Thi chuyên đề văn học 10

TRƯỜNG THPT TAM DƯƠNG II
KIỂM TRA CHUYÊN ĐỀ 10 LẦN 1
NĂM HỌC: 2010 - 2011
MÔN: NGỮ VĂN
Thời gian: 120 phút

ĐỀ THI
Câu 1 (3 điểm):
Hình ảnh ngọc trai - nước giếng trong Truyện An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thuỷ, có người cho là biểu tượng của tình yêu chung thuỷ giữa Mị Châu và Trọng Thuỷ, có người khác lại cho đó là sự hoá giải một nỗi oan tình. Anh (chị) hãy trình bày ý kiến của mình về hình ảnh đó?
Câu 2 (7 điểm):
Qua truyện cổ tích Tấm Cám, em hãy phân tích con đường đấu tranh giành hạnh phúc của Tấm.
ĐÁP ÁN
Câu
Kiến thức cần đạt
Điểm

Câu 1
- Nêu hai quan niệm về hình ảnh ngọc trai - nước giếng:
+ Là biểu tượng của tình yêu thuỷ chung giữa Mị Châu - Trọng Thuỷ.
+ Là sự hoá giải một nỗi oan tìn
- Khẳng định Mị Châu - Trọng Thuỷ không phải là mối tình chung thuỷ, bởi vì:
+ Chi tiết ngọc trai được sáng tạo trong sự tương quan với lời Mị Châu khấn trước lúc chết nhằm chiêu tuyết cho danh dự của nàng, nó chứng thực tấm lòng trong sáng của Mị Châu.
+ Chi tiết nước giếng có hồn Trọng Thuỷ hoà cũng nỗi hối hận vô cùng là sự chứng nhận cho mong muốn hoá giải tội lỗi của hắn.
+ Chi tiết ngọc trai đem rửa trong nước giếng nơi Trọng Thuỷ tự tử lại càng trong sáng hơn càng chứng minh tấm lòng trong sáng của Mị Châu.
+ Hình ảnh ngọc trai - nước giếng không thuộc về mối tình Mị Châu - Trọng Thuỷ mà thuộc về thái độ nghiêm khắc vừa nhân ái của người dân Âu Lạc, cách ứng xử vừa thấu lí vừa đạt tình đã thành truyền thống của dân tộc ta
0.5đ


0.5đ

0.5đ


0.5đ

0.5đ

0.5đ

Câu 2
Phân tích con đường đấu tranh giành hạnh phúc của Tấm
I. Phân tích đề
- Nội dung cần đạt: Con đường dẫn tới hạnh phúc và cuộc đấu tranh giành hạnh phúc của Tấm.
- Thao tác lập luận: phân tích, chứng minh,…
- Tư liệu: truyện Tấm Cám, đặc điểm truyện cổ tích thần kỳ.



II. Các ý chính:
a. Con đường đến với hạnh phúc của Tấm:
* Giới thiệu thân phận và hoàn cảnh của Tấm: Mồ côi, bị mẹ ghẻ và cô em gái cùng cha hắt hủi, đày đoạ, làm lụng suốt ngày.
* Tấm luôn bị mẹ con Cám đối xử độc ác:
- Đi bắt tép: Tấm chăm chỉ bắt được giỏ tép đầy, bị Cám lười biếng lừa chị đổ tép sang giỏ mình => về nhận thưởng (yếm đỏ)
- Đi chăn trâu :Gạt Tấm đi chăn đồng xa, Cám giết cá bống (người bạn an ủi của Tấm) ăn thịt.
- Đi xem hội :
+ Mẹ con Cám trắng trợn trộn thóc với gạo bắt Tấm nhặt => dập tắt niềm vui được đi hội của Tấm.
+ Thử giày, mẹ con Cám khinh miệt.
-> Xuất hiện 2 tuyến nhân vật: Tấm >< mẹ con Cám.
+ Mẹ con cám: độc ác, nhẫn tâm, nhỏ nhen, lừa dối và hãm hại Tấm.
+ Tấm là người bất hạnh, ý thức được thân phận chỉ biết chịu đựng, yếu đuối thụ động, nhường nhịn và khóc .
-> Tấm luôn được sự trợ giúp của thần: Bụt xuất hiện an ủi, ban tặng vật thần kỳ:
+ Tấm mất yếm ->Bụt cho cá bống
+ Tấm mất cá bống -> Bụt chỉ cho hi vọng đổi đời
+ Tấm không được đi hội -> chim sẻ đến giúp
+ Tấm bị chà đạp -> Bụt đưa Tấm trở thành vợ vua.
- Ý nghĩa, vai trò của các thế lực thần linh:
+ Bênh vực kẻ yếu, đem lại công bằng, dân chủ, hạnh phúc của những người lao động nghèo khổ trong XH.
+ Tấm đạt được hạnh phúc thể hiện triết lý dân gian : “ở hiền gặp lành”.
3.0đ


b. Cuộc đấu tranh quyết liệt giành lại hạnh phúc của Tấm:
- Mâu thuẫn giữa Tấm và mẹ con cám phát triển ngày một căng thẳng gay gắt, quyết liệt thành xung đột một mất một còn mang tầm cỡ xã hội.
- Mẹ con Cám: chặt gốc cau giết Tấm => đưa thế Cám vào thế chị vào làm hoàng hậu => giết chim vàng anh (hóa thân lần 1 của Tấm) vướt lông ra vườn => chặt cây xoan đào (hóa thân lần 2 của Tấm) => đốt khung cửi (hóa thân lần 3 của Tấm) => sợ hãi khi Tấm trở về => muốn xinh đẹp như Tấm.
- Khi bị mẹ con Cám tiêu diệt đến cùng