Tài liệu công tác chủ nhiệm

TÀI LIỆU TẬP HUẤN
CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP
CHO CÁN BỘ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
VÀ GIÁO VIÊN TIỂU HỌC

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO


MÔ ĐUN 1:
NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ
CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP
Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC
BÀI TẬP 1:
* CHIA LỚP THÀNH 6 TỔ THẢO LUẬN
VÀ TRAO ĐỔI CÂU HỎI SAU:
“Anh, Chị hãy cho biết cấu trúc của tài liệu tập huấn có bao nhiêu mô đun? Mỗi mô đun có bao nhiêu nội dung và bao nhiêu hoạt động?
* 3 TỔ CỬ ĐẠI DIỆN TRÌNH BÀY
TRƯỚC LỚP.

NỘI DUNG 1:

TRÁCH NHIỆM; VỊ TRÍ, VAI TRÒ CỦA
NGƯỜI GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM
TRONG TRƯỜNG TIỂU HỌC;
MỐI QUAN HỆ GIỮA GIÁO VIÊN
CHỦ NHIỆM VỚI BAN GIÁM HIỆU,
ĐỒNG NGHIỆP, PHỤ HUYNH HỌC SINH VÀ CỘNG ĐỒNG


Hoạt động 1:
Anh, Chị hãy tìm hiểu trách nhiệm
của người giáo viên chủ nhiệm lớp trong
trường tiểu học; mối quan hệ giữa giáo viên chủ
nhiệm lớp đối với Ban Giám hiệu, đồng nghiệp,
phụ huynh học sinh và cộng đồng?
1. Giáo viên chủ nhiệm là người đại diện cho
Hiệu trưởng quản lý toàn diện học sinh một lớp học ở
trường tiểu học:
- Hiệu trưởng thường giao trách nhiệm cho giáo viên chủ
nhiệm là “Hiệu trưởng nhỏ” của lớp học.
Quản lý toàn diện một lớp học không chỉ là quản lý
nhân sự như: Số lượng, tuổi tác, giới tính, hoàn cảnh gia
đình, trình độ học sinh về học lực và đạo đức,… mà điều
quan trọng là phải dự báo, vạch được kế hoạch của lớp phù
hợp với thực trạng học sinh để dẫn dắt học sinh khai thác
hết những điều kiện khách quan, chủ quan trong và ngoài
nhà trường nhằm đạt tới mục tiêu giáo dục tiểu học.



- Để thực hiện chức năng quản lý toàn diện
giáo dục, đòi hỏi giáo viên chủ nhiệm phải nắm chắc mục
tiêu lớp học, cấp học; có những kiến thức cơ bản về tâm lý
học, giáo dục học; có hiểu biết về văn hóa, pháp luật, chính
trị…Đặc biệt, giáo viên chủ nhiệm cần có hàng loạt kỹ năng
tổ chức hoạt động giáo dục như: Kỹ năng giao tiếp, ứng xử
với các đối tượng trong và ngoài nhà trường, kỹ năng “chẩn
đoán” đặc điểm học sinh, kỹ năng lập kế hoạch, kỹ năng tác
động nhằm cá thể hóa quá trình giáo dục học sinh (bồi
dưỡng học sinh giỏi, rèn luyện học sinh yếu, chăm sóc học
sinh ngoan, học sinh chưa ngoan, phát hiện và hỗ trợ học
sinh có năng khiếu…).
- Giáo viên chủ nhiệm phải tự xác định như
“bà đỡ” tinh thần, tâm lý đối với học sinh. Nhiều khi một lời
khen, một cử chỉ động viên đúng lúc, kịp thời…có thể giúp
học sinh từ học lực yếu vươn lên thành khá, giỏi; ngăn ngừa
được những tiêu cực.
2. Giáo viên chủ nhiệm quản lý toàn diện hoạt động
giáo dục:
- Nắm vững đặc điểm của từng học sinh trong lớp với tất cả
những tiêu chí về nhân thân (họ và tên, tuổi, giới tính, địa chỉ,
hoàn cảnh gia đình, cha mẹ, nghề nghiệp), yếu tố của học
sinh (sức khỏe, sở thích, học lực, quan hệ xã hội, bạn bè, tính
tình…).
- Đánh giá, phân loại, xác định những mặt mạnh,
mặt yếu của tập thể học sinh theo mục tiêu giáo dục toàn diện
như: Năng lực học tập, sự phát triển trí tuệ, khả năng học tập
các môn để bồi dưỡng học sinh; đặc điểm nhân cách, thái độ
đạo đức học sinh để tác động cá thể hóa và phối hợp trong
giáo dục; phát hiện, nắm vững những học sinh có năng khiếu
về các mặt hoạt động như thể dục thể thao, văn nghệ, hoạt
động xã hội để sử dụng cho các hoạt động trong lớp.
Đặc biệt phải quan tâm tới những học sinh yếu về mọi mặt
học tập, kỹ năng để có kế hoạch rèn luyện, bồi dưỡng (không
ít giáo viên chủ nhiệm quên trách nhiệm này).
- Nắm vững đặc điểm gia đình của học sinh, bao gồm:
Đời sống kinh tế, nghề nghiệp, trình độ văn hóa của bố mẹ
học sinh, bầu tâm lý của gia đình, sự quan tâm của các thành
viên với nhau, truyền thống, cách sinh hoạt, lối sống của các
gia đình, khả năng và thái độ của các bậc cha mẹ đối với các
hoạt động giáo dục của nhà trường… Việc nắm vững này
giúp giáo viên chủ nhiệm có sự kết hợp tốt với gia đình trong
việc giáo dục và thực hiện tốt nội dung công tác chủ nhiệm.
- Nắm vững mục tiêu, nội dung dạy học, giáo dục của lớp
chủ nhiệm. Trong cuộc đổi mới giáo dục, mỗi lớp học đều
có mục tiêu, nội dung hoạt động cụ thể, nhất là chương trình
hoạt động ngoài giờ lên lớp, hoạt động hướng
nghiệp… vì vậy giáo viên chủ nhiệm phải nắm vững mục
tiêu, nội dung dạy học, giáo dục ở mỗi lớp, mới có thể xây
dựng được kế hoạch chủ nhiệm lớp, xác định được những
nội dung, hình thức hoạt động giáo dục phong phú.
3. Giáo viên chủ nhiệm là người đại diện cho quyền
lợi, nguyện vọng chính đáng của tập thể học sinh, là
“cầu nối” giữa lớp với Hiệu trưởng và các thầy cô giáo
trong nhà trường:
- Đối với tập thể học sinh một lớp học, không có người
nào (kể cả Hiệu trưởng) lại có cơ hội, điều kiện thiết lập
mối quan hệ thân thiện, tự nhiên như giáo viên chủ nhiệm.


