TAI LIEU TAP HUANDay tieng Viet cho HSDTTS1.Phan chung Day TV cho HSDT

Dạy tiếng việt
cho học sinh dân tộcthiểu số
Mai Xuân Dương Phòng Giáo dục Tiểu học


I. Vị trí môn Tiếng Việt ở tiểu học
- Nghe, nói, đọc, viết là kỹ năng cơ bản nhất ở tiểu học;
- Mục tiêu chính của GDTH là đọc thông, viết thạo;
- Biết đoc, biết viết là nhiệm vụ hàng đầu ở tiểu học;
- Tiếng Việt là công cụ số một, quan trọng bậc nhất, là chì khoá để đi vào các mô0n học khác.
Trong môn Tiếng Việt có đủ các yêu cầu nội dung giâo dục phát triển con người. Môn Tiếng Việt có thể dạy ở tất cả các môn và môn Tiếng Việt có chứa tất cả nội dung học các môn khác.
II. Tầm quan trọng của việc dạy tiếng Việt
cho HSDT
Tiếng Việt và môn Tiếng Việt có vị trí đặc biệt quan trọng trong trường tiểu học vùng dân tộc:
1. Cung cấp cho học sinh phương tiện mới để tư duy, giao tiếp;
2. Mở rộng tầm hiểu biết về cuộc sống, về khoa học; rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo;
3. Giáo dục tình cảm, yêu thương đất nước, con người;
4. Sử dụng tiếng Việt, các em mới có điều kiện học các môn khoa học khác.
Quá trình học các môn học khác cũng là quá trình thực hành tiếng Việt ở mọi hoạt động.








III.Thực trạng và nguyên nhân dạy- học tiếng Việt của HSDT
1. Thực trạng của việc học tiếng Việt của HSDTTS:
- Nhiều học sinh chưa đạt được "yêu cầu cơ bản về kiến thức và kỹ năng môn Tiếng Việt" ở lớp 1;
- Một số học sinh dân tộc học hết lớp 1 nhưng vẫn chưa đạt yêu cầu về ""đọc thông, viết thạo" về tiếng Việt.Thậm chí có học sinh tới lớp 5 cũng còn đọc rất yếu, viết chính tả rất chậm và mắc khá nhiều lỗi;
- HSDT chưa mạnh dạn tự tin khi sử dụng tiếng Việt trong học tập và giao tiếp.
- Trình độ tiếng Việt còn yếu kém khiến HSDT khó tiếp thu các môn học khác, đồng thời khó tiếp tục học lên được các lớp trên.
III.Thực trạng và nguyên nhân dạy- học tiếng Việt của HSDT (tiếp theo)

Một chương trình, một bộ sách, một yêu cầu về kiến thức, kỹ năng, một kế hoạch dạy học -> tạo nên sự bất hợp lý trầm trọng.
- Đối với vùng thuận lợi: Về cơ bản đảm bảo được yêu cầu của chương trình, một số yêu cầu cao hơn chương trình dẫn đến quá tải. Trong khi đó một số kỹ năng cơ bản cần thiết trong giao tiếp lại yếu (nói không rõ ý, viết không thành câu, diễn đạt rườm rà, khó hiểu.).
- Vùng khó khăn: Tiếng Việt là ngôn ngữ thứ 2. Học sinh dân tộc trước khi đến trường biết ít TV, thậm chí có em không biết; Tiếng Việt thực sự là rào cản đối với HSDT
2. Nguyên nhân thực trạng học tiếng việt của HSDTTS
- Ch­¬ng tr×nh tiÕng ViÖt cña HSDT còng lµ ch­¬ng tr×nh chung cho c¶ n­íc, thùc hiÖn theo mét tr×nh ®é chuÈn quèc gia; SGK chñ yÕu dïng cho häc tiÕng ViÖt víi t­ c¸ch lµ tiÕng mÑ ®Î. Do vËy, khi triÓn khai cho HSDT cã nhiÒu bÊt cËp, hiÖu qu¶ kh«ng cao. Mét sè néi dung, yªu cÇu trong SGK ch­a thËt gÇn gòi, phï hîp víi c¸c em, mét sè yªu cÇu khã ®¹t;
- Thêi l­îng d¹y häc chØ phï hîp víi HS ®ång b»ng, thµnh phè mµ kh«ng phï hîp víi HS miÒn nói, ®Æc biÖt HSDT.
- HSDT häc tiÕng ViÖt víi t­ c¸ch lµ ng«n ng÷ thø 2, cho nªn kh¶ n¨ng nghe nãi cña c¸c em h¹n chÕ do c¸c em ch­a biÕt hoÆc biÕt Ýt tiÕng ViÖt. NhiÒu n¬i c¸c em kh«ng ®­îc chuÈn bÞ s½n kü n¨ng nghe nãi tr­íc lóc ®Õn tr­êng.



