Tích hợp tư tưởng HCM trong dạy lịch sử

Bộ giáo dục và đào tạo
Vụ giáo dục trung học

Tập huấn
T�CH H?P N?I DUNG H?C T?P V� L�M THEO T?M GUONG D?O D?C H? CH� MINH
Môn: lịch sử


1. Nguồn gốc tư tưởng và đạo đức Hồ Chí Minh
- Dạo đức Hồ Chí Minh bắt nguồn từ đạo đức truyền thống Việt Nam, được thể hiện ở lòng yêu nước, ý chí bất khuất , đấu tranh vì độc lập, tự do, công bằng và tiến bộ xã hội, ở tinh thần nhân nghĩa, truyền thống đoàn kết, tương thân, tương ái, "lá lành đùm lá rách" trong cảnh nghèo khổ, ở sự say mê lao động, sáng tạo, ham học, hiếu khách.
Lựa chọn tinh hoa văn hoá đạo đức nhân loại ở phương Đông cũng như phương Tây. Đó là tư tưởng thương người, lòng vị tha, từ bi, bác ái, bình đẳng.
Dựa trên những quan điểm, nguyên tắc của chủ nghĩa Mác - Lê Nin về đạo đức làm cơ sở lí luận cho đạo đức cách mạng.
Đạo đức của Hồ Chí Minh là đạo đức cách mạng - trên cơ sở lí luận quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin
2.Các giai đoạn hình thành đạo đức Hồ Chí Minh
- Giai đoạn thứ nhất, từ thuở niên thiếu đến lúc ra đi tìm đường cứu nước (1911):
Nguyễn Sinh Cung - Nguyễn Tất Thành đã biểu hiện những phẩm chất đạo đức của một người con ngoan, trò giỏi. Đây là thời kì tiếp nhận những điều cơ bản về đạo đức truyền thống của dân tộc và những nguyên tắc đạo đức Khổng giáo.
Giai đoạn thứ hai (1911 - 1941)
Xây dựng đạo đức cách mạng Việt Nam thể hiện ở cuộc đấu tranh của Nguyễn ái Quốc trong phong trào cách mạng thế giới, gắn với cách mạng trong nước. Đạo đức cách mạng này đã tôi luyện nhân dân, các chiến sĩ cách mạng trong cuộc đấu tranh bất khuất chống kẻ thù, trong cảnh lao tù tàn khốc.
- Giai đoạn thứ ba (1941 - 1969)
Tư tưởng đạo đức của Hồ Chí Minh trong giai đoạn này được phát triển và hoàn chỉnh, với hệ thống những quan điểm về Cần, kiệm, liêm, chính, chi công vô tư, về trung với nước, hiếu với dân.
2. Nội dung cơ bản của tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
Thứ nhất, đạo đức Hồ Chí Minh là đạo đức mới, đối lập với đạo đức cá nhân chủ nghĩa, ích kỉ. nội dung đầu tiên của đạo đức Hồ Chí Minh là đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân.
Thứ hai, đạo đức Hồ Chí Minh là đạo đức cách mạng. Đạo đức cách mạng thể hiện ở mặt trung với nước, hiếu với dân, dũng cảm, không sợ khó khăn gian khổ trong đấu tranh và lao động; khiêm tốn, không kiêu căng, tự phụ , công thần; giữ vũng cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, bảo đảm tinh thần đoàn kết dân tộc, hữu nghị với nhân dân các nước





Thø ba, yªu th­¬ng con ng­êi, sèng cã t×nh, cã nghÜa lµ mét trong nh÷ng phÈm chÊt ®¹o ®øc cao ®Ñp nhÊt. §©y lµ phÈm chÊt thÓ hiÖn mèi quan hÖ gi÷a con ng­êi trong cuéc sèng ®êi th­êng: yªu cha mÑ, kÝnh träng «ng bµ, ng­êi giµ, th­¬ng yªu ng­êi nghÌo khæ…
Thø t­, tinh thÇn quèc tÕ trong s¸ng, thuû chung lµ mét trong nh÷ng ®Æc ®iÓm quan träng nhÊt cña ®¹o ®øc céng s¶n chñ nghÜa. Néi dung cña tinh thÇn quèc tÕ ®­îc Hå ChÝ Minh diÔn t¶ trong hai c©u th¬:
“Quan s¬n mu«n dÆm mét nhµ,
Bèn ph­¬ng v« s¶n ®Òu lµ anh em”.




4.Nh÷ng yªu cÇu chñ yÕu cña viÖc lµm theo tÊm g­¬ng ®¹o ®øc cña Hå ChÝ Minh
Tù nguyÖn, tù gi¸c trªn c¬ së gi¸c ngé lÝ t­ëng c¸ch m¹ng, nung nÊu lßng yªu n­íc, gi÷ v÷ng t­ c¸ch ®¹o lÝ ViÖt Nam.
QuyÕt t©m söa ch÷a khuyÕt ®iÓm víi tinh thÇn tÊn c«ng kÎ thï “néi x©m” cùc kú nguy hiÓm.
X©y dùng nh÷ng phÈm chÊt tèt ®Ñp ®i ®«i víi ®Êu tranh chèng nh÷ng sai lÇm, khuyÕt ®iÓm, tr¸i víi ®¹o ®øc c¸ch m¹ng.
Nãi ®i ®«i víi lµm, rÌn luyÖn ®¹o ®øc, phÈm chÊt trong häc tËp lÝ luËn, tu d­ìng gi¸c ngé t­ t­ëng vµ hµnh ®éng thùc tiÔn.
KÕt hîp viÖc häc tËp, gi¸o dôc ®µo ®øc víi viÖc thùc hiÖn nghiªm chØnh, tu©n thñ ph¸p luËt Nhµ n­íc, kØ luËt lao ®éng.