Với ưu thế đó, nhiều giáo viên chủ nhiệm đã xây
dựng được mối quan hệ vừa là thầy trò, vừa là chỗ dựa tinh
thần luôn luôn được học sinh yêu mến; chia sẻ những băn
khoăn, thắc mắc; bộc lộ những nguyện vọng, khát khao, ước
mơ... của các em.
- Cần khẳng định, giáo viên chủ nhiệm vừa là một nhà sư
phạm, vừa là đại diện của Hiệu trưởng, vừa là đại diện của
tập thể học sinh. Tính giao thoa của người giáo viên chủ
nhiệm đã tạo nên “cầu nối” giữa Hiệu trưởng, các thầy cô
giáo trong nhà trường và tập thể học sinh lớp; tạo ra những
cơ hội, điều kiện giải quyết kịp thời, có hiệu quả cao trong tổ
chức giáo dục, tránh được những “mâu thuẫn”, những hiểu
lầm của các quan hệ trong và ngoài nhà trường, trong và
ngoài lớp chủ nhiệm.
- Ngày nay, vị trí “cầu nối” của giáo viên chủ nhiệm vô
cùng quan trọng bởi trong bối cảnh hội nhập; học sinh luôn bị
tác động bởi các yếu tố tịch cực và tiêu cực của cơ chế thị
trường. Các em có nhiều suy nghĩ nhạy cảm, năng động,
sáng tạo, muốn tự khẳng định mình; nhưng lại thiếu kinh
nghiệm, hiểu biết có hạn… đã dẫn tới sự khó khăn khi lựa
chọn các phương án ứng xử. Có thể thấy rất rõ, chưa bao
giờ; vị trí, vai trò của người giáo viên chủ nhiệm lớp lại quan
trọng như hiện nay.
4. Giáo viên chủ nhiệm còn là “cầu nối” giữa
nhà trường với gia đình và các tổ chức xã hội; là người
tổ chức, phối hợp, liên kết các lực lượng trong quá trình
thực hiện mục tiêu giáo dục:
- Chưa bao giờ trong lịch sử giáo dục của dân tộc lại đặt
trên vai người giáo viên chủ nhiệm lớp (nhất là ở trường phổ
thông) một trọng trách nặng nề như hiện nay; đó là tổ chức,
phối hợp, liên kết các lực lượng giáo dục xã hội và gia đình
để thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện.
- Phải thừa nhận rằng sự nghiệp đổi mới đất nước đã có
những thành quả vĩ đại, kỳ diệu, những mơ ước của Chủ tịch
Hồ Chí Minh, lý tưởng của dân tộc, của Đảng đã và đang trở
thành hiện thực, đó là “Dân giàu, nước mạnh, xã hội công

