Thuyết trình:Lời tiễn dặn. Lớp 10 Hóa 2015-2018 - THPT Chuyên Hạ Long

BÀI THUYẾT TRÌNH
LỜI TIỄN DẶN
Trích “Tiễn dặn người yêu” – Truyện thơ dân tộc Thái.
Nhóm thuyết trình:
Nguyễn Hải Yến.
Phạm Minh Thúy.
Lê Trịnh Minh Anh.
Êu
I – Giới thiệu chung.
1. Khái niệm về truyện thơ:
- Truyện thơ là tác phảm tự sự dân gian bằng thơ, giàu chất trữ tình, phản ánh số phận và khát vọng của con người khi hạnh phúc lứa đôi và sự công bằng xã hội bị tước đọat.

- Hai chủ đề thể hiện trong truyện thơ là Khát vọng tự do yêu thương và Hạnh phúc lứa đôi.
2. Truyện thơ “Tiễn dặn người yêu” – Xống chụ xôn xao
- Tiếng Thái : “Xống chụ xon xao”.
- Bản dịch của Mạc Phi “Tiễn dặn người yêu”
- Số lượng: 1486 câu thơ.
Nội dung: Là lời nhân vật trong cuộc kể lại câu chuyện tình yêu hôn nhân của vợ chồng mình.
Gồm 3 phần chính:
+ Tình yêu tan vỡ.
+ Lời tiễn dặn và hạnh phúc đoàn tụ.
* Đoạn trích:
- Vị trí: Từ câu 1121 đến câu 1406.
- Bố cục: 2 phần:
+ P1: Lời tiễn dặn của chàng trai khi anh chạy theo cô, tiễn cô về nhà chồng.
+ P2: Thương cô bị đánh đập anh càng khẳng định mối tình tha thiết, bền chặt của mình.
II – Đọc – hiểu văn bản:
1. Đọc – chú thích.
2. Phân tích:
2.1. Diễn biến tâm trạng của chàng trai trên đường tiễn người yêu về nhà chồng.
a.Tâm trạng của cô gái qua cảm nhận của chàng trai
Vừa đi vừa ngoảnh lại
Vừa đi vừa ngóng trông
Chân bước xa lòng càng đau nhớ
=>Tiếc nuối đau buồn không muốn xa người yêu, càng đi xa lòng càng đau xót, tâm trạng sầu thương.

Em tới rừng ớt ngắt lá ớt ngồi chờ
Tới rừng cà ngắt lá cà ngồi đợi,
Tới rừng lá ngón ngóng trông
Anh tới nơi em bẻ lá xanh anh ngồi
Ớt,cà gai, lá ngón là những lá độc gợi tâm trạng đầy cay đắng, chờ đợi đến tuyệt vọng của cô gái .
Đây cũng là tâm trạng đau khổ của chàng trai khi tiễn cô gái về nhà chồng và chàng trai thấu hiểu nỗi nhớ nhung của cô gái.
=> Sự đồng cảm giữa hai người
b. Tâm trạng của chàng trai khi tiễn cô gái về nhà chồng
“Xin hãy cho anh kề vóc mảnh,
Quấn quanh vai ủ lấy hương người
Cho mai sau lửa xác đượm hơi
Một lát bên em thay lời tiễn dặn!”
=>Chàng trai muốn ngồi bên người yêu để mượn hương người yêu vì suốt đời anh sẽ không còn ai để yêu thương hơn nữa, xác nhờ có hương người yêu mà cháy đượm hơn
Tấm lòng thủy chung, tình yêu của mình
“Con nhỏ hãy đưa anh ẵm,
Bé xinh hãy đưa anh bồng,
Cho anh bế con dòng, đừng ngượng,
Nựng con rồng, con phượng đừng buồn”.
- Đề cao dòng giống của đứa trẻ để vui lòng mẹ nó.
