Thí nghiệm mô phỏng hoá học lớp 9

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH YÊN BÁI
TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM YÊN BÁI



ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC


“ THÍ NGHIỆM MÔ PHỎNG VÀ SƠ ĐỒ HÓA HỌC TRONG CHƯƠNG TRÌNH HÓA HỌC
LƠP 9 Ở TRƯỜNG THCS”

Tác giả : TRỊNH NGỌC ĐÍNH
Chức vụ: Giảng viên
Đơn vị: trung tâm tin học-thư viện-thí nghiệm.


Thành phố Yên Bái-2014




MỤC LỤC
1
Mục lục: Trang 1-2
Phần I: MỞ ĐẦU Trang 8-11
Phần II: NỘI DUNG Chương I. Các loại hợp chất vô cơ
I.1. Sơ đồ thí nghiệm mô phỏng tính chất của oxit Trang 12-13
Sản xuất vôi Trang 14
I.2. Thí nghiệm mô phỏng tính chất hoá học của axit Trang 15-16
Ứng dụng của axit Sunphuric Trang 17
I.3. Thí nghiệm mô phỏng tính chất hoá học của bazơ Trang 18
Pha chế Ca(OH)2 Trang 19
Đo độ pH Trang 20
I.4. Thí nghiệm mô phỏng tính chất hoá học của muối Trang 21
Ruộng muối Trang 22
Chương II. Tính chất lý hoá học của kim loại
II.1.Thí nghiệm mô phỏng tính dẫn điện, nhiệt của kim loại Trang 23
Thí nghiệm mô phỏng tính chất hoá học của kim loại Trang 24-25
Thí nghiệm mô phỏng phản ứng Nari với nước Trang 26
II.2. Thí nghiệm mô phỏng tính chất hoá học của nhôm Trang 27
Sơ đồ điện phân nhôm oxit nóng chảy trong công nghiệp Trang 28
II.3. Thí nghiệm mô phỏng tính chất của sắt. Trang 29-30
Sơ đồ luyện gang, thép Trang 31
II.4. Sự ăn mòn kim loại và phương pháp bảo vệ Trang 32
Chương III. Phi kim
2
III.1.Thí nghiệm mô phỏng tính chất lý, hoá, điều chế, ứng dụng của Clo Trang 33-37
III.2.Thí nghiệm mô phỏng tính chất của cacbon và hợp chất Trang 38-40
Thí nghiệm mô phỏng điều chế CO2 và sơ đồ chu trình của cacbon Trang 41-43
III.3. Silic và công nghiệp silicat Trang 44-45
Chương IV.HOÁ HỌC HỮU CƠ.
IV.1.Đại cương về chất hữu cơ Trang 46
IV.2.Cấu tạo, tính chất lý hoá học, điều chế và ứng dụng của metan Trang a47-48
IV.3. Cấu tạo, tính chất lý hoá học, điều chế và ứng dụng của etylen Trang 49
IV.4.Cấu tạo, tính chất lý hoá học, điều chế và ứng dụng của axetilen Trang 50
IV.5.Cấu tạo, tính chất lý hoá học, điều chế và ứng dụng của Benzen Trang 51
IV.6.Dầu mỏ và khí thiên nhiên Trang 52-54
Năng suất toả nhiệt Trang 55
IV.7.Cấu tạo, tính chất lý hoá học, điều chế và ứng dụng của C2H5OH Trang 56-57
IV.8.Cấu tạo, tính chất lý hoá học, điều chế và ứng dụng của CH3COOH Trang 58-59
IV.9.Chất béo và tính chất Trang 60-61
IV.10.Glucozơ, Saccarozơ, Tinh bột và Xenlulozơ Trang 62-66
IV.11.Protein
IV.12. Một số hình ảnh về chất dẻo Trang 67
Phần III; KẾT LUẬN Trang 68 Phụ lục : Bản tính an , bảng hệ thống tuần hoàn Trang 69-70
MỤC LỤC
ĐỀ TÀI KHOA HỌC
TÊN ĐỀ TÀI : “ THÍ NGHIỆM MÔ PHỎNG VÀ SƠ ĐỒ HÓA HỌC TRONG CHƯƠNG TRÌNH HÓA HỌC LƠP 9 Ở TRƯỜNG THCS”
CHƯƠNG I- MỞ ĐẦU
I- Lý do chọn đề tài
Ở trường THCS, đến lớp 9 học sinh mới được làm quen với bộ môn hóa học, cho nên, việc truyền tải thông tin của giáo viên và sự lĩnh hội các kiến thức mới của học sinh gặp nhiều khó khăn về lí thuyết cũng như thực hành. Bài giảng của giáo viên kém sinh động, thiếu tính thuyết phục, học sinh tiếp thu kiến thức thụ động, kém hiệu quả.