2. Nguyªn nh©n thùc tr¹ng häc tiÕng ViÖt cña HSDT (tiÕp theo).

HSDT chØ n¾m v÷ng tiÕng nÑ ®Ó, vèn tiÕng ViÖt cña c¸c em rÊt Ýt, thËm chÝ kh«ng cã (bè mÑ nhiÒu HS còng kh«ng biÕt tiÕng ViÖt ®Ó bµy vÏ, kiÓm tra viÖc häc tËp cña con c¸i). C¸c em HSDT ph¶I tiÕp thu tri thøc hoµn toµn míi, trong khi HS Kinh tr­íc khi ®Õn tr­êng ®· cã vèn tiÕng ViÖt kh¸ phong phó. Do ®ã HSDT rÊt khã kh¨n trong viÖc tiÕp thu bµi häc c¸c m«n b»ng tiÕng ViÖt.
HSDT kh«ng cã c¬ héi giao tiÕp nh­ HS kinh.
Qu¸ tr×nh häc tiÕng ViÖt cña HSDT lu«n chÞu ¶nh h­ëng tõ tiÕng mÑ ®Î, dÉn ®Õn HSDT th­êng m¾c c¸c lçi dïng tõ, ph¸t ©m, chÝnh t¶.
-> Trong c¸c nguyªn nh©n, yÕu tiÕng ViÖt ®­îc xem lµ nguyªn nh©n chÝnh. TiÕng ViÖt thùc sù lµ rµo c¶n lín nhÊt ®èi víi ®a sè HSDT khi häc ch­¬ng tr×nh vµ SGK hiÖn hµnh.


V. Các nguyên tắc dạy học tiếng Việt cho HSĐTS
1. D¹y tiÕng ViÖt cho HSDTTS:
D¹y TV cho HSDTTS bªn c¹nh nh÷ng ®iÓm thèng nhÊt l¹i cã nh÷ng ®iÓm kh¸c c¬ b¶n so víi PP d¹y TV cho HS Kinh: HS Kinh tr­íc khi ®Õn tr­êng ®· cã vèn TV kh¸ phong phó; HSDT tiÕp thu tri thøc tiÕng ViÖt hoµn toµn míi; HSDT chÞu ¶nh h­ëng tiªu cùc cña thãi quen dïng tiÕng mÑ ®Î trong qu¸ tr×nh häc tiÕng ViÖt.
2. Nguyªn t¾c d¹y tiÕng ViÖt cho HSDT:
2.1 Nguyªn t¾c d¹y häc TV lµ g×?
Nguyªn t¾c DHTv lµ nh÷ng tiÒn ®Ò lý thuyÕt c¬ b¶n x¸c ®Þnh néi dung, ph­¬ng ph¸p vµ c¸h tæ chøc HD d¹y häc Tv cña thÇy vµ trß nh»m ®¹t môc tiªu cña viÖc DHTV trong nhµ tr­êng.

















V. Các nguyên tắc dạy học tiếng Việt cho HSĐTS (tiếp theo).

2.2. Các nguyên tắc dạy học TV cho HSDT:
a. Dạy TV là ngôn ngữ thứ 2.
b. Phải được chuẩn bị kỹ, chắc chắn; học đâu được đấy; học gì được nấy (làm quen TV từ lớp mẫu giáo 4.5 tuổi; chuẩn bị TV trước khi vào lớp 1; dạy tiếng Việt ở lớp 1.).
c. Xây dựng môi trường học tiếng Việt thuận lợi (tài liệu, thời gian, thời lượng, người dạy, cách dạy, nơi dạy.).
d. Giữ ổn định chương trình, SGK (chỉ điều chỉnh kế hoạch dạy học; tăng thêm học liệu; tăng thời lượng; đổi mới PPDH.).
e. Nguyên tắc thực hành giao tiếp:
- Đây là nguyên tắc chung cho việc dạy tiếng. Trong việc dạy TV cho HSD, nguyên tắc này lại càng quan trọng.


