Thí nghiệm lý thú về vật lý

THÍ NGHIỆM VẬT LÝ
Lý thuyết và thực tế
Ý NGHĨA CỦA
THÍ NGHIỆM VẬT LÝ
Dạy và học vật lý, thú vị nhất là được ( và cần ) làm thí nghiệm; Chí ít cũng phải được quan sát; Vì “trăm nghe không bằng 1 lần thấy, trăm…..”
Tuy không phải lúc nào, ở đâu cũng đầy đủ phòng thí nghiệm. Nhưng có những thí nghiệm không cần dụng cụ phương tiện cao xa, hiện đại..
NBS xin kể 1 câu chuyện và cung cấp 1 chủ đề lý thú mà GV & HS có thể thí nghiệm.
Chuyện cũ :
Tương truyền rằng : Cách đây gần 1 thế kỷ, có một Đề tài treo giải thưởng lớn, đã được khá nhiều Nhà khoa hoc “lao tâm khổ tứ” tìm câu trả lời : “ Vì sao thả một con cá đang còn sống vào chậu nước đầy mà nước không tràn ?”
Có người đưa lý luận về “Thủy động học”: Vì thân cá hình thoi, vì sức cản ( X, Y, Z…) giảm tối thiểu….
Có người xây dựng cả lý thuyết về “ chất nhầy sinh học”, cho rằng cá có chất nhầy làm triệt tiêu Định luật Ac-si-met.
Có người giải thích: Vì “sức căng bề mặt” của nước và vẩy cá thì xếp lên nhau như sóng tạo ra “ma lực” cân bằng F1 = F2 …
Có người “thực dụng” hơn giải thích rằng con cá sống đã hấp thu số nước (V1 , V2 , V3 , Vn… ) nó chiếm chỗ…
Vân vân ..v .v…
Còn Bạn ? Bạn sẽ giải thích như thế nào ?
Một thực tế đơn giản
Chuyện kể tiếp: Mãi chẳng có ai trúng thưởng, do các lý thuyết đưa ra không đủ thuyết phục
Cuối cùng, có 1 cậu bé con nhà đánh cá mang con cá sống đến trước Hội đồng giám khảo xin HĐ cho đặt chậu nước đầy ra để em chứng minh.
Tất cả mọi người chứng kiến một sự thực đơn giản : Nước vẫn tràn nếu trước đó nước đầy ngang miệng chậu. Vậy là thực nghiệm đã bác bỏ một “định đề” mang nặng tính áp đặt để đánh lừa các “Nhà lý thuyết”.
Thí nghiệm để khám phá
“Bí mật của ngọn lửa”
Cần có 1 cái cân 2 đĩa và ít nhất 1 cây nến ( nếu có 3 nến thì tốt)
Để cân đo ngọn lửa từ những cây nến, hãy làm như hình vẽ trên: Gắn 1 – 3 cây nến vào 1 đĩa cân, đặt quả cân cho thăng bằng…
Bắt đầu thắp 1 ngọn nến..
- Quan sát & giải thích I
Hãy quan sát khi bắt đầu thắp cho 1 cây nến cháy
Quan sát, ghi chép và giải thich sự thay đổi của 2 đĩa cân ?
Quan sát thí nghiệm và
giải thích II
Khi cây nến thứ nhất cháy được 1/3
Quan sát, ghi chép và giải thich sự thay đổi của 2 đĩa cân ?

Thắp tiếp cả 3 cây nến như hình trên.
Quan sát, ghi chép sự thay đổi của 2 đĩa cân lần lượt từ khi mới châm đền khi 3 nến cháy 1/3 -1/2 thân nến; giải thich hiện tượng?

Quan sát thí nghiệm và
giải thích III
Gợi mở
Thí nghiệm để khám phá
“Bí mật của ngọn lửa” sẽ rất lý thú nếu GV gợi mở cho HS suy nghĩ tìm câu trả lời.
Đừng áp đặt đúng/sai vội !
Chúc các bạn thành công !
NBS Phạm Huy Hoạt - 9- 2011