bằng, dân chủ, văn minh”. Chúng ta có quyền tự hào
vì đã có những đóng góp không nhỏ vào sự nghiệp chung
của nhân loại những thập niên đầu của thế kỷ XXI. Song,
chúng ta cũng phải tỉnh táo mà nhận diện rõ rằng chưa bao
giờ chúng ta gặp những khó khăn, thách thức phức tạp như
hiện nay. Thời cơ là vô cùng thuận lợi, thách thức cũng vô
cùng khó khăn do những yếu tố chủ quan và khách quan
đem lại. Có thể thấy chưa bao giờ thế hệ trẻ được sống và
phải sống trong sự lực chọn giữa cái tốt và cái xấu, giữa tích
cực và tiêu cực, giữa thiện và ác, giữa giá trị vật chất và tinh
thần, giữa trách nhiệm và quyền lợi… như ngày nay.

Chính bối cảnh ấy cũng cần các thế hệ lớn tuổi,
những người có trách nhiệm với thế hệ trẻ và dân tộc phải
nâng cao ý thức trách nhiệm trong giáo dục.
- Giáo viên chủ nhiệm phải là người có trách nhiệm đầu
tiên nghiên cứu thực trạng, xác định nội dung, các biện pháp,
hình thức, lên kế hoạch và tổ chức sự phối hợp liên kết các
lực lượng xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh, thiết lập
quan hệ tốt đẹp nhằm phát huy những yếu tố tích cực, hạn
chế tối đa những ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình giáo dục
thế hệ trẻ.
- Việc xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh là trách
nhiệm của tất cả mọi người, mọi thế hệ; chứ không chỉ riêng
là giáo viên chủ nhiệm. Tuy nhiên, đối với môi trường giáo
dục phổ thông, giáo viên chủ nhiệm là người chịu trách
nhiệm cơ bản vì đó là người nắm vững mục tiêu, có năng
lực tổ chức phối hợp các lực lượng gia đình và xã hội.
- Việc thực hiện liên kết giáo dục của giáo viên chủ nhiệm
có không ít khó khăn vì vậy cần tận dụng, tranh thủ sự hỗ
trợ, giúp đỡ của Hiệu trưởng vì cương vị Hiệu trưởng mới
đủ tư cách pháp nhân quản lý để liên hệ với các tổ chức xã
hội ngoài nhà trường.
Hoạt động 2:
Anh, Chị hãy tìm hiểu vị trí, vai trò
của người giáo viên chủ nhiệm
trong trường tiểu học?
1. Giáo viên chủ nhiệm có vị trí, vai trò quan trọng
đối với sự phát triển học sinh của lớp chủ nhiệm:
- Giáo viên chủ nhiệm là thành viên của tập thể sư phạm và
hội đồng sư phạm, là người thay mặt Hiệu trưởng, hội đồng
nhà trường và phụ huynh học sinh quản lý và chịu trách
nhiệm về chất lượng giáo dục toàn diện học sinh lớp mình
phụ trách, tổ chức thực hiện chủ trương, kế hoạch của nhà
trường ở lớp chủ nhiệm.
- Đối với học sinh và tập thể lớp, giáo viên chủ nhiệm là nhà
giáo dục và là người lãnh đạo, tổ chức, điều khiển, kiểm tra
gần gũi nhất mọi hoạt động và các mối quan hệ ứng xử thuộc
phạm vi lớp mình phụ trách dựa trên đội ngũ tự quản là cán
bộ lớp, cán bộ Đội và tính tự giác của mọi học sinh trong lớp.
- Trong quan hệ với các lực lượng trong và ngoài
nhà trường, giáo viên chủ nhiệm là nhân vật trung tâm để
hình thành, phát triển nhân cách học sinh và là “cầu nối”
giữa gia đình, nhà trường và xã hội.
- Nhìn tổng thể, giáo viên chủ nhiệm lớp là người lãnh đạo,
tổ chức, quản lý tập thể lớp trên cơ sở tổ chức các hoạt
động giáo dục, các mối quan hệ giáo dục của học sinh theo
mục tiêu giáo dục nhân cách các em trong tập thể phát triển
và môi trường học tập thân thiện.
- Như vậy, vị trí của người giáo viên chủ nhiệm, có sự thống
nhất giữa:
* Chức năng quản lý và chức năng giáo dục;

