TAI LIEU TAP HUAN TAI TPHCM 2010-2011

ĐÁNH GIÁ SỰ PHÁT TRIỂN CỦA TRẺ

Hà Nội 15.9.2010
Mục tiêu tập huấn
Hiểu được ý nghĩa, mục đích, nội dung đánh giá sự phát triển trẻ trong chương trình giáo dục mầm non (GDMN);
Có kỹ năng vận dụng các phương pháp đánh giá sự phát triển trẻ, ghi chép kết qủa đánh giá trẻ và lưu giữ - sử dụng hồ sơ cá nhân trẻ.
Nội dung tập huấn
1.Giới thiệu phần “đánh giá sự phát triển của trẻ” trong chương trình GDMN
2. Ý nghĩa của việc đánh giá trẻ
3. Các hình thức đánh giá trẻ
4. Phương pháp đánh giá sự phát triển của trẻ
5. Cách ghi chép kết quả đánh giá trẻ và sử dụng hồ sơ cá nhân trẻ.
HĐ 1: Giới thiệu phần “đánh giá sự phát triển của trẻ” trong chương trình GDMN
Chương trình chăm sóc - giáo dục mầm non (cải cách):
- Không có phần “đánh giá sự phát triển của trẻ”.
-Trong thực tế, đánh giá trẻ có tập trung ở trẻ 5-6 tuổi.
Phương pháp sử dụng bài tập là chủ yếu để đo sự phát triển trẻ 5 tuổi .

2. Chương trình Giáo dục mầm non: Có phần “đánh giá sự phát
triển của trẻ”.
- Vị trí: Là 1 nội dung độc lập trong chương trình GDMN mới (phần VI).
- Cấu trúc: Có phần “đánh giá trẻ nhà trẻ” và “đánh giá trẻ mẫu giáo”.
- Mục tiêu: Nhằm theo dõi sự phát triển của trẻ và điều chỉnh kế hoạch
chăm sóc - giáo dục trẻ.
- Các hình thức đánh giá: Đánh giá trẻ hàng ngày và đánh giá trẻ theo giai
đoạn (đối với mẫu giáo: đánh gía sau chủ đề và cuối độ tuổi).
- Nội dung: Trạng thái sức khoẻ; thái độ, trạng thái cảm xúc và hành vi của trẻ; kiến thức và kỹ năng của trẻ.
- Phương pháp: Sử dụng 5-6 phương pháp đánh giá trẻ phổ biến.
HĐ 2: Ý nghĩa của việc đánh giá trẻ
Câu hỏi thảo luận:
- Trao đổi, thảo luận “đánh giá sự phát triển của trẻ” là gì?
- Ý nghĩa của việc đánh giá sự phát triển của trẻ?
- Ai sẽ là người đánh giá sự phát triển của trẻ?
1.Đánh giá sự PT của trẻ là gì?
Đánh giá sự PT của trẻ là quá trình thu thập thông tin về trẻ một cách có hệ thống, phân tích và đối chiếu với mục tiêu GDMN làm cơ sở điều chỉnh kế hoạch, biện pháp CSGD nhằm đảm bảo sự PT của trẻ phù hợp với mục tiêu giáo dục
2.Ý nghĩa của việc đánh giá sự PT của trẻ
Đánh giá sự phát triển của trẻ qua các HĐ, qua các giai đoạn cho ta biết được những biểu hiện về tâm sinh lý của trẻ hàng ngày, sự phát triển toàn diện của trẻ qua từng giai đoạn, khả năng sẵn sàng, chiều hướng PT của trẻ ở những giai đoạn tiếp theo từ đó có thể phục vụ cho nhiều mục đích khác nhau:
 Cung cấp cho giáo viên những thông tin về sự tiến bộ của trẻ
 Xác định được những khó khăn, những nguyên nhân cụ thể trong sự PT của trẻ làm cơ sở để giáo viên đưa ra các quyết định giáo dục tác động phù hợp đối với trẻ
Giúp giáo viên biết được hiệu quả của các hoạt động, mức độ kết quả đạt được theo dự kiến, làm sáng tỏ những vấn đề nhất định đòi hỏi phải có kế hoạch bổ sung.
2.Ý nghĩa của việc đánh giá sự PT của trẻ
 Đánh giá trẻ thường xuyên giúp giáo viên có được các thông tin về sự tiến bộ của trẻ trong một thời gian dài  cơ sở để xác định những nhu cầu giáo dục cá nhân đứa trẻ, căn cứ cho việc xây dựng kế hoạch tiếp theo.
 Làm cơ sở để trao đổi, đưa ra những quyết định phối hợp trong giáo dục trẻ với cha mẹ trẻ, với giáo viên nhóm/lớp hoặc cơ sở giáo dục khác nơi sẽ tiếp nhận trẻ tiếp theo
Làm cơ sở đề xuất đối với các cấp quản lý giáo dục trong việc nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ của nhóm/ lớp/ trường/ địa phương
3.Ai là người tham gia đánh giá sự PT của trẻ
Hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ trong nhà trường:
- Chủ yếu do giáo viên tiến hành trong quá trình chăm sóc, giáo dục trẻ,
- Do các cán bộ quản lí giáo dục (Bộ, Sở, Phòng Giáo dục và Đào tạo và Ban giám hiệu nhà trường) tiến hành với các mục đích khác nhau.
HĐ 3: Các hình thức đánh giá trẻ.