3
II- Mục đích nghiên cứu
Với phương pháp dạy học tích hợp, được sự hỗ trợ của các thiết bị dạy học, đề tài: ” thí nghiệm mô phỏng và sơ đồ hóa học trong chương trình hóa học lớp 9 ở trường THCS” nhằm giúp giáo viên truyền tải kiến thức và các kĩ năng cơ bản được trực quan, sinh động hơn. Giúp học sinh chủ động trong việc tiếp thu kiến thức trong học tập và gây được hứng thú của học sinh đối với bộ môn hóa học.
III- Nhiệm vụ nghiên cứu
- Tìm hiểu về đặc trưng phương pháp dạy học hóa học, vai trò của thiết bị dạy học, các hình thức thí nghiệm được sử dụng trong dạy học hóa học ở lớp 9 THCS. 
4
Tìm hiểu thực trạng việc sử dụng thiết bị dạy học của giáo viên và thí nghiệm thực hành của học sinh ở các trường THCS thuộc thành phố Yên Bái. 
- Đề xuất các biện pháp sử dụng thí nghiệm góp phần nâng cao chất lượng dạy học hóa học ở trường phổ thông
- Thực nghiệm sư phạm để đánh giá tính khả thi và hiệu quả của một số biện pháp. 
IV-Phương pháp nghiên cứu
Đọc và nghiên cứu tài liệu về sử dụng thiết bị dạy học ở trường THCS, chú trọng phần thí nghiệm của giáo viên và các nội dung liên quan đến đề tài nghiên cứu. 
- Phương pháp điều tra bằng phiếu câu hỏi. 
- Phương pháp thực nghiệm sư phạm. 
- Phương pháp chuyên gia. 
- Phương pháp xử lí thông tin. 
5
V- Cái mới của đề tài
Mô tả các thí nghiệm hóa học và sơ đồ hóa học trong chương trình hóa học lớp 9 THCS bằng phần mềm trình chiếu powerpoint một cách trực quan, sinh động. Làm nổi bật kiến thức trọng tâm, tích cực hóa sự hoạt động của học sinh.
VI- Giả thuyết khoa học
Nếu sử dụng thiết bị dạy học một cách hợp lý , sáng tạo sẽ góp phần nâng cao chất lượng dạy và học của giáo viên và học sinh, hoàn thành được nhiệm vụ, chỉ tiêu năm học nhà trường đề ra.
CHƯƠNG II- NỘI DUNG
I. Chương I. Các loại hợp chất vô cơ
I.1. Định nghĩa, phân loại và tính chất hóa học của oxit
- Sơ đồ, thí nghiệm mô phỏng minh họa tính chất của oxit
I.2. Định nghĩa, phân loại và tính chất hóa học của axit.
Sản xuất axitH­2SO4, ứng dụng
6
- Sơ đồ, thí nghiệm mô phỏng minh họa tính chất của axit
- Sơ đồ sản xuất H2SO4
I.3. Định nghĩa, phân loại và tính chất hóa học của bazơ. Điều chế bazơ, ứng dụng
- Sơ đồ, thí nghiệm mô phỏng minh họa tính chất của Bazo
- Sơ đồ điện phân muối ăn có màng ngăn sản xuất NaOH.
I.4.Định nghĩa, phân loại và tính chất hóa học của muối.Điều chế, ứng dụng.
- Sơ đồ, thí nghiệm mô phỏng minh họa tính chất của muối
II.1. Tính chất vật lí, tính chất hóa học chung của kim loại. Điều chế kim loại.
II.2. Tính chất lý hóa học, điều chế và ứng dụng của nhôm.
7
Sơ đồ, thí nghiệm mô phỏng minh họa tính chất nhôm
II,3. Tính chất lý hóa học, điều chế và ứng dụng của sắt.
- Sơ đồ, thí nghiệm mô phỏng minh họa tính chất sắt
II.4. Sự ăn mòn kim loại và phương pháp bảo vệ.
III. Chương III. Phi kim
III.1. Tính chất chung của phi kim
III.2. Tính chất lý hóa học, điều chế clo và hợp chất của Clo
- Sơ đồ, thí nghiệm mô phỏng minh họa tính chất của Clo
III.3. Tính chất lý hóa học, điều chế cacbon và hợp chất của cacbon.