* Tổ chức các hoạt động giáo dục học sinh theo
định hướng phát triển toàn diện nhân cách;
* Giáo dục tập thể và giáo dục cá nhân;
* Tập thể phát triển với môi trường học tập thân thiện.
2. Công việc của giáo viên chủ nhiệm đối với Ban Giám
hiệu và Hội đồng giáo dục nhà trường:
- Tiếp nhận chủ trương, kế hoạch và định hướng cho từng
hoạt động cụ thể của Ban giám hiệu và Hội đồng giáo dục
nhà trường.
- Xây dựng kế hoạch và chỉ đạo thực hiện kế hoạch cho
phù hợp với tình hình của lớp chủ nhiệm. Trong quá trình
xây dựng và triển khai kế hoạch, nếu xuất hiện những khó
khăn hoặc những tình huống đột biến không thuộc
quyền xử lý của giáo viên chủ nhiệm thì cần kịp thời báo cáo
với Ban Giám hiệu và Hội đồng giáo dục để xin ý kiến chỉ đạo,
bổ sung, điều chỉnh kế hoạch hoặc thay đổi phương pháp,
hình thức tổ chức hoạt động.
- Báo cáo kế hoạch hoạt động chủ nhiệm lớp theo định kỳ
(cuối kỳ I, cuối năm học) hoặc đột xuất (nếu có) với Ban Giám
hiệu hoặc Hội đồng giáo dục theo hướng dẫn chung của nhà
trường.
- Đề đạt nguyện vọng chính đáng của học sinh lớp chủ nhiệm
với Ban Giám hiệu và Hội đồng giáo dục nhà trường, đề xuất
các phương án giải quyết với suy nghĩ thấu đáo và cẩn trọng.
- Phản ánh những ý kiến, nguyện vọng của gia đình
học sinh về sự đồng tình hay phản bác đối với những chủ
trương, quy định của nhà trường trong các mặt hoạt động
giáo dục để cấp trên xem xét, giải đáp hoặc sửa đổi cho
phù hợp với thực tế.
3. Công việc của giáo viên chủ nhiệm lớp với giáo viên
chủ nhiệm lớp cùng khối:
Trong tổ chức nhân sự của nhà trường, những giáo viên
chủ nhiệm thuộc cùng một khối lớp được thiết lập thành một
tổ chủ nhiệm khối lớp, có tổ trưởng phụ trách và sinh hoạt
theo định kỳ hàng tháng, học kỳ và năm học.
Là thành viên thuộc tổ, mỗi giáo viên chủ nhiệm cần thực
hiện những công việc sau:
* Bàn bạc, thống nhất với những thành viên thuộc
tổ về nội dung, kế hoạch, cách thức, tiến bộ các hoạt động
chủ nhiệm tương ứng với những thời điểm cụ thể của kế
hoạch năm học, trao đổi kế hoạch phối hợp với các khối chủ
nhiệm khác trong trường.
* Báo cáo hoạt động của lớp chủ nhiệm về các mặt giáo
dục, đề xuất sự giúp đỡ, phối hợp của các lớp khác cùng
khối lớp đối với một số công việc nhằm tạo ra phong trào,
phát huy sức mạnh của cộng đồng khối lớp.
* Trao đổi những thành công hay thất bại, sáng kiến được
chọn lọc trong quá trình thực thi công tác chủ nhiệm của
bản thân với đồng nghiệp để được chia sẻ, giúp đỡ, tạo môi
trường đồng cảm, đồng trách nhiệm với thế hệ trẻ.
4. Công việc của giáo viên chủ nhiệm đối các
giáo viên bộ môn giảng dạy tại lớp chủ nhiệm:
- Các giáo viên bộ môn giảng dạy tại lớp chủ nhiệm ở tiểu
học có thời gian làm việc, tiếp xúc với học sinh không nhiều,
nhưng vẫn có điều kiện hiểu biết năng lực, sở trường của mỗi
học sinh đối với hoạt động chủ đạo của các em trong học tập.
Vì thế, việc phối hợp chặt chẽ giữa giáo viên chủ nhiệm
và giáo viên bộ môn sẽ giúp cho giáo viên chủ nhiệm nắm bắt
tình hình học tập của học sinh thường xuyên, liên tục; từ đó,
vừa có những tác động cần thiết tới đối tượng giáo dục góp
phần nâng cao chất lượng, hiệu quả giảng dạy; vừa đảm bảo
tính đồng bộ khách quan, thực tiễn và cá biệt khi triển khai
kế hoạch chủ nhiệm và đánh giá kết quả quá trình phấn đấu,
rèn luyện của học sinh.
- Việc phối hợp giữa giáo viên chủ nhiệm với giáo
viên bộ môn được thể hiện qua những công việc:
* Nắm bắt được thái độ, tình hình học tập của mỗi học sinh
đối với bộ môn.
* Thông báo cho giáo viên bộ môn tình hình phấn đấu
rèn luyện; những mặt mạnh và mặt yếu của tập thể lớp;
những học sinh có năng lực học tập tốt; những học sinh có
năng lực học tập yếu; những học sinh có phẩm chất đạo
đức cần được quan tâm, uốn nắn.
* Phối hợp giáo viên bộ môn tổ chức các hoạt động ngoại
khóa phục vụ hoạt động dạy học.
* Tổ chức học sinh trong lớp thăm hỏi, động viên thầy cô
nhân các ngày lễ hoặc những thầy cô có hoàn cảnh khó khăn.
5. Giáo viên chủ nhiệm và phụ huynh học sinh
cần có sự gắn bó, mật thiết:
- Gia đình là tế bào của xã hội, là cái nôi thân yêu nuôi
dưỡng cả đời người, là môi trường quan trọng giáo dục
nếp sống và hình thành nhân cách cho học sinh. Đảm bảo
sơi dây liên kết giữa nhà trường và gia đình là đảm bảo
cho tính liên tục và đồng bộ trong tổ chức hoạt động giáo
dục, bù đắp những tác động giáo dục mà trong điều kiện
của nhà trường khó có thể làm được.
- Để có mối liên hệ gắn bó, mật thiết với phụ huynh học
sinh, người giáo viên chủ nhiệm cần phải:
* Liên lạc với phụ huynh học sinh ngay khi năm học
mới bắt đầu. Khi tiếp nhận danh sách học sinh của
lớp cũng là lúc tiếp nhận luôn danh sách cha mẹ học sinh
hoặc người nuôi dưỡng học sinh.
* Hình thành một bộ hồ sơ gửi cho phụ huynh học sinh
để có những thông tin như: Tên, họ cha mẹ hoặc người
nuôi dưỡng; địa chỉ gia đình; số điện thoại liên hệ khi cần
thiết; những đặc điểm cần chú ý khi giáo dục học sinh mà
gia đình thấy cần thiết đề nghị với giáo viên chủ nhiệm;
thông báo cho phụ huynh học sinh biết về những đồ dùng
học tập, sách vở và dụng cụ cần thiết mà các em phải
mang theo mỗi ngày đến lớp; kế hoạch đại hội cha mẹ học
sinh; những mối quan tâm của phụ huynh học sinh về việc
góp ý, xây dựng tập thể lớp, nhà trường.
6. Mục đích và sự cần thiết của giáo viên
chủ nhiệm khi phối hợp với các lực lượng xã hội:
Tận dụng tiềm năng giáo dục trong nhà trường và ngoài
xã hội để đạt tới hiệu quả trong việc thực hiện giáo dục là
một nhiệm vụ đặc trưng của người giáo viên chủ nhiệm lớp
hiện nay.
Giải quyết tốt nhiệm vụ này chính là thực hiện xã hội hóa
giáo dục, một trong những giải pháp trọng yếu thực hiện
chiến lược phát triển giáo dục của Đảng và Nhà nước ta
hiện nay.
NỘI DUNG 2:

NHỮNG YÊU CẦU, NỘI DUNG VÀ
NHIỆM VỤ CỤ THỂ
CỦA NGƯỜI GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM
TRONG TRƯỜNG TIỂU HỌC HIỆN NAY


Hoạt động 3:
Anh, Chị hãy tìm hiểu những yêu cầu
của người giáo viên chủ nhiệm
trong trường tiểu học hiện nay?
Thực hiện theo Quyết định số 14/2007/QĐ-
BGDĐT ngày 04/5/2007 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào
tạo về việc ban hành Chuẩn nghề nghiệp giáo viên tiểu học
đã nêu ra cụ thể những yêu cầu của người giáo viên chủ
nhiệm trong trường tiểu học hiện nay như sau (Điều 7. Các
yêu cầu thuộc lĩnh vực kỹ năng sư phạm):
1. Lập được kế hoạch dạy học; biết cách soạn giáo án
theo hướng đổi mới:
- Xây dựng được kế hoạch giảng dạy cả năm học thể
hiện các hoạt động dạy học nhằm cụ thể hoá chương trình
của Bộ phù hợp với đặc điểm của nhà trường và lớp được
phân công dạy.
- Lập được kế hoạch tháng dựa trên kế hoạch năm học
bao gồm hoạt động chính khoá và hoạt động giáo dục ngoài
giờ lên lớp.
- Có kế hoạch dạy học từng tuần thể hiện lịch
dạy các tiết học và các hoạt động giáo dục học sinh.
- Soạn giáo án theo hướng đổi mới, thể hiện các hoạt
động dạy học tích cực của thầy và trò (soạn giáo án đầy đủ
với môn học dạy lần đầu, sử dụng giáo án có điều chỉnh theo
kinh nghiệm sau một năm giảng dạy).
2. Tổ chức và thực hiện các hoạt động dạy học trên
lớp phát huy được tính năng động sáng tạo của học
sinh:
- Lựa chọn và sử dụng hợp lý các phương pháp dạy học
theo hướng phát huy tính sáng tạo, chủ động trong việc học
tập của học sinh; làm chủ được lớp học; xây dựng môi
trường học tập hợp tác, thân thiện, tạo sự tự tin cho học
sinh; hướng dẫn học sinh tự học.
- Đặt câu hỏi kiểm tra phù hợp đối tượng và
phát huy được năng lực học tập của học sinh; chấm, chữa bài
kiểm tra một cách cẩn thận để giúp học sinh học tập tiến bộ.
- Có sử dụng thiết bị, đồ dùng dạy học, kể cả đồ dùng dạy
học tự làm; biết khai thác các điều kiện có sẵn để phục vụ giờ
dạy, hoặc có ứng dụng phần mềm dạy học, hoặc làm đồ dùng
dạy học có giá trị thực tiễn cao.
- Lời nói rõ ràng, rành mạch, không nói ngọng khi giảng
dạy và giao tiếp trong phạm vi nhà trường; viết chữ đúng mẫu;
biết cách hướng dẫn học sinh giữ vở sạch và viết chữ đẹp.

