Tài liệu Ngữ Văn

Câu hỏi
Nội dung ghi vở
Đề mục bài
Trích thơ
Người lên ngựa, kẻ chia bào
Rừng phong thu đã nhuốm màu quan san
Dặm hồng bụi cuốn chinh an
Trông người đã khuất mấy ngàn dâu xanh
Người về chiếc bóng năm canh
Kẻ đi muôn dặm một mình xa xôi
Vầng trăng ai xẻ làm đôi
Nửa in gối chiếc, nửa soi dặm trường
I. Tìm hiểu đoạn trích
1. Vị trí:
- Từ câu thơ 1519 - 1526
- Thúy Kiều tiễn Thúc Sinh về gặp Hoạn Thư.
Cho biết vị trí và xuất xứ của đoạn trích?
I. Tìm hiểu đoạn trích
Hai phần:
- 4 câu đầu:
- 4 câu sau:
Theo em đoạn trích này có thể chia làm mấy phần
Cảnh ly biệt
Tình ly biệt
2. Bố cục:
I. Tìm hiểu đoạn trích
Nhan đề với từ “biệt” thể hiện điều gì?
Cuộc chia ly.
Đây có phải là một cuộc chia ly bình thường không?
Cuộc chia ly đặc biệt,
chia ly với hạnh phúc của Kiều
2. Bố cục:
I. Tìm hiểu đoạn trích
II. Phân tích:
1. Cảnh ly biệt:
Cuộc chia ly không bình thường  Tâm trạng đậm đặc, giằng xé, nuối tiếc ngậm ngùi, dồn nén đến từng câu, từng chữ:
Người lên ngựa, kẻ chia bào
Rừng phong thu đã nhuộm màu quan san
Dặm hồng bụi cuốn chinh an
Trông người đã khuất mấy ngàn dâu xanh
- Bức tranh chia ly đẹp, buồn.
- Rừng phong đỏ
- Con đường đỏ bụi mờ
- Ngàn dâu xanh
- Hình bóng người đi - kẻ ở
Em hãy khái quát bức tranh chia ly?
II. Phân tích:
1. Cảnh ly biệt (tt):
* Thời gian: Mùa thu.
* Không gian: Mở rộng vô cùng vô tận thể hiện sự ngăn cách giữa người đi - kẻ ở.
Không gian và thời gianđược thể hiện như thế nào?
II. Phân tích:
1. Cảnh ly biệt (tt):
* Màu sắc:
- Đỏ (rừng phong) đã nhuốm màu quan san  sự xa xôi cách trở.
- Hồng (dặm hồng): hun hút vô tận.
- Xanh (ngàn dâu)  ám ảnh về sự ly biệt
Không gian tượng trưng
Có những màu sắc gì, gợi cho em cảm giác như thế nào?
II. Phân tích:
Không gian tâm trạng
Có sự tăng cấp tâm tình.
1. Cảnh ly biệt (tt):
* Từ ngữ: Quan san
Dặm hồng
Chinh an
Ngàn dâu xanh
Cảnh tiễn đưa trang trọng, quý tộc xưa.
Những từ ngữ nào đậm màu sắc ly biệt?
Đầy màu sắc ước lệ của Đường thi
II. Phân tích:
1. Cảnh ly biệt (tt):
- Màu quan san: gam màu chia biệt  tâm trạng con người, thiên nhiên mở ra độ rộng khôn cùng, xa ngái.
Theo em màu quan san là màu gì?
II. Phân tích:
1. Cảnh ly biệt (tt):
Hình ảnh quan san
- Cảnh sắc cứ xa dần, mờ dần như hạnh phúc của Kiều đang tuột khỏi tầm tay.
Sự chuyển biến của cảnh sắc?
Sự bất lực của con người trước cuộc sống.
II. Phân tích:
1. Cảnh ly biệt (tt):
“Đã khuất”: Đẩy thời gian lùi về quá khứ.
Đoạn thơ gợi cho em đến những câu thơ nào trong “Chinh phụ ngâm”?
Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy
Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu
Ngàn dâu xanh ngắt một màu
Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?
II. Phân tích:
1. Cảnh ly biệt (tt):
* Nghệ thuật:
- Nhịp 3/3: câu thơ cắt đôi, nhanh, dứt khoát.