III. Các nguyên tắc dạy học tiếng Việt cho HSDT (tiếp theo).

- Hình thành khả năng giao tiếp bằng TV là một trong những yêu cầu cơ bản của việc dạy TV cho HSDT.
- Dạy TV cho các em là trang bị những hiểu biết về TV, rèn kỹ năng giao tiếp và nhận thức bằng TV.
- Mặt khác, TV là hệ thống hoạt động chức năng, là công cụ để giao tiếp xã hội. Tiếng Việt chỉ có sức sống khi nó được dùng để giao tiếp. Cho nên, chỉ bằng hoạt động giao tiếp bằng TV mới thực sự hiểu TV, mới hình thành được kỹ năng.
-> Đây là nguyên tắc chủ đạo, đặc thù trong PPDH TV cho HSDT. Nó chi phối nội dung, cách thức tổ chức, PPDH TV để HS hình thành được kỹ năng TV, nắm được cả 2 dạng: nói viết.
g. Nguyên tắc tính đến ảnh hưởng qua lại giữa tiếng mẹ đẻ và TV
- ¶nh h­ëng c¶ 2 mÆt: tÝch cùc vµ tiªu cùc.
- TiÕp thu TV th«ng qua l¨ng kÝnh cña tiÕng mÑ ®Î (hai ng«n ng÷ gÇn nhau th× sù chiÕm lÜnh ng«n ng÷ thø 2 dÔ gÆp khã kh¨n h¬n. dÔ bÞ tiÕng mÑ ®Î c¶n trë).
- GV d¹y TV ph¶i nghiªn cøu tiÕng mÑ ®Î cña HS, n¾m ®­îc nh÷ng ¶nh h­ëng tÝch cùc vµ tiªu cùc c¶n trë viÖc d¹y TV®Ó h¹n chÕ c¸c ¶nh h­ëng tiªu cùc, ph¸t huy ¶nh h­ëng tÝch cùc (vÝ dô: dïng tiÕng mÑ ®Î ®Ó gi¶i thÝch mét sè tõ ng÷ trõu t­îng, khã hiÓu cho HS: b©ng khu©ng, thoang tho¶ng…).










h. Nguyªn t¾c tÝnh ®Õn hiÖn t­îng tiÕp xóc ng«n ng÷, kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n ho¸
- Nh÷ng vïng thÊp, ®« thÞ cã ®«ng ng­êi Kinh, sù giao l­u kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n ho¸ x¶y ra th­êng xuyªn vµ trùc tiÕp h¬n ë c¸c vïng kh¸c. DÉn ®Õn hiÖn t­îng vay m­în, x©m nhËplÉn nhau gi÷a c¸chiÖn t­îng ng«n ng÷. KÕt qu¶ lµ gi­a TV vµ tiÕng d©n téc cã nhiÒu ®iÓm t­¬ng ®ång. Vïng nµy HSDT häc TV thuËn lîi h¬n c¸c vïng kh¸c.
- Gi¸o viªn cÇn chó ý ¶nh h­ëng cña c¸c vïng ph­¬ng ng÷ ®èi víi viÖc d¹y häc cho HSDT. C¸c em HSDT tiÕp thu TV qua ph­¬ng ng÷. Trong H§ ng«n ng÷ cña c¸c em cã hiÖn t­îng ®an chÐo gi÷a yÕu tè ph­¬ng ng÷ vµ c¸c yÕu tè ng«n ng÷ v¨n ho¸ nãi chung. Ph­¬ng ng÷ ¶nh h­ëng ®ªn ph¸t ©m, viÕt chÝnh t¶ cña c¸c em HSDT.

h. Nguyên tắc tính đến hiện tượng tiếp xúc ngôn ngữ, kinh tế, chính trị, văn hoá
(tiếp theo)
Ví dụ: HS dân tộc Thái thường khó phát âm các nguyên âm đôi uô, ua, iê (buôn làng thường phát âm thành bun làng); thanh ngã thường chuyển sang thanh sắc hoặc thanh nặng (rộng rãi -.rộng rại); Không phân biệt được một số phụ âm đầu như tr/ch, s/x, n/l.nên dẫn đên phát âm sai: con trâu -> con châu, dòng suối ->dòng xuối, luôn luôn
->nuôn nuôn, năm trước-> năm chước.