3. Công tác chủ nhiệm lớp; tổ chức các hoạt động
giáo dục ngoài giờ lên lớp:
- Xây dựng và thực hiện kế hoạch công tác chủ nhiệm
gắn với kế hoạch dạy học; có các biện pháp giáo dục, quản
lý học sinh một cách cụ thể, phù hợp với đặc điểm học sinh
của lớp.
- Tổ chức dạy học theo nhóm đối tượng đúng thực chất,
không mang tính hình thức; đưa ra được những biện pháp
cụ thể để phát triển năng lực học tập của học sinh và thực
hiện giáo dục học sinh cá biệt, học sinh chuyên biệt.
- Phối hợp với gia đình và các đoàn thể ở địa phương để
theo dõi, làm công tác giáo dục học sinh.
- Tổ chức các buổi ngoại khóa hoặc tham quan học tập,
sinh hoạt tập thể thích hợp; phối hợp với Tổng phụ trách, tạo
điều kiện để Đội thiếu niên, Sao nhi đồng thực hiện các hoạt
động tự quản.
4. Thực hiện thông tin hai chiều trong quản lý chất
lượng giáo dục; hành vi trong giao tiếp, ứng xử có văn
hoá và mang tính giáo dục:
- Thường xuyên trao đổi góp ý với học sinh về tình hình
học tập, tham gia các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp và
các giải pháp để cải tiến chất lượng học tập sau từng học kỳ.
- Dự giờ đồng nghiệp theo quy định hoặc tham gia thao
giảng ở trường, huyện, tỉnh; sinh hoạt tổ chuyên môn đầy đủ
và góp ý xây dựng để tổ, khối chuyên môn đoàn kết vững
Mạnh.
- Họp phụ huynh học sinh đúng quy định, có sổ liên lạc
thông báo kết quả học tập của từng học sinh, tuyệt đối
không phê bình học sinh trước lớp hoặc toàn thể phụ
huynh; lắng nghe và cùng phụ huynh điều chỉnh biện pháp
giúp đỡ học sinh tiến bộ.
- Biết cách xử lý tình huống cụ thể để giáo dục học sinh
và vận dụng vào tổng kết sáng kiến kinh nghiệm giáo dục;
ứng xử với đồng nghiệp, cộng đồng luôn giữ đúng phong
cách nhà giáo.
5. Xây dựng, bảo quản và sử dụng có hiệu quả hồ sơ
giáo dục và giảng dạy:
- Lập đủ hồ sơ để quản lý quá trình học tập, rèn luyện
của học sinh; bảo quản tốt các bài kiểm tra của học sinh.
- Lưu trữ tốt hồ sơ giảng dạy bao gồm giáo án, các tư
liệu, tài liệu tham khảo thiết thực liên quan đến giảng dạy
các môn học được phân công dạy.
- Sắp xếp hồ sơ một cách khoa học, đúng thực tế và có
giá trị sử dụng cao;
- Lưu trữ tất cả các bài làm của học sinh chậm phát triển
và học sinh khuyết tật để báo cáo kết quả giáo dục vì sự
tiến bộ của học sinh.
Hoạt động 4:
Anh, Chị hãy tìm hiểu những nội dung
và nhiệm vụ cụ thể
của người giáo viên chủ nhiệm
trong trường tiểu học hiện nay?
A. Nội dung của công tác chủ nhiệm:
1. Nghiên cứu, nắm vững tình hình học sinh của lớp
chủ nhiệm;
2. Xây dựng bộ máy tổ chức tự quản của lớp;
3. Thiết lập các mối quan hệ trong tập thể;
4. Tổ chức các hoạt động đa dạng cho tập thể học sinh:
- Hoạt động học tập.
- Tổ chức tốt hoạt động của chi đội thiếu niên.
5. Tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao.
6. Tổ chức các hoạt động giáo dục.
7. Xây dựng, quản lý hồ sơ lớp chủ nhiệm.
B. Nhiệm vụ cụ thể của giáo viên chủ nhiệm:
1. Quán triệt đường lối, chính sách, mục tiêu, nguyên