- Sơ đồ, thí nghiệm mô phỏng minh họa tính chất cacbon
III.4. Tính chất lý hóa học của silic và công nghiệp silicat.

Chương IV. Hidro cacbon, nhiên liệu.
IV.1. Đại cương về hóa học hữu cơ, chất hữu cơ.
8
- Hình ảnh về chất vô cơ, hữu cơ trong thiên nhiên, nhân tạo.
IV.2. Metan tính chất lí hóa học,ứng dụng và điều chế
- Sơ đồ, thí nghiệm mô phỏng minh họa tính chất hóa học của metan
IV. 3. Etilen tính chất lí hóa học,ứng dụng và điều chế
- Sơ đồ, thí nghiệm mô phỏng minh họa tính chất hóa học của Etilen
IV.4. Axetilen tính chất lí hóa học,ứng dụng và điều chế
- Sơ đồ, thí nghiệm mô phỏng minh họa tính chất hóa học của Axetilen
IV.5. Benzen tính chất lí hóa học,ứng dụng và điều chế
- Sơ đồ, thí nghiệm mô phỏng minh họa tính chất hóa học của Benzen
IV.6. Dầu mỏ và khí thiên nhiên.
- Sơ đồ mô phỏng các phẩm vật của dầu mỏ, ứng dụng.
9
IV.7. Rượu etylic: cấu tạo, tính chất lí hóa học,ứng dụng và điều chế
- Sơ đồ, thí nghiệm mô phỏng minh họa tính chất hóa học rượu etylic
IV.8. Axit axetic: Cấu tạo, tính chất lí hóa học,ứng dụng và điều chế.
- Sơ đồ, thí nghiệm mô phỏng minh họa tính chất hóa học axit axetic
IV.9. Chất béo.
- Sơ đồ, thí nghiệm mô phỏng minh họa tính chất hóa học chất béo
IV.10. Glucozo, Saccarozo, tinh bột, xenlulozo
- Một số hình ảnh về Glucozo, Saccarozo, tinh bột, xenlulozo trong thiên nhiên.
IV.11. Protein
- Một số hình ảnh protein trong thiên nhiên.và vai trò của protein
10
IV.12.Polime.
-Một số hình ảnh polime thiên nhiên.và polime nhân tạo.
CHƯƠNG III. KẾT LUẬN
III.1. Kết luận chung
III.2. Tài liệu tham khảo.
- Giáo trình cơ sở hóa học đại cương 1, 2, 3, 4-Trần Thành Huế
- Giáo trình cơ sở hóa học hữu cơ 1,2,3,4-Trần quốc Sơn.
- Sách giáo khoa 8,9-Bộ GD&ĐT.
11
I. Chương I. Các loại hợp chất vô cơ
I.1. Định nghĩa, phân loại và tính chất hóa học của oxit
- Sơ đồ, thí nghiệm mô phỏng minh họa tính chất của oxit
Dung dịch HCl
Đồng oxit CuO
Nước H2O
Canxi oxit CaO
Dung dịch CuCl2
Dung dịch Ca(OH)2
Dung dịch HCl
Dung dịch Ca(OH)2
Dung dịch CaCl2
12
CuO+2HClCuCl2+H2O
CaO+H2OCa(OH)2
Ca(OH)2+2HClCaCl2+2H2O
Muối Na2SO3
H2O
SO2
Axit H2SO4
SO2+H2O  H2SO3
SO2+Ca(OH)2  CaSO3+H2O
SO2
SO2
Muối Na2SO3
Ca(OH)2
SO2
Axit H2SO4
SO2
SO2
SO2
SO2
Axit H2SO4
SO2
Oxit axit + H2O  Axit Oxit axit+Bazơ  Muối+Nước
13
14
QUÁ TRÌNH NUNG VÔI
Nguyên tắc:
CaCO3
CaO+CO2
I.2. Định nghĩa, phân loại và tính chất hóa học của axit. Sản xuất axit
H­2SO4, ứng dụng
- Sơ đồ, thí nghiệm mô phỏng minh họa tính chất của axit
- Sơ đồ sản xuất H2SO4
15
Axit làm đỏ quỳ tím
Axit tác dụng với nhôm
Al + HCl
 AlCl3+ H2
2
2
3
6
H2
17
Ứng dụng của axit sunfuric
Cu(OH)2
NaOH
Dung dịch phenolphtalein
18
Nhiệt phân Cu(OH)2
Cu(OH)2
 CuO+H2O
Pha chế canxi hidroxit
Ca(OH)2
19
Hoà tan Ca(OH)2 trong nước, quấy đều bằng đũa thuỷ tinh.
