THỤC HÀNH TÌM HIỂU HOẠT ĐỌNG ĐỌNG TIM ẾCH

Bài 21
I. Mục tiêu
Làm, quan sát được hoạt động của tim ếch và sự vận chuyển của máu trong động mạch, tỉnh mạch và các mao mạch ở màng treo ruột.
Nhận biết được động mạch, tỉnh mạch và mao mạch.
Mô tả được sự vận chuyển của máu trong mỗi loại mạch.
II. Chuẩn bị
Dụng cụ
Kéo, Pence, kim mũi nhọn, khay nhựa.
Kim gút.
Khăn bông, bông gòn, giấy vệ sinh.
Đĩa petri, ống hút.
Lame, Lamelle, bìa carton có khoét lỗ.
Kính hiển vi.

Chuẩn bị
2. Hóa chất
Dung dịch sinh lý NaCl 0.65% (100ml)
3. Mẫu vật
Ếch (2 con/nhóm).

III. Phương pháp tiến hành thí nghiệm
1. Thí nghiệm 1: Quan sát hoạt động của tim ếch
2. Thí nghiệm 2: Quan sát sự vận chuyển của máu trong động mạch, tỉnh mạch và mao mạch ở màng treo ruột:
Thí nghiệm 1: Quan sát hoạt động
của tim ếch
1.1. Đếm nhịp đập bình thường
và màu sắc của tim ếch.
a. Hủy tủy ếch.
b. Mổ lộ tim.
c. Quan sát.
Bước 1: Nắm chặt ếch trong lòng bàn tay
Bước 2. Dùng ngón trỏ và ngón cái bẻ đầu ếch gập xuống.
Bước 3. Dùng kim mũi nhọn kéo một đường thẳng từ mõm xuống phía dưới, đến khi vướng tay đó là lỗ chẩm.
Dùng kim gút ghim vào lỗ chẩm để giảm bớt sự chảy máu.
Bước 4. Đâm thẳng mũi kim xuống lỗ chẩm, xoay đầu kim sang hai bên, sau đó rút nhẹ kim lên rồi chọc sâu mũi kim vào ống tủy.
b. Mổ lộ tim
B1. Đặt ếch đã hủy tủy nằm ngửa trên khay, đắp khăn ẩm.
Lưu ý: Phải luôn luôn đắp khăn ẩm cho ếch.
B2. Dùng pence nâng da ngực tại vị trí 1/3 thân trên, sau đó cắt da thành hình tam giác phía trên vùng tim.
B3. Nâng mảnh sụn phía trên lồng ngực, cắt rời các cơ phủ lồng ngực, thành một mảnh hình tam giác có đỉnh nằm phía dưới. Sau đó cắt sụn ức.
Lưu ý: Trong quá trình mổ nếu chảy máu, dùng bông gòn hoặc giấy vệ sinh thấm bớt máu.
Tim được lộ ra, được bọc trong bao tim mỏng, đập đều, không bị cản trở bởi những phần mô xung quanh
B4. Dùng pence nhấc nhẹ bao tim, đưa kéo cắt bỏ bao tim.
Lưu ý: Cắt bao tim nằm bên ngoài cùng
Tim được lộ ra cùng với hai nhánh động mạch giao nhau nằm phía trên.
Lưu ý: Trong quá trình thí nghiệm thường xuyên dùng bông gòn tẩm dung dịch sinh lý thấm lên tim tránh để tim bị khô
Hủy tủy ếch
B1. Nắm chặt ếch trong lòng bàn tay
B2. Bẻ đầu ếch gập xuống.
B3. Kéo một đường thẳng từ mõm xuống phía dưới đến lỗ chẩm.
B4. Đâm thẳng mũi kim xuống lỗ chẩm, xoay đầu kim sang hai bên, sau đó rút nhẹ kim lên rồi chọc sâu mũi kim vào ống tủy.
Mổ lộ tim
B1. Ghim ếch nằm ngửa trên mâm mổ.
B2. Cắt da thành hình tam giác
B3. Nâng mảnh sụn phía trên lồng ngực, cắt rời các cơ phủ lồng ngực. Sau đó cắt sụn ức.
B4. Cắt bao tim.
c. Quan sát
Đếm nhịp đập của tim/phút.
Màu sắc của 2 tâm nhĩ, 1 tâm thất.
1. Nhịp đập của tim/phút?
2. Giải thích sự khác nhau về màu sắc ở 2 tâm nhĩ?
3. Màu của tâm thất có gì đặc biệt?
Bài phúc trình
2. Thí nghiệm 2: Quan sát sự vận chuyển của máu trong động mạch, tỉnh mạch và mao mạch ở màng treo ruột:
a. Hủy tủy ếch:
b. Cắt mở màng treo ruột:
c. Quan sát:
B1. Dùng kéo cắt da một đường dài 1.5cm bên sườn bụng ếch (nơi tiếp giáp giữa bụng và xương đùi).
- B2. Dùng kéo cắt thịt 1.5cm
- Thấm bớt dịch mô
B3. Ghim ếch nằm sấp lên tấm bìa đục lỗ đã được đặt lame.
B4. Dùng pence kéo nhẹ một đoạn ruột và ghim xung quanh lỗ thủng của tấm bìa.
B5. Đậy lamelle lại
Tại sao phải đậy lamelle trước khi quan sát?
B1. Cắt da
B2. Cắt thịt
B3. Ghim ếch nằm sấp lên tấm bìa đục lỗ đã được đặt lame.
B4. Kéo nhẹ một đoạn ruột và ghim xung quanh lỗ thủng của tấm bìa.
B5. Đậy lamelle lại
Bài phúc trình
Vẽ hình và chú thích sự vận chuyển của máu trong các loại mạch.
So sánh màu sắc, tốc độ chảy, hướng chảy, sự phân dòng của hồng cầu trong động mạch và tĩnh mạch.
Cho biết hình dạng của hồng cầu trong mao mạch.
Quan sát dưới kính hiển vi ở vật kính 4X