Câu hỏi thảo luận:
- Theo anh/chị có các hình thức đánh giá nào?
- Mục đích, nội dung, cách thức thực hiện của mỗi loại đánh giá như thế nào?
3.1. Các hình thức đánh giá
Đánh giá sự phát triển trẻ nhà trẻ gồm:
 đánh giá trẻ hằng ngày
 đánh giá trẻ theo giai đoạn.
Đánh giá sự phát triển trẻ mẫu giáo gồm:
 đánh giá trẻ hằng ngày,
đánh giá cuối chủ đề
 đánh giá cuối độ tuổi
3.2. Về mục đích của các hình thức đánh giá
a) Mục đích đánh giá trẻ hằng ngày
Đánh giá những biểu hiện tâm - sinh lí của trẻ hàng ngày trong các hoạt động, nhằm phát hiện những biểu hiện tích cực hoặc tiêu cực, điều chỉnh kế hoạch hoạt động chăm sóc - giáo dục trẻ, lựa chọn các biện pháp giáo dục thích hợp
b) Mục đích đánh giá trẻ theo giai đoạn
* Trẻ nhà trẻ:
Làm cơ sở đó điều chỉnh kế hoạch chăm sóc, giáo dục cho các giai đoan tiếp theo.
3.2. Về mục đích của các hình thức đánh giá
*Trẻ mẫu giáo
* Đánh giá trẻ cuối chủ đề
Làm căn cứ điều chỉnh kế hoạch chăm sóc – giáo dục cho các chủ đề tiếp theo.
* Đánh giá trẻ cuối cuối độ tuổi
Làm căn cứ đề xuất kế hoạch giáo dục tiếp theo khi trẻ chuyển nhóm, lớp hoặc vào lớp 1 tiểu học; rút kinh nghiệm cho việc xây dựng kế hoạch năm học tiếp theo của lớp.
3.3. Về nội dung đánh giá của các hình thức đánh giá trẻ
Nội dung đánh giá trẻ hằng ngày
Hàng ngày thông qua các hoạt động của trẻ, đánh giá trẻ ở các mặt:
+ Tình trạng sức khoẻ;
+ Trạng thái cảm xúc và hành vi của trẻ;
+ Kiến thức và kỹ năng của trẻ.
Dựa trên kết quả đánh giá hằng ngày, giáo viên xác định những trẻ cần lưu ý đặc biệt, đề xuất những biện pháp phù hợp trong những ngày sau.
3.3. Về nội dung đánh giá của các hình thức đánh giá trẻ
b) Nội dung đánh giá trẻ theo giai đoạn
* Trẻ nhà trẻ:
Giáo viên đánh giá mức độ đạt được của trẻ về thể chất, nhận thức, ngôn ngữ, tình cảm – xã hội – thẩm mỹ, căn cứ vào các chỉ số phát triển trẻ.
*Trẻ Mẫu giáo
Đánh giá trẻ cuối chủ đề
- Giáo viên đánh giá mức độ đạt được của trẻ theo mục tiêu chủ đề sau khi thực hiện xong chủ đề
Đánh giá trẻ cuối cuối độ tuổi
Đánh giá mức độ đạt được của trẻ về các lĩnh vực: thể chất, sức khoẻ, dinh dưỡng, ngôn ngữ, nhận thức, tình cảm- kĩ năng xã hội, thẩm mĩ ở cuối mỗi độ tuổi, sau một giai đoạn học tập ở trường mầm non.
3.4. Về cách ghi chép thông tin của các hình thức đánh giá
a) Đánh giá trẻ hằng ngày: Kết quả đánh giá hàng ngày được ghi vào nhật kí lớp hoặc sổ kế hoạch giáo dục bằng những nhận định chung, những vấn đề nổi bật đặc biệt thu thập được qua quan sát đối với cá nhân hoặc một nhóm trẻ (có thể là tiêu cực hoặc tích cực), có thể xác định nguyên nhân để có biện pháp khắc phục những tồn tại trong những ngày tiếp theo hoặc lưu ý để tiếp tục theo dõi.
3.4. Về cách ghi chép thông tin của các hình thức đánh giá
b) Đánh giá trẻ theo giai đoạn
*Trẻ nhà trẻ:
Phiếu đánh giá sự phát triển trẻ (cá nhân) - (Lưu vào hồ sơ cá nhân trẻ)
*Trẻ mẫu giáo:
-Phiếu đánh giá trẻ cuối chủ đề (cả lớp).
- Phiếu đánh giá sự phát triển trẻ cuối năm ( cá nhân) (Lưu vào hồ sơ cá nhân trẻ)
3.4. Về cách ghi chép thông tin của các hình thức đánh giá
Lưu ý:
Kết quả đánh giá cá nhân không dùng để:
 xếp loại trẻ
so sánh trẻ này với trẻ khác
 sử dụng để làm tiêu chuẩn tuyển chọn trẻ vào trường tiểu học đối với trẻ 5 tuổi.
Kết quả đánh giá cá nhân trẻ cần được:
phân tích, xác định nguyên nhân  đề xuất các biện pháp phối hợp can thiệp giữa gia đình trẻ và giáo viên phụ trách giúp trẻ phát triển .  đề xuất các điều kiện đảm bảo sự phát triển của trẻ
HĐ 4: Hướng dẫn thực hiện phương pháp đánh giá sự phát triển của trẻ

Câu hỏi thảo luận:
Trong thực tế hiện nay, anh/chị đã sử dụng các phương pháp đánh giá trẻ nào chưa?
Nếu có thì cách thức thực hiện như thế nào? những thuận lợi và khó khăn khi thực hiện các phương pháp đánh giá trẻ
4.1.Các phương pháp đánh giá sự phát triển của trẻ
4.2.Cách thực hiện các phương pháp
Cách thức quan sát
Quan sát là phương pháp thu thập thông tin có giá trị thực tiễn giáo dục về những biểu hiện trong cuộc sống hàng ngày của trẻ.
Những ghi chép, quan sát cẩn thận với mục tiêu rõ ràng sẽ cung cấp những thông tin giá trị về nhu cầu, sự tiến bộ và những tồn tại trong sự phát triển của trẻ để có những quyết định kịp thời trong việc thúc đẩy sự tiến bộ của trẻ..
- Quan sát trẻ được tiến hành qua các hoạt động như: đón, trả trẻ, ăn, ngủ, vệ sinh, chơi, học tập, qua giao tiếp, hành động: lời nói, nét mặt, cử chỉ, biểu hiện cảm xúc của trẻ.
- Quan sát toàn bộ trẻ trong lớp, đồng thời kết hợp quan sát nhóm trẻ, từng cá nhân trẻ; phân công mỗi cô quan sát theo dõi nhóm trẻ, một số cá nhân trẻ.
- Quan tâm nhiều hơn những trẻ/nhóm trẻ cần lưu ý để có biện pháp hỗ trợ cần thiết.