Lọc dung dịch bằng giấy lọc qua phễu thuỷ tinh
Lấy một lượng nhỏ dung dịch vào ống nghiệm, thêm vài giọt phenolphtalein
Em hãy cho biết hiện tượng xảy ra trong các thí nghiệm sau?
pH kế
Đo độ pH
20
Dung dịch HCl
Dung dịch NaOH
pH=3
pH=11
Đối chiếu với thang màu chuẩn em hãy cho biết pH bằng bao nhiêu?
Giấy đo pH
Tính chất hoá học của muối
Cu+ AgNO3
Cu(NO3)2+ Ag
2
2
NaCl+AgNO3
AgCl+NaNO3
CuSO4+ NaOH
Cu(OH)2+ Na2SO4
2
21
Em cho biết hiện tượng xảy ra trong các thí nghiệm sau?
Ruộng muối
22
Hai đoạn dây thép được gắn với nhau bằng paraphin(nến đốt)
Thử tính dẫn điện, dẫn nhiệt của kim loại
23
TÍNH CHẤT HOÁ HỌC CỦA KIM LOẠI
Kim loại tác dụng với phi kim
Sắt cháy trong bình chứa ôxi
Natri cháy trong bình chứa Clo
Fe + O2
 Fe2O3
Na + Cl2
 NaCl
4
3
2
2
2
24
Kim loại tác dụng với axit
Kim loại tác dụng với muối
Cu + HCl
Zn + CuSO4
Cu + ZnSO4
TÍNH CHẤT HOÁ HỌC CỦA KIM LOẠI
25
2
26
26
Phản ứng của kim loại với nước
Na + H2O
 NaOH + H2
Fe+H2O
 không pứ.
Một số kim loại phản ứng được với H2O ở nhiệt độ thường:Na,K,Ca,Ba
Một số kim loại phản ứng được với H2O ở nhiệt độ cao: Mg, Fe
Không phản ứng ở bất cứ điều kiện nào: Cu, Ag, Pt, Au,….
2
2
2
Al+ O2
Al+ HCl
Al+ CuCl2
Al+ NaOH+ H2O
 Al2O3
 AlCl+ H2
 AlCl3+ Cu
NaAlO2 + H2
4
3
2
2
6
2
3
2
3
2
3
2
2
2
3
TÍNH CHẤT LÝ HOÁ HỌC CỦA NHÔM
27
H2
2
Sơ đồ điện phân nhôm ôxit nóng chảy trong công nghiệp
28
TÍNH CHẤT HOÁ HỌC CỦA SẮT
Kim loại tác dụng với phi kim
Sắt cháy trong bình chứa Clo
Sắt tác dụng với lưu huỳnh
24
Fe+ Cl2
 FeCl3
2
3
2
Fe + S  FeS
Fe + HCl
Fe+ CuSO4
Fe + H2SO4
Sắt tác dụng với axit
Sắt tác dụng muối
TÍNH CHẤT LÝ HOÁ HỌC CỦA SẮT
30
2
SẢN XUẤT GANG VÀ THÉP TRONG CÔNG NGHIỆP
31
SỰ ĂN MÒN KIM LOẠI VÀ PHƯƠNG PHÁP BẢO VỆ
32
III. CHƯƠNG III PHI KIM
III.1. Tính chất chung của phi kim
III.2. Tính chất lý hoá học của Clo, điều chế, ứng dụng
-Clo tác dụng với phi kim
33
H2 + Cl2
 HCl
2
HCl
-Clo tác dụng với kim loại
Cu + Cl2
 CuCl2
Fe + Cl2
 FeCl3
2
2
3
34
Ứng dụng của Clo
35
Điều chế khí Clo trong phòng thí nghiệm
HCl + MnO2
 Cl2 + MnCl2 + H2O
4
2
36
Sơ đồ điều chế khí Clo trong công nghiệp
NaCl+ H2O
H2 + Cl2 + NaOH
2
2
2
37
III.3. Tính chất lý hóa học, điều chế cacbon và hợp chất của cacbon.