Chàng trai nựng, ẵm, bồng, bế con của cô gái với người khác như con mình
Mâu thuẫn: Nửa như buộc phải chấp nhận sự thật đau xót là cô gái đã có chồng, nửa như muốn níu kéo tình yêu, kéo dài giây phút âu yếm bên nhau.
=> Xót xa thay cho chàng trai.
c, Lời ước hẹn của chàng trai và cô gái.
“Đôi ta yêu nhau, đợi tới tháng Năm lau nở,
Đợi mùa nước đỏ cá về,
Đợi chim tăng ló hót gọi về.
Không lấy được nhau mùa hạ, ta sẽ lấy nhau mùa đông,
Không lấy được nhau thời trẻ, ta sẽ lấy nhau khi góa bụ về già.”
- Bước đi của thời gian còn khẳng định sự chờ đợi của chàng trai tính bằng mùa vụ và tăng lên tính bằng của đời người. Rõ ràng lời tiễn dặn của chàng trai xoay quanh một chữ “đợi”.
=> Thể hiện tình nghĩa thủy chung của chàng trai với cô gái, sự bất tử trong tình yêu của họ, song chờ đợi là chấp nhận cuộc sống hiện tại và hi vọng ở tương lai.
=> Thể hiện nỗi đau đớn sâu sắc, sự bất lực trước tập tục cổ hủ, lạc hậu trong hôn nhân do cha mẹ định đoạt.
=> Qua đó bộc lộ khát vọng giải phóng, khát vọng tự do được sống trong tình yêu.
* Bằng nghệ thuật điệp ngữ “đợi”, các hình ảnh thiên nhiên quen thuộc của dân tộc Thái và biện pháp lặp cấu trúc, tiểu đối đã góp phần thể hiện nội dung của đoạn thơ.
=> Lời tiễn dặn thấm sâu tình nghĩa của chàng trai Thái bao dung nhân hậu. Nó vừa thể hiện tình yêu không thay đổi và sự bất lực trước thực tại
2. Phân tích:
2.2. Tâm trạng của chàng trai khi ở nhà chồng cô gái.
“Dậy đi em, dậy đi em ơi!
Dậy rũ áo kẻo bọ,
Dậy phủi áo kẻo lấm!
Đầu bù anh chải cho,
Tóc rối đưa anh búi hộ!
Anh chặt che về đốt gióng đầu,
Chặt tre dày, anh hun gióng giữa,
Lam ống thuốc này em uống khỏi đau.”


- Đoạn thơ là sự đồng cảm trước cảnh ngộ của cô gái.
*Cử chỉ, hành động của chàng trai:
* Tâm trạng của chàng trai:
- Chàng trai đã ân cần chăm sóc người yêu: chải đầu, búi tóc, lam thuốc.
Khi chứng kiến cảnh cô gái bị hành hạ chàng trai đã xót xa, đau đớn hơn cả nỗi đau cô gái phải chịu đựng.
=> Lời lẽ đó thấm nhuần tình cảm nhân đạo đối với số phân của người con gái và những người phụ nữ Thái xưa.
=> Thể hiện tình yêu nồng nàn, mãnh liệt của chàng trai.
2. Phân tích:
2.2. Tâm trạng của chàng trai khi ở nhà chồng cô gái.
“Tơ rối đôi ta cùng gỡ,
Tơ vò ta vuốt lại quay guồng;
Quay lại guồng gỗ tốt cán thuôn,
Về với người ta thương thuở cũ.
Chết ba năm hình còn treo đó;
Chết thành sông, vục nước uống mát lòng,
Chết thành đất, mọc dây trầu xanh thắm,
Chết thành bèo, ta trôi nổi ao chung,
Chết thành muôi, ta múc xuống cùng bát,
Chết thành hồn, chung một mái, song song.”
- Từ “chết” được lặp lại sáu lần cũng là sáu lần chàng trai khẳng định sự gắn bó không thể sống xa nhau. Qua từ “cùng”, “chung”, chàng trai khẳng định hãy sống cùng nhau đến chết, dẫu có phải chết cũng chết cùng nhau.
