Thi truong chung khoan

CHƯƠNG 1- TỔNG QUAN
VỀ THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

1.1- KHÁI NIỆM THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN
1.1.1- Sự hình thành thị trường chứng khoán (TTCK)
Vào khoảng giữa thế kỷ 15, ở phương Tây các thương gia thường tụ tập tại các quán cà phê để thương lượng việc mua bán, trao dổi các loại hàng hoá (như nông sản, khoáng sản, tiền tệ và các chứng từ có giá). Điểm đặc biệt là trong những cuộc thương lượng này, các thương gia chỉ dùng lời nói để trao đổi với nhau mà không cần có hàng hoá thật, tuyệt nhiên không có một loại sản phẩm nào được tiến hành trao đổi trực tiếp, kết quả của những cuộc thương lượng này nhằm thống nhất với nhau các “hợp đồng” mua bán, trao đổi thực hiện ngay kể cả những hợp đồng thực hiện vào những thời điểm 3 tháng, 6 tháng hay một năm sau.
Buổi họp đầu tiên xảy ra vào năm 1453 trong một Lữ quán của một nhà buôn môi giới là Vanber Baerszo tại thị trấn Bruges (thuộc nước Bỉ). Trước Lữ quán này có một bảng hiện vẽ hình 3 túi da với một từ tiếng Pháp “Buorse” tức là mậu dịch trường. Ba túi da tượng trưng cho ba nội dung của “mậu dịch thị trường”: Mậu dịch thị trường hàng hoá, mậu dịch thị trường ngoại tệ, mậu dịch thị trường giá kinh doanh động sản. Tiếng La- tinh cái ví tiền (túi da) là Bursa, tiếng Pháp gọi là Buorse. Chữ Buorse (Mậu dịch thị trường hay Sở giao dịch) được xem như xuất xứ từ bấy giờ và trở thành tên gọi Thị trường chứng khoán sau này.
TTCK ban đầu phát triển một cách rất tự phát và sơ khai, với sự tham gia của các nhà đầu cơ. Dần dần về sau mới có sự tham gia của công chúng đầu tư. Khi phát triển đến một mức nào đó, thị trường bắt đầu phát sinh những trục trặc dẫn đến phải thiết lập cơ quan quản lý nhà nước và hình thành hệ thống pháp lý để điều chỉnh hoạt động của thị trường.
Như vậy TTCK được xuất hiện từ thế kỷ 15. Sự hình thành TTCK cũng đồng thời với thị trường hối đoái và một số thị trường khác. Lịch sử phát triển của thị trường chứng khoán thế giới trải qua những thăng trầm. Thế kỷ 18 thị trường phát triển một loạt ở Pháp, Đức, Ý, Mỹ… Thời kỳ huy hoàng nhất là vào những năm 1875 đến 1913, TTCK trong thời kỳ này phát triển mạnh cùng với sự tăng trưởng của nền kinh tế. Nhưng đến “ngày thứ năm đen tối” vào ngày 29/10/1929 là ngày mở đầu cuộc khủng hoảng của TTCK New York, từ đó cuộc khủng hoảng kéo sang các thị trường chứng khoán Tây Âu, Bắc Âu và Nhật Bản. Sau chiến tranh thế giới thứ hai, TTCK phục hồi và phát triển mạnh. Rồi “ngày thứ sáu đen tối”- ngày 19/10/1987- cuộc khủng hoảng tài chính năm 1987 một lần nữa đã làm cho TTCK thế giới suy sụp nặng nề. Cuộc khủng hoảng này để lại hậu quả nghiêm trọng hơn cuộc khủng hoảng năm 1929. Nhưng chỉ sau hai năm, TTCK thế giới tiếp tục đi vào hoạt động ổn định, phát triển và cho đến nay, TTCK phát triển ở mức có thể nói không thể thiếu trong đời sống kinh tế của những nước có nền kinh tế theo cơ chế thị trường và nhất là những nước đang phát triển đang cần thu hút luồng vốn trung và dài hạn cho nền kinh tế quốc dân.
1.1.2- Khái niệm và đặc điểm của TTCK
a) Khái niệm TTCK
TTCK là nơi diễn ra các hoạt động trao đổi, mua bán, chuyển nhượng các loại chứng khoán nhằm mục đích sinh lợi, qua đó thay đổi chủ thể nắm giữ chứng khoán.
TTCK là một bộ phận của thị trường vốn (thị trường tài chính dài hạn). Vị trí của TTCK trong hệ thống TTTC được biểu thị qua sơ đồ sau: 










b) Đặc điểm của TTCK
- TTCK được đặc trưng bởi hình thức tài chính trực tiếp: Theo hình thức này, người cần vốn và người có khả năng cung ứng vốn đều trực tiếp tham gia vào thị trường giữa họ không có các trung gian tài chính.
- TTCK gắn với thị trường cạnh tranh hoàn hảo: Tất cả mọi người đều có thể tham gia vào thị trường, không có sự áp đặt giá cả trên thị trường chứng khoán mà giá cả chứng khoán được xác định trên quan hệ cung cầu trên thị trường.
- TTCK về cơ bản là một thị trường liên tục: Sau khi các CK được phát hành trên thị trường sơ cấp, chúng có thể được mua bán vài lần trên thị trường thứ cấp. Điều này đảm bảo cho những người đầu tư có thể chuyển các CK mà họ nắm