Sự hấp phụ của cac bon
Cacbon cháy trong không khí
C + O2
 CO2
38
Ca(OH)2
Ca(OH)2
Dd Ca(OH)2 vẩn đục
Dd Ca(OH)2 vẩn đục
CuO+C
 Cu+CO2
CuO+CO
 Cu+CO2
CO2 +Ca(OH)2
 CaCO3+H2O
Phản ứng của C với CuO
Phản ứng của CO với CuO
39
2
2
CO2
CuO+C(dư)
CO2
Phản ứng của CO2 với H2O
Phản ứng của CO2 chữa cháy
CO2+ H2O
 H2CO3
Ngọn nến cháy
Ngọn nến tắt khi đổ CO2 vào
40
CO2
CO2
CO2
Điều chế CO2 trong phòng thí nghiệm
Nhiệt phân NaHCO3 hoặc CaCO3
HCl
NaHCO3
Na2CO3+CO2+H2O
NaHCO3+HCl
 NaCl+ CO2 +H2O
Axit tác dụng với muối cacbonat
41
2
CO2
Chu trình cacbon trong tự nhiên
42
43
Ứng dụng của ngành công nghiệp Silicat
Sành
Sứ
Đồ gốm
Thuỷ tinh
44
Xi măng và sơ đồ sản xuất Clanhke
45
HỢP CHẤT HỮU CƠ
Hợp chất hữu cơ có ở đâu?
Hợp chất hữu cơ chứa nguyên tố nào?
46
Hidrocacbon no-Metan
Mô hình cấu tạp phân tử mêtan:
Dạng rỗng
Dạng đặc
47
TÍNH CHẤT HOÁ HỌC CỦA METAN
-Phản ứng cháy
-Phản ứng thế:
CH4+ O2
 CO2+ H2O
CH4+ Cl2
CH3Cl+HCl
48
2
2
HCl
CH3Cl
ETYLEN
Mô hình cấu tạo của phân tử C2H4
Dạng rỗng
Dạng đặc
Tính chất hoá học của C2H4
49
CH2=CH2 + Br-Br
 CH2Br-CH2Br
C2H4
AXETILEN
Mô hình cấu tạo của phân tử C2H2
Tính chất hoá học và điều chế C2H2
50
C2H2
C2H2
C2H2
CaC2+ H2O
 C2H2+ Ca(OH)2
2
C2H2+ Br2
 C2H2Br4
2
BENZEN
Mô hình cấu tạo của phân tử C6H6
Dạng rỗng
Dạng đặc
Tính chất lý hoá học của C6H6
51
C6H5Br
HBr
HBr
HBr
H2O
-Benzen có tan trong nước không?
C6H5Br (lỏng)+HBr(khí)
-Benzen + Brom
SỰ PHÂN BỐ DẦU MỎ Ở VIỆT NAM
52
DẨU MỎ TRONG LÒNG ĐẤT
SƠ ĐỒ CHƯNG CẤT DẦU MỎ VÀ
ỨNG DỤNG CỦA DẦU MỎ
53
54
Metan có ở đâu và hàm lượng như thế nào?
-Mê tan(phần màu vàng) có trong biểu đồ nào lớn hơn?
-Metan được lấy từ những nguồn nào?
-Các nguồn đó có hàm lượng là bao nhiêu %CH4?
1- Khí thiên nhiên
2- Khí mỏ dầu
95%
75%
Năng suất toả nhiệt
55
RƯỢU ETYLIC
Cấu tạo của phân tử C2H5OH
Tính chất lý hoá học của C2H5OH
56
C2H5OH + Na
 C2H5ONa + H2
2
2
2
45 ml rượu nguyên chất
Pha rượu 45 độ
Phản ứng của rượu với natri
H2
57
AXIT AXETIC
Cấu tạo của phân tử CH3COOH
Tính chất lý hoá học của CH3COOH
- Có đầy đủ tính chất của một axit tương tự HCl nhưng mức độ yếu hơn
-Tác dụng với rượu etylic.
+ Thí nghiệm
+ Phương trình
CH3COOH + C2H5OH
CH3COOC2H5 + H2O
58
CH3COOC2H5
59
CHẤT BÉO
-Tính tan của chất béo
-Chất béo trong thiên nhiên
+ Chất béo nhẹ hơn nước và không tan trong nước
+ Có nhiều trong dầu mỡ động thực vật.
+ Sự tiêu hoá chất béo sinh ra nguồn năng lượng lớn.
60
Năng lượng sinh ra khi tiêu hoá các chất
61
-Các chất cần thiết cho cơ thể con người là các loại nào?
Tinh bột
Chất đạm
Chất béo
Chất khoáng
Các loại vitamin,…
-Biểu đồ sau cho biết năng lượng sinh ra khi tiêu hoá 1 gam của những chất quan trọng nào?
-Chất nào giàu năng lượng nhất, nghèo năng lượng nhất?
62
63
64
TINH BỘT VÀ XENLULOZƠ
Phản ứng của hồ tinh bột với Iot
65
ỨNG DỤNG CỦA XENLULOZƠ
66
CHẤT DẺO
67