Giữ vững, phát huy đạo đức truyền thống tốt đẹp của dân tộc, kết hợp với việc tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại, tiếp nhận có lựa chọn cái mới, tiến bộ, chống những điều lai căng, lố bịch.
Tu dưỡng đạo đức cách mạng phải đi đôi với việc đấu tranh với bản thân, với những âm mưu "diễn biến hoà bình". Đây là cuộc đấu tranh không kém phần gay go, gian khổ, so với cuộc đấu tranh chống ngoại xâm, xây dựng đất nước.
Việc tu dưỡng đạo đức phải tiến hành suốt đời, bền bỉ, không được buông thả, lơ là, mất cảnh giác.
5.Yêu cầu, nguyên tắc của việc tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh, cuộc đời sự nghiệp Hồ Chí Minh trong học tập lịch sử .
Trước hết, cần xác định rõ rằng, đây là dạy học bộ môn lịch sử chứ không phải dạy về tiểu sử Hồ Chí Minh, không thể lấy việc kể chuyện về đạo đức cách mạng, về cuộc đời và hoạt động cách mạng của Hồ Chí Minh thay cho việc dạy học lịch sử mà là được tiến hành tích hợp nội dung bài học lịch sử với nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng.
Thứ hai, việc giáo dục tư tưởng về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh phải dựa trên cơ sở sự kiện lịch sử cơ bản, chính xác, cơ bản, điển hình, tức phải dựa theo "chuẩn kiến thức, kĩ năng và hướng thái độ" của các môn học ở trường phổ thông mà Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành.

Thø ba, viÖc gi¸o dôc ®¹o ®øc c¸ch m¹ng Hå ChÝ Minh nãi ph¶i ®­îc tiÕn hµnh trªn c¬ së nguyªn t¾c ph­¬ng ph¸p luËn vÒ s­ ph¹m sau ®©y:
- Tr×nh bµy, khai th¸c néi dung sù kiÖn
- Nªu kÕt luËn kh¸i qu¸t vÒ sù kiÖn
- VËn dông s¸ng t¹o, cô thÓ nh÷ng kiÕn thøc khoa häc vÒ néi dung sù kiÖn trong ho¹t ®éng thùc tiÔn vÒ tiÕp thu kiÕn thøc míi.
Th­ t­, viÖc gi¸o dôc tÊm g­¬ng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh cÇn cÇn chó ý:
- Lµm cho häc sinh tù nguyÖn, n¨ng ®éng, tù gi¸c, tÝch cùc häc tËp lÞch sö, tÝch hîp vÒ tÊm g­¬ng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh
- Båi d­ìng n¨ng lùc, rÌn luyÖn n¨ng lùc trong viÖc häc tËp, tù gi¸o dôc, vËn dông kiÕn thøc ®· häc.

Thứ năm, tuân thủ những nguyên lý giáo dục nói chung, giáo dục thái độ, tình cảm, tư tưởng nói riêng là học đi đôi với hành, tự nguyện tự giác, tránh việc áp đặt, cưỡng bức, mệnh lệnh.
Thứ sáu, phải tạo điều kiện cần thiết về thiết bị, đổi mới phương pháp dạy học, các phương tiện dạy học để có hiệu quả giáo dục được nâng cao.
6. Sử dụng nội dung tích hợp học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong dạy học lịch sử ở trường phổ thông
-Sử dụng nội dung tích hợp học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh để xác định mục tiêu bài học.
-Sử dụng nội dung tích hợp học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh để tổ chức các hoạt động học tập, thông kiến thức đã được xác định trong các địa chỉ tích hợp giáo dục tư tưởng, tỡnh , thái độ HS.
-Da d?ng húa cỏc hỡnh thức tổ chức dạy học trong tích hợp học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh như tổ chức các chuyên đề chuyên môn, các hoạt động ngoại khóa, tổ chức dạy học tại thực địa, nghe các nhân chứng lịch sử nói chuyện.
-Trên cơ sở bảo bảo những yêu cơ bản tối thiểu của chuẩn kiến thức kĩ năng của chương trình GDPT, bổ sung
những tư liệu làm phong phú, có sức hấp dẫn đối với bài học, làm cho HS hứng thú trong giờ học, thông qua đó giáo dục HS học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
-Sử dụng có hiệu quả các thiết bị dạy học đã có, tự làm, hoặc sưu tầm trong dạy học tích hợp nội dung đạo đức Hồ Chí Minh.
- Trong kiểm tra đánh giá, trên cơ sở đánh giá bám sát chuẩn kiến thức, kĩ năng bảo đảm những yêu cầu tối thiểu cần đưa nội dung tích hợp nội dung học tập tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh trong kiểm tra đánh giá kết quả học tập của HS bộ môn.