Một lần nữa, ta bắt gặp tình yêu thủy chung sâu sắc của những chàng trai, cô gái Thái.
Qua hình ảnh “dây trầu xanh thắm” và “chết thành hồn, chung một mái, song song” cho thấy tình yêu sâu sắc – khát vọng gia đình thời bấy giờ.
=> Từ đó thể hiện sự phản kháng, tố cáo xã hội phong kiến - xã hội vạn ác với nhiều bất công vô lý đang đè nặng lên kiếp sống con người. Đồng tiền và sự giàu sang đã phá hoại hạnh phúc của con người.
2. Phân tích:
2.2. Tâm trạng của chàng trai khi ở nhà chồng cô gái.
Hỡi gốc dưa yêu mọc ngoài cồn cát,
Nước ngập gốc đáng lụi, đừng lụi,
Nước ngập rễ đáng bềnh, đừng bềnh.
Đôi ta yêu nhau, tình Lú - Ủa mặn nồng,
Lời đã trao thương không lạc mất;
Như bán trâu ngoài chợ,
Như thu lúa muôn bông.
Lòng ta thương nhau trăm lớp nghìn trùng,
Bền chắc như vàng, như đá.
Yêu nhau, yêu trọn đời gỗ cứng,
Yêu nhau, yêu trọn kiếp đến già,
Ta yêu nhau tàn đời gió, không rung không chuyển,
Người xiểm xui, không ngoảnh không nghe.
- Qua hình ảnh “gốc dưa yêu”, “đừng lụi”, đừng bềnh”, chàng trai muốn động viên cô gái kiên gan vượt qua khó khăn.
- Qua điệp từ “yêu”, và điệp ngữ “yêu nhau, yêu trọn” đã thể hiện khát vọng giải phóng, được sống trong tình yêu.
2. Phân tích:
2.2. Tâm trạng của chàng trai khi ở nhà chồng cô gái.
Hỡi gốc dưa yêu mọc ngoài cồn cát,
Nước ngập gốc đáng lụi, đừng lụi,
Nước ngập rễ đáng bềnh, đừng bềnh.
Đôi ta yêu nhau, tình Lú - Ủa mặn nồng,
Lời đã trao thương không lạc mất;
Như bán trâu ngoài chợ,
Như thu lúa muôn bông.
Lòng ta thương nhau trăm lớp nghìn trùng,
Bền chắc như vàng, như đá.
Yêu nhau, yêu trọn đời gỗ cứng,
Yêu nhau, yêu trọn kiếp đến già,
Ta yêu nhau tàn đời gió, không rung không chuyển,
Người xiểm xui, không ngoảnh không nghe.
Tình yêu của chàng trai được bộc lộ trực tiếp: Đôi ta yêu nhau – yêu nhau trọn đời- yêu nhau trọn kiếp.
=> Sự bền vững của tình yêu được so sánh với sự bền vững của thiên nhiên.
- Bằng các biện pháp nghệ thuật so sánh, lặp cấu trúc để khẳng định mạnh mẽ sự mặn nồng, chân thành, bền vững và chung nhất của tình yêu.
III - Tổng kết
1.Nội dung:
- Qua tâm trạng đầy đau khổ rối bờ của chàng trai cô gái, đoạn trích đã khắc họa tình yêu tha thiết thủy chung và khát vọng tự do yêu thương của các chàng trai cô gái người Thái
2. Nghệ thuật:
Kết hợp tự sự và trữ tình
 Lối diễn đạt mộc mạc, gần gũi với cách nghĩ cách cảm của người Thái, vừa rất chân tình tha thiết.
- Mượn thiên nhiên để biểu lộ tâm trạng
BÀI THUYẾT TRÌNH CỦA NHÓM CHÚNG EM ĐẾN ĐÂY LÀ HẾT!
CẢM ƠN CÔ VÀ CÁC BẠN ĐÃ LẮNG NGHE! ☺☺☺
Thank you for listening and tracking!