Giáo viên không gây trở ngại và phân biệt trẻ này với trẻ khác qua các thông tin thu thập được.
4.2.Cách thực hiện các phương pháp
* Cách thức trò chuyện
Trò chuyện là cách tiếp cận trực tiếp với trẻ thông qua sự giao tiếp bằng lời nói. Trong trò chuyện, giáo viên có thể đưa ra câu hỏi, gợi mở kéo dài cuộc trò chuyện để có thể thu thập các thông tin theo mục đích đã định.
- Khi trò chuyện với trẻ giáo viên cần xác định mục đích, nội dung phù hợp, ;
- Chuẩn bị phương tiện đồ dùng, đồ chơi...cần thiết để tạo ra sự gần gũi, quen thuộc;
- Gợi ý để trẻ dùng động tác, cử chỉ biểu đạt, nếu trẻ chưa nói được bằng lời;
- Dùng lời nói ngắn ngọn, đơn giản; ân cần khi trò chuyện với trẻ; động viên, khuyến khích hướng trẻ vào cuộc trò chuyện.
- Khi đưa ra câu hỏi, cần cho trẻ thời gian suy nghĩ để trả lời, có thể gợi ý;
- Trò chuyện khi trẻ thoải mái, vui vẻ, tự nguyện ...
4.2.Cách thực hiện các phương pháp
* Cách sử dụng bài tập
Sử dụng bài tập là cách thức giao nhiệm vụ để trẻ tự giải quyết, thực hiện, được dùng phù hợp nhất để đánh giá trẻ định kì theo giai đoạn.
Bài tập đánh giá đối với trẻ giúp giáo viên thu thập được các thông tin về các khả năng có liên quan đến kiến thức, kĩ năng cũng như một số phẩm chất được hình thành và phát triển qua quá trinh giáo dục. VD: kiến thức nhận biết về số lượng, chữ cái...; kĩ năng cắt, dán; quan sát, so sánh...; phầm chất tự tin, tự lực.. trong thực hiện nhiệm vụ...
- Bài tập có thể thực hiện với một nhóm trẻ, hoặc cho từng trẻ.
- Cho trẻ thực hiện bài tập khi trẻ vui vẻ, sảng khoái,
- Khi trẻ thực hiện bài tập, cần động viên để trẻ đỡ căng thẳng
- Một bài tập đo có thể kết hợp đo một số chỉ số/lĩnh vực.
- Kết quả thực hiện của trẻ được ghi vào phiếu đánh giá của từng trẻ.
4.2.Cách thực hiện các phương pháp
* Cách phân tích sản phẩm của trẻ
- Thông qua sản phẩm, giáo viên đánh giá ý tưởng, mức độ khéo léo, sự sáng tạo, khả năng thẩm mỹ của trẻ; cách thức sử dụng dụng cụ, vật liệu của trẻ và so sánh sự tiến bộ của trẻ giữa sản phẩm sau so với sản phẩm trước; thông qua sản phẩm, có thể đánh giá trạng thái xúc cảm, thái độ, sức khoẻ của trẻ.
- Chú ý quan sát quá trình trẻ tạo ra sản phẩm cùng với đánh giá kết quả của sản phẩm (trẻ sử dụng công cụ thế nào, cách thức ra sao, tốc độ thực hiện...), không quan tâm nhiều đến kết quả trẻ vẽ xấu, đẹp;
- Có thể sử dụng các sản phẩm trước đó của trẻ để đánh giá sau chủ đề và cuối độ tuổi.
4.2.Cách thực hiện các phương pháp
* Trao đổi với phụ huynh
Trao đổi với phụ huynh nhằm mục đích khẳng định thêm những nhận định, đánh giá của giáo viên về trẻ, đồng thời có biện pháp tăng cường sự phối hợp trong chăm sóc, giáo dục trẻ.
Giáo viên có thể trao đổi với phụ huynh hàng ngày, trao đổi trong các cuộc họp phụ huynh, qua những buổi thăm gia đình trẻ để thu thập thêm thông tin về trẻ (VD: Trẻ ít nói, thiếu hoà đồng có phải do chậm phát triển ngôn ngữ hay chưa thích ứng với môi trường lớp học, do mắc bệnh tự kỉ hoặc do sự bất hòa trầm trọng trong gia đình....). Giáo viên sẽ phân tích thông tin, xác định nguyên nhân để phối hợp với gia đình tìm biện pháp tác động giúp trẻ tiến bộ

Kết quả đánh giá trẻ hàng ngày/ đánh giá sau chủ đề được sử dụng làm cơ sở để đánh giá theo giai đoạn (trẻ nhà trẻ )/đánh giá cuối độ tuổi ( trẻ mẫu giáo).
4.2.Cách thực hiện các phương pháp
Lưu ý sử dụng kết hợp các phương pháp:
Giáo viên có thể kết hợp các phương pháp đánh giá trẻ một cách linh hoạt, chẳng hạn: trong khi quan sát hằng ngày có thể kết hợp trao đổi với phụ huynh; vừa quan sát vừa trò chuyện với trẻ; trong khi trò chuyện kết hợp sử dụng bài tập...
Đối với trẻ nhà trẻ, phương pháp quan sát, trò chuyện là chủ yếu.
Cần sử dụng kết hợp các phương pháp để bảo đảm khách quan trong đánh giá trẻ.
4.2.Cách thực hiện các phương pháp
Lưu ý thời điểm thực hiện đánh giá trẻ:
- Đánh giá trẻ nhà trẻ: Hàng tháng, giáo viên lập danh sách trẻ tròn: 6,12,18,24 và 36 tháng tuổi để đánh giá.
- Đánh giá trẻ mẫu giáo: Tiến hành đánh giá trẻ vào tháng cuối cùng của năm học. Có thể sử dụng kết quả đánh giá trẻ hàng ngày và đánh giá trẻ sau chủ đề để đánh giá trẻ cuối độ tuổi (chỉ số nào trẻ đã đạt trong đánh giá hằng ngày, sau chủ đề, thì không phải đánh giá lại vào thời gian cuối năm học).
HĐ 5: Cách lập, sử dụng và lưu giữ hồ sơ
cá nhân trẻ

Câu hỏi thảo luận
Tại sao cần lập hồ sơ cá nhân trẻ?
Hồ sơ cá nhân trẻ gồm những gì?
Cách sử dụng và lưu giữ hồ sơ cá nhân trẻ?
5.1.Tại sao cần lập hồ sơ cá nhân trẻ:
Hồ sơ cá nhân là một dạng tư liệu, đồng thời là một căn cứ quan trọng để đánh giá sự phát triển của trẻ trong suốt năm học.
5.3.Cách sử dụng và lưu giữ hồ sơ cá nhân trẻ:
Hồ sơ của mỗi trẻ đựợc lưu giữ trong túi riêng (bằng bìa hoặc nilon, hay cặp ni lông có nhiều ngăn). Trên hồ sơ có nhãn: tên, ngày sinh của trẻ, lớp/năm học.
Sản phẩm của trẻ trong hồ sơ cần đư­ợc sắp xếp thành từng loại và theo trình tự thời gian để thấy được sự tiến bộ của trẻ. Các sản phẩm cần thiết được thu thập từ đầu cho đến thời điểm đánh giá và hết năm học.
Định kỳ, giáo viên xem lại hồ sơ trẻ, trao đổi với đồng nghiệp, phụ huynh về những tiến bộ trẻ đạt được, những khó khăn mà trẻ gặp phải, để có kế hoạch tiếp theo. Giáo viên có thể gửi hồ sơ của trẻ cho phụ huynh, để cùng phối hợp gia đình trong việc chăm sóc - giáo dục trẻ.
5.2.Hồ sơ bao gồm:
(1) Lý lịch của trẻ,
(2) Sổ theo dõi sức khoẻ của trẻ (nếu có);
(3) Kết quả các bài tập ;
(4) Các sản phẩm của trẻ ;
(5) Kết quả đánh giá trẻ theo giai đoạn.
5.3.Cách sử dụng và lưu giữ hồ sơ cá nhân trẻ:

Hồ sơ của mỗi trẻ đựợc lưu giữ trong túi riêng (bằng bìa hoặc nilon, hay cặp ni lông có nhiều ngăn). Trên hồ sơ có nhãn: tên, ngày sinh của trẻ, lớp/năm học.
Sản phẩm của trẻ trong hồ sơ cần được sắp xếp thành từng loại và theo trình tự thời gian để thấy được sự tiến bộ của trẻ. Các sản phẩm cần thiết được thu thập từ đầu cho đến thời điểm đánh giá và hết năm học.
Định kỳ, giáo viên xem lại hồ sơ trẻ, trao đổi với đồng nghiệp, phụ huynh về những tiến bộ trẻ đạt được, những khó khăn mà trẻ gặp phải, để có kế hoạch tiếp theo. Giáo viên có thể gửi hồ sơ của trẻ cho phụ huynh, để cùng phối hợp gia đình trong việc chăm sóc - giáo dục trẻ.
HĐ 6: Cách xây dựng phiếu đánh giá
*Xây dựng phiếu đánh giá sự phát triển của trẻ:
Căn cứ vào mục tiêu, yêu cầu, đối với trẻ theo kế hoạch năm học; mục tiêu, yêu cầu về giáo dục thực tiễn của địa phương, kết quả mong đợi theo độ tuổi của chương trình GDMN, tham khảo tài liệu Hướng dẫn thực hiện chương trình GDMNcác giáo viên cùng cán bộ quản lí của nhà trường, cán bộ quản lí ngành học có liên quan xây dựng phiếu đánh giá sự phát triển của trẻ theo từng độ tuổi
HĐ 6: Cách xây dựng phiếu đánh giá
* Cách tổ chức đánh giá và ghi phiếu đánh giá:
- Giáo viên có thể căn cứ vào kết quả quan sát trẻ hàng ngày, qua trò chuyện, phân tích sản phẩm của trẻ, sử dụng bài tập, trao đổi với phụ huynh để ghi kết quả vào phiếu đánh giá trẻ
- Căn cứ vào nội dung của các chỉ số trong phiếu đánh giá, giáo viên quan sát trẻ trong quá trình giáo dục và đánh giá kết quả đạt được của trẻ bằng cách đánh dấu X theo chỉ số vào cột ”Đat” hoặc ”Chưa đat”.
- Nếu chưa xác định rõ ràng về kết quả đạt được của trẻ, giáo viên có thể sử dụng các bài tập để kiểm tra trực tiếp trên trẻ
- Phiếu đánh giá sự phát triển của trẻ nên sử dụng cuối từng giai đoạn phát triển của trẻ.
- Đối với trẻ mẫu giáo, khuyến khích giáo viên có thể đánh giá định kì cuối học kì 1 và cuối năm học. Qua kết quả đánh giá trẻ cuối học kì 1, giáo viên có thể nắm được tình hình phát triển của cả lớp nói chung và của từng trẻ nói riêng để trên cơ sở đó xây dựng hoặc điều chỉnh kế hoạch hoạt động giáo dục tiếp theo.
HĐ 6: Cách xây dựng phiếu đánh giá
- Đối với những trẻ lần đầu tiên vào nhóm/ lớp cần có sự đánh giá đầu vào của trẻ để có thể nắm được thực trạng phát triển của trẻ, làm cơ sở cho việc lựa chọn các tác động phù hợp và thấy được sự tiến bộ của trẻ so với lần đánh giá sau.
- Đánh giá trẻ cuối năm học giúp cho giáo viên xác định được những kết quả đạt được của trẻ trong lớp, từ đó xác định những điểm mạnh cần phát huy, nhưng hạn chế cần khắc phục của bản thân trong quá trình chăm sóc giáo dục trẻ, làm cơ sở cho việc xây dựng kế hoạch của năm học tiếp theo.
- Kết quả đánh giá của từng trẻ không dùng để xếp loại trẻ, không dùng để so sánh giữa các trẻ hoặc tuyển chọn trẻ vào lớp 1. Kết quả này được được thông báo cho cha mẹ trẻ và giáo viên phụ trách tiếp theo nơi trẻ sẽ nhập học để cùng phối hợp xác định biện pháp giáo dục phù hợp.
Mẫu phiếu đánh giá:

*Trẻ nhà trẻ:
Mẫu phiếu đánh giá sự phát triển của trẻ (cá nhân)
*Trẻ mẫu giáo:
Mẫu phiếu đánh giá trẻ cuối chủ đề (đánh giá chung cả lớp):
- Thực hiện mục tiêu,
- Nội dung, tham gia các hoạy động
Những vấn đề khác
Nguyên nhân
Mẫu phiếu đánh giá sự phát triển của trẻ cuối độ tuổi (cá nhân)


TRÂN TRỌNG CẢM ƠN!