹o ®øc víi viÖc thùc hiÖn nghiªm chØnh, tu©n thñ
ph¸p luËt Nhµ n­íc.
-Gi÷ v÷ng, ph¸t huy ®¹o ®øc truyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc, kÕt hîp víi viÖc
tiÕp thu tinh hoa v¨n ho¸ nh©n lo¹i, tiÕp nhËn cã lùa chän c¸i míi, tiÕn bé,
chèng nh÷ng ®iÒu lai c¨ng, lè bÞch.
-Tu d­ìng ®¹o ®øc c¸ch m¹ng ph¶i ®i ®«i víi viÖc ®Êu tranh víi b¶n th©n, víi
nh÷ng ©m m­u “diÔn biÕn hoµ b×nh”. §©y lµ cuéc ®Êu tranh kh«ng kÐm phÇn
gay go, gian khæ, so víi cuéc ®Êu tranh chèng ngo¹i x©m, x©y dùng ®Êt n­íc.
- ViÖc tu d­ìng ®¹o ®øc ph¶i tiÕn hµnh suèt ®êi, bÒn bØ.

Ngữ văn là môn học có khả năng cao trong giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh:
Mục tiêu môn học chứa đựng những yếu tố giáo dục nhân cách con người.
Nội dung môn học có nhiều địa chỉ có thể giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh (các bài học viết về Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh; các tác phẩm của chính Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh; Những tác phẩm có nội dung gần gũi với tư tưởng Hồ Chí Minh...).
2. Khả năng giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
trong môn Ngữ văn
Các nội dung tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh sẽ được lặp đi, lặp lại, rèn luyện thường xuyên thông qua bài học theo những mức độ giáo dục khác nhau:
Mức độ cao nhất (giáo dục toàn phần) là nội dung giáo dục của bài học trùng hoàn toàn với nội dung giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh (VD: Đức tính giản dị của Bác Hồ – NV 7, Phong cách Hồ Chí Minh – NV 9 ...)

Mức độ giáo dục bộ phận: giáo dục một phần vào nội dung bài học (VD: Đêm nay Bác không ngủ - NV 6; Thuế máu – NV 8 ...)

Mức độ liên hệ: giáo dục một cách linh hoạt tư tưởng đạo đức hồ Chí Minh vào nội dung bài học ở những nội dung có thể. (VD: Con rồng cháu tiên – Nv 6, Sông núi nước Nam – NV 7, Viếng lăng Bác – NV 9 ...)
3. Sử dụng nội dung tích hợp học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong dạy học Ngữ văn ở trường phổ thông:

- Sử dụng nội dung tích hợp học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh để xác định mục tiêu bài học.
- Sử dụng nội dung tích hợp học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh để tổ chức các hoạt động học tập, thông qua kiến thức đã được xác định trong các địa chỉ tích hợp giáo dục tư tưởng, tình cảm, thái độ HS.
- Da d?ng húa cỏc hỡnh thức tổ chức dạy học trong tích hợp học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh như tổ chức các chuyên đề chuyên môn, các hoạt động ngoại khóa.
- Trên cơ sở d?m bảo những yêu cơ bản tối thiểu của Chuẩn kiến thức kĩ năng của chương trình GDPT, bổ sung những tư liệu làm phong phú, có sức hấp dẫn đối với bài học, tạo cho HS niềm say mê hứng thú trong giờ học, thông qua đó giáo dục HS học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
- Sử dụng có hiệu quả các thiết bị dạy học đã có, tự làm, hoặc sưu tầm trong dạy học tích hợp nội dung đạo đức Hồ Chí Minh.
- Trong kiểm tra đánh giá, trên cơ sở đánh giá bám sát Chuẩn kiến thức, kĩ năng bảo đảm những yêu cầu tối thiểu cần đưa nội dung tích hợp nội dung học tập tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh trong kiểm tra đánh giá kết quả học tập của HS bộ môn.


Phần thứ ba
PHƯƠNG PHÁP TÍCH HỢP NỘI DUNG HỌC TẬP VÀ LÀM THEO TẤM GƯƠNG ĐẠO ĐỨC
HỒ CHÍ MINH TRONG MÔN NGỮ VĂN THCS


I. NGUYÊN TẮC TÍCH HỢP
1. Tích hợp phải phù hợp đặc trưng bộ môn.

2. Tích hợp phải đảm bảo chuẩn KT, KN.
3. Tích hợp dựa trên cơ sở đổi mới PPDH.
4. Tạo môi trường giáo dục tốt
5. Có sự hỗ trợ của các phương tiện nghe nhìn
II. MỨC ĐỘ TÍCH HỢP
1.Tích hợp toàn phần
2. Tích hợp bộ phận
3. Tích hợp liên hệ
III. GỢI Ý CÁC NHÓM THỰC HÀNH BÀI TẬP TÍCH HỢP
L?P 1
-NHểM 1: THCS H?NG TI?N, THCS CH�U TH�NH, THCS CH�U QUANG.
-NHểM 2: THCS CH�U CU?NG,THCSC CH�U TH�I, THCS CH�U Lí
-NHểM 3: THCS NAM SON, THCS TH? TR?N.
-NHểM 4: THCS B?C SON, THCS CH�U DèNH.
L?P 2
-NHểM 1: THCS MINH H?P, THCS H? SON.
-NHểM 2: THCS TH? H?P, THCS VAN L?I, THCS LIấN H?P.
-NHểM 3: THCS TAM H?P, THCS YấN H?P
-NHểM 4: THCS NGHIA XU�N, THCS CH�U L?C
Ngữ văn 6
Ngữ văn 7
Ngữ văn 7
Ngữ văn 7
Ngữ văn 8
Ngữ văn 8
Ngữ văn 8
Ngữ văn 8
Ngữ văn 8
Ngữ văn 9
Ngữ văn 9
MỘT SỐ HÌNH ANH VỀ HỒ CHÍ MINH

Bài thơ:
Nhật kí trong tù
Thân thể ở trong lao
Tinh thần ở ngoài lao
Muốn nên sự nghiệp lớn
Tinh thần càng phải cao