lý giáo dục của Đảng và Nhà nước, đồng thời phải nắm
vững quy chế, điều lệ trường tiểu học, mục tiêu giáo dục
của bậc học, cấp học, của khối lớp và kế hoạch, chương
trình hoạt động của nhà trường trong năm học và từng học
kỳ để vận dụng vào việc tổ chức hoạt động giáo dục học
sinh tiểu học.
2. Thu thập và xử lý thông tin đa dạng về lớp chủ
nhiệm để xây dựng hồ sơ học sinh và lập kế hoạch phát
triển tập thể:
- Giáo viên chủ nhiệm cần tìm hiểu đặc điểm cá nhân,
đặc điểm phát triển trí tuệ, xã hội, tình cảm, thể chất,
hoàn cảnh của học sinh để có những tiếp cận, những
phương pháp tác động phù hợp, khuyến khích kỷ luật tích
cực ở mỗi học sinh.
- Để làm được việc này có hiệu quả, giáo viên chủ nhiệm
cần có kỹ năng sử dụng các phương pháp thu thập và xử lý
thông tin đa dạng, đảm bảo tính khách quan, công bằng.
3. Giáo viên chủ nhiệm phải biết lập kế hoạch năm học
và các kế hoạch giáo dục ngắn hạn khác để thực hiện
có hiệu quả các mục tiêu giáo dục, các chủ trương,
nhiệm vụ mà nhà trường giao cho: Đây là nhiệm vụ trung
tâm của giáo viên chủ nhiệm lớp nhằm tổ chức có hiệu quả
các hoạt động giáo dục học sinh lớp chủ nhiệm.
Kế hoạch của giáo viên chủ nhiệm cần có các thành
tố như mục tiêu, nội dung, nguồn lực, biện pháp, thời gian
thực hiện, kết quả dự kiến… được xác định tường minh,
đảm bảo tính khả thi. Trong tổ chức thực hiện kế hoạch có
giám sát, kiểm tra và đánh giá chặt chẽ.
4. Xây dựng tập thể học sinh lớp chủ nhiệm:
Đây là nhiệm vụ mà các giáo viên bộ môn không thể thay
thế được. Nhiệm vụ của người giáo viên chủ nhiệm là đưa
tập thể lớp từ trạng thái này đến trạng thái phát triển cao
hơn. Tập thể phát triển là tập thể có tính tự quản cao, có dự
luận tập thể lành mạnh, các mối quan hệ trong tập thể gắn
bó và mang tính nhân văn.
Tập thể phát triển cũng đồng thời là môi trường
học tập thân thiện, chứa đựng văn hóa riêng của lớp. Trong
chiều sâu văn hóa của tập thể là những giá trị, hệ thống các
chuẩn mực và niềm tin của học sinh. Biểu hiện bên ngoài
của văn hóa tập thể là các chuẩn mực hành vi, truyền
thống, thói quen được tập thể chấp nhận làm nên bộ mặt
riêng của lớp học có tác động giáo dục và phát triển nhân
cách học sinh. Đó chính là văn hóa học đường.

5. Tổ chức các hoạt động giáo dục và giao lưu
đa dạng:
Bên cạnh việc sử dụng hệ thống các mối quan hệ và các
giá trị, truyền thống trong tập thể để giáo dục học sinh, giáo
viên chủ nhiệm cũng phải tổ chức sinh hoạt lớp,hoạt động
giáo dục ngoài giờ lên lớp theo chủ đề và các loại hình hoạt
động giáo dục đa dạng khác phù hợp với mục tiêu giáo dục
cấp tiểu học.
Đây là một trong những nhiệm vụ cơ bản của giáo viên
chủ nhiệm. Thông qua tổ chức các loại hình phong phú đa
dạng, người giáo viên chủ nhiệm giáo dục hành vi, thói
quen ứng xử, văn hóa cho học sinh về các mặt đức dục, trí
dục, thể dục, mỹ dục và lao động… đồng thời qua đó phát
triển tập thể lớp và của từng học sinh.

6. Đánh giá kết quả tu dưỡng, học tập và sự
tiến bộ của học sinh:
Theo quan điểm đánh giá để phát triển học sinh, người
giáo viên chủ nhiệm hiện nay cần thường xuyên thu thập
và xử lý thông tin để khích lệ học sinh vươn lên hoặc điều
chỉnh kịp thời các hành vi chưa tốt của các em.
Ngoài yêu cầu đánh giá khách quan, công bằng; giáo viên
cần giúp các em thêm tự tin và tự hoàn thiện mình. Giáo
viên cần nhìn học sinh theo quan điểm động và phát triển;
quan trọng nhất là nhận xét hành vi, không đánh giá nhân
cách học sinh.
7. Phối hợp với các lực lượng trong và ngoài
nhà trường nhằm xây dựng môi trường giáo dục lành
mạnh cho các em.
8. Cập nhật hồ sơ công tác giáo viên chủ nhiệm và
hồ sơ học sinh không chỉ là thực hiện yêu cầu từ góc độ
quản lý hành chính, mà quan trọng hơn là để theo dõi sự
phát triển của các em và khi cần thiết có thể kịp thời điều
chỉnh.Trong xã hội hiện đại, dù là học sinh tiểu học, các em
cũng gặp rất nhiều thách thức về tâm lý, tinh thần; trong khi
trong nhà trường hiện nay chưa có cán bộ phân tích tâm lý
học đường nên giáo viên chủ nhiệm cần phải tư vấn, thậm
chí là tham vấn để học sinh tự giải quyết bằng chính nội lực
của mình.
QUY ĐỊNH
HỒ SƠ, SỔ SÁCH CỦA GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM LỚP
TRONG TRƯỜNG TIỂU HỌC HIỆN NAY

Thực hiện theo Thông tư số 41/2010/TH-BGD ĐT ngày
30/12/2010 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc
ban hành Điều lệ Trường tiểu học; đã quy định hồ sơ, sổ
sách của giáo viên chủ nhiệm cấp tiểu học thống nhất cả
nước, như sau:
1. Sổ theo dõi kết quả kiểm tra, đánh giá học sinh
(sổ điểm). Đối với học sinh mô hình trường học mới VNEN
thì được thay bằng Phiếu đánh giá kết quả học tập học sinh
cuối học kỳ I và cả năm học.

2. Hồ sơ giáo dục trẻ khuyết tật hòa nhập
(nếu có);
3. Học bạ học sinh;
4. Sổ liên lạc giữa gia đình và nhà trường;
5. Giáo án (Bài soạn);
6. Sổ ghi chép chuyên môn và dự giờ (một số tỉnh
tách ra thành 2 sổ là sổ tích lũy nghiệp vụ chuyên môn
và sổ dự giờ);
7. Sổ chủ nhiệm ( đối với giáo viên làm công tác chủ
nhiệm lớp).

Trong sổ chủ nhiệm cần có các nội dung chính,
như sau:
- Điều tra cơ bản lý lịch học sinh;
- Danh sách cán bộ lớp, cán bộ Chi đội (Sao nhi đồng);
- Danh sách các tổ (trong đó ghi rõ học sinh năng khiếu,
học sinh có hoàn cảnh khó khăn, học sinh khuyết tật);
- Danh sách Ban đại diện cha mẹ học sinh của lớp; của
trường (nếu có);
- Kế hoạch chủ nhiệm lớp cả năm học;
- Kế hoạch thực hiện chủ điểm từng tháng, tuần;

- Nhận xét học lực, hạnh kiểm của học sinh qua từng đợt
kiểm tra định kỳ;
- Kết quả đánh giá “Vở sạch, chữ đẹp”;
- Những gương người tốt, việc tốt;
- Những vấn đề cần lưu ý, quan tâm của giáo viên chủ
nhiệm;
- Biên bản các cuộc họp với phụ huynh học sinh của lớp;
- Báo cáo tổng hợp số liệu qua các kỳ kiểm tra (giữa học
kỳ I, cuối học kỳ I, giữa học kỳ II, cuối năm học);
- Nhận xét, kiểm tra của Ban Giám hiệu nhà trường.
CẢM ƠN CÁC ANH, CHỊ ĐÃ
QUAN TÂM THEO DÕI.
CHÚC SỨC KHỎE VÀ HẠNH PHÚC!