- Tiểu đối:
Người - Kẻ
Lên ngựa - Chia bào
Quyến luyến trong tình cảm dứt khoát trong hành động.
Nhịp câu thơ đầu tiên?
Hãy tìm một số biện pháp nghệ thuật trong bốn câu thơ đầu?
II. Phân tích:
1. Cảnh ly biệt (tt):
- Đại từ phiếm chỉ: Người - Kẻ  Sự gắn bó thiết tha giữa Thúy Kiều và Thúc Sinh.
Làm nhòe hình hài, khắc họa tâm trạng.
* Tiểu kết:
Bức tranh ly biệt ẩn chứa tâm trạng Kiều hụt hẫng, nuối tiếc quặn thắt vô vọng vì hạnh phúc đã tan biến vào hư vô.
Khái quát lại nội dung của bốn câu thơ đầu tiên?
II. Phân tích:
1. Cảnh ly biệt (tt):
2. Tình ly biệt:
Người về chiếc bóng năm canh
Kẻ đi muôn dặm một mình xa xôi
Vầng trăng ai xẻ làm đôi
Nửa in gối chiếc, nửa soi dặm trường
Cảm nhận của em về bốn câu thơ này?
II. Phân tích:
- Nỗi cô đơn của Thúy Kiều được cực tả đền đỉnh cao
Người về chiếc bóng năm canh
Kẻ đi muôn dặm một mình xa xôi
Nghệ thuật: hình ảnh đối ngẫu:
Hai con người đều cô đơn bé nhỏ, choáng ngợp giữa cái vô hạn của không gian, thời gian.
Người về - chiếc bóng - năm canh
Kẻ đi - muôn dặm - một mình.
Hãy chỉ ra nghệ thuật đối được sử dụng ở hai câu thơ trên?
II. Phân tích:
2. Tình ly biệt (tt):
Chiếc - Một
Đối lập tương phản tô đậm thêm sự hiu quạnh, trống vắng.
Sự đối lập giữa cái vô hạn và hữu hạn.
Năm - muôn
> <
Hữu hạn
Vô hạn
II. Phân tích:
2. Tình ly biệt (tt):
Vầng trăng ai xẻ làm đôi
Nửa in gối chiếc nửa soi dặm trường
Hình ảnh:
Vầng trăng xẻ nửa, ly biệt trong đêm mùa thu.
Từ ngữ:
Xẻ  Sự chia cắt phủ phàng, dứt khoát, không thể hàn gắn.
Hai câu thơ trên vẽ nên hình ảnh gì?
Từ “xẻ” gợi cho em cảm giác gì?
II. Phân tích:
2. Tình ly biệt (tt):
- Câu hỏi tu từ, đại từ phiếm chỉ “ai”
Thế lực vô hình, linh cảm về hạnh phúc tan vỡ.
- Đối: Nửa in - nửa soi, gối chiếc- dặm trường
Làm tăng sự cô đơn, lạnh lẽo.
Các biện pháp nghệ thuật được sử dụng?
II. Phân tích:
2. Tình ly biệt (tt):
Đây là một tứ thơ quen thuộc trong ca dao:
Vầng trăng ai xẻ làm đôi
Đường trần ai vẽ ngược xuôi hỡi chàng
Đưa nhau một bươc lên đàng
Cỏ xanh hai dãy mấy hàng châu sa
II. Phân tích:
2. Tình ly biệt (tt):
III. Tổng kết:
Thể hiện khát vọng hạnh phúc của Kiều
Em hãy nêu chủ đề của đoạn trích?
Đoạn trích khắc họa cuộc chia tay đầy ắp tâm trạng, thể hiện tình cảm thiết tha giữa Thúy Kiều và Thúc Sinh. Đồng thời qua đó bày tỏ sự cảm thông của Nguyễn Du đối với nhân vật chính của tác phẩm Đoạn trường tâm thanh
1. Chủ đề:
2. Nghệ thuật:
Em hãy tổng kết một số nghệ thuật của đoạn thơ?
Tả cảnh ngụ tình.
Đối ngẫu, đối lập.
Sử dụng thi liệu ca dao.
Đại từ phiếm chỉ.
III. Tổng kết: