Tắc ruột

TẮC RUỘT
Bs Lê Hùng
Những yếu tố cần đánh giá
Hơi trong ống tiêu hoá
Hơi tự do
Mô mềm
Hình ảnh cản quang
Hơi bình thường
Dạ dày
Luôn luôn có
Ruột non
Có thể có 2-3 quai ruột không chướng hơi
Đường kính bình thường của ruột non = 2.5 cm
Ruột già
Hầu như luôn có hơi trong đại tràng xích-ma và trực tràng
Hơi trong dạ dày
Hơi trong một vài quai ruột non
Hơi trong đại tràng xích-ma, trực tràng
Hơi bình thường
Mức nước hơi bình thường
Dạ dày
Luôn luôn có (trừ phim chụp ngữa)
Ruột non
Có thể có 2-3 mức nước hơi
Ruột già
Bình thường không có
Phim chụp bụng đứng
Luôn có mực nước hơi trong dạ dày
Có một vài mức nước hơi trong ruột non
Ruột non-ruột già
Ruột già
Ở ngoại vi
Các nếp niêm mạc không bắt cầu từ bờ này sang bờ bên kia
Ruột non
Ở trung tâm
Các nếp niêm mạc bắt cầu từ bờ này sang bờ bên kia
Đường kính tối đa: 5 cm
Các tư thế chụp phim
trong tắc ruột
Ngữa
Sấp (cassette để dưới bụng) hay trực tràng bên (nằm sấp, cassette để ở phía bên)
Đứng hay nghiêng trái
Ngực (đứng hay nằm)
Tư thế ngữa
Mục đích nhằm đánh giá
Sự phân bố hơi
Hình ảnh đóng vôi
Mô mềm
Tư thế khác có giá trị tương đương – không có
Tư thế sấp
Mục đích nhằm đánh giá
Hơi trong bóng trực tràng
Hơi trong đại tràng lên hay đại tràng xuống
Tư thế khác có giá trị tương đương –trực tràng bên
Tư thế đứng
Mục đích nhằm đánh giá
Hơi tự do
Mức nước hơi
Tư thế khác có giá trị tương đương –nghiêng trái
Ngực thẳng
Mục đích nhằm đánh giá
Hơi tự do
Viêm đáy phổi
Tràn dịch màng phổi
Tư thế khác có giá trị tương đương –ngực nằm (không phát hiện hơi tự do)
Hơi bất thường
Liệt ruột
Khu trú (quai ruột “canh gác”)
Toàn thể
Tắc ruột
Tắc ruột non (TRN)
Tắc ruột già (TRG)
Một hay hai quai ruột dãn và cố định
Hơi vẫn có trong đại tràng xích-ma, trực tràng
Những điểm chính
trong chẩn đoán liệt ruột khu trú
Quai ruột “canh gác” cố định (không thay đổi vị trí trên các tư thế phim chụp khác nhau)
Viêm tuỵ cấp
Loét DD-TT
Viêm túi thừa
Viêm túi mật
Viêm ruột thừa
Sỏi niệu quản
Quai ruột canh gác
Liệt ruột khu trú
có thể bị chẩn đoán nhầm với tắc ruột non
Thái độ chẩn đoán
Dựa vào lâm sàng
Theo dõi
RN, RG chướng hơi đến trực tràng
Mức nước hơi có thể có
BN trong giai đoạn hậu phẫu vùng bụng?
Những điểm chính
trong chẩn đoán liệt ruột toàn thể
Liệt ruột toàn thể
Ngữa
Đứng
Dữ kiện lâm sàng
hướng về chẩn đoán liệt ruột
BN có phải ở giai đoạn ngay sau phẫu thuật vùng bụng?
BN có hội chứng viêm phúc mạc?
BN có sử dụng các loại thuốc làm giảm co thắt ruột?
Âm ruột có giảm hay mất?
Nếu không, không phải là liệt ruột
Những điểm chính
trong chẩn đoán tắc ruột non
Các quai ruột non dãn
Các quai ruột non “chiến đấu” (trên siêu âm)
Rất ít hơi hay không có hơi trong ruột già (đặc biệt ở trực tràng)
Chià khoá: ruột non dãn với tỉ lệ không thích hợp
Tắc ruột non (TRN)
Tắc ruột non
Nguyên nhân
Dây dính
Thoát vị*
Xoắn ruột
Sỏi mật*
Lồng ruột
*Nguyên nhân có thể được phát hiện trên phim bụng không sửa soạn
Tắc ruột non BN đến sớm
có thể bị chẩn đoán nhầm với liệt ruột khu trú
Thái độ chẩn đoán
Dựa vào lâm sàng
Theo dõi
Những điểm chính
trong chẩn đoán tắc ruột già
Ruột già dãn đến vị trí tắc nghẽn
Không hay có rất ít hơi trong đại tràng xích-ma, trực tràng
Không hay có rất ít hơi trong ruột non, nếu…
Van hồi-manh tràng không bị hở
Tắc ruột già (TRG)
Supine
Prone
Tắc ruột già
Nguyên nhân
U bướu
Xoắn ruột
Thoát vị
Viêm túi thừa
Lồng ruột
Tắc ruột già
Khi van hồi-manh tràng bị hở
Dịch phân sẽ trào ngược vào ruột non
Làm cho hình ảnh giống như tắc ruột non
Để loại trừ: chụp X-quang đại tràng hay theo dõi diễn tiến
Ung thư đại tràng xích-ma gây tắc đại tràng, van hồi-manh tràng hở
Những trường hợp đặc biệt
Hơi trong đường mật
TRN
Sỏi mật
Tắc ruột do sỏi mật
Liệt ruột sau mổ bắt con
Xoắn đại tràng xích-ma
Nhồi máu mạc treo
Hơi bất thường
Liệt ruột
Khu trú (quai ruột “canh gác”)
Toàn thể
Tắc ruột
Tắc ruột non (TRN)
Tắc ruột già (TRG)
Các điểm quan trọng
Quan sát hơi trong xích-ma trực tràng trước tiên
Nhận định các quai ruột dãn to nhất là ruột non hay ruột già?
Quai ruột canh gác là 1-2 quai ruột non dãn
Liệt ruột toàn thể luôn xảy ra trong giai đoạn ngay sau phẫu thuật bụng
Luôn luôn so sánh triệu chứng âm sàng với hình ảnh X-quang
Nhận diện hơi bất thường
Click để tiến tới
Click để lui
Dấu hiệu bất thường nào hiện diện trên phim này?
Liệt ruột khu trú

Liệt ruột toàn thể

Tắc ruột non

Tắc ruột già
Dấu hiệu bất thường nào hiện diện trên phim này?
Liệt ruột khu trú

Liệt ruột toàn thể

Tắc ruột non

Tắc ruột già
Dấu hiệu bất thường nào hiện diện trên phim này?
Liệt ruột khu trú

Liệt ruột toàn thể

Tắc ruột non

Tắc ruột già
Dấu hiệu bất thường nào hiện diện trên phim này?
Liệt ruột khu trú

Liệt ruột toàn thể

Tắc ruột non

Tắc ruột già
Đúng
Có nhiều quai ruột non dãn và chướng hơi. Có rất ít hơi trong đại tràng. Hình ảnh mức nước hơi không được quan sát thấy chứng tỏ phim chụp tư thế nằm. BN này có tiền căn phẫu thuật vùng bụng, vì thế được chẩn đoán tắc ruột non do dính
Đúng
Đại tràng dãn to đến góc lách. Không có hơi trong trực tràng và ruột non. BN bị ung thư đại tràng góc lách gây tắc đại tràng.
Đúng
Có một vài quai ruột dãn nhẹ ở hố chậu trái. Các quai này cố định. Đây là các quai ruột canh gác. Dựa vào vị trí, có thể chẩn đoán viêm túi thừa đại tràng (xích-ma). BN này bị viêm ruột thừa cấp. Điều này chứng tỏ vị trí quai canh gác có thể không tương quan với vị trí viêm nhiễm trong khoang bụng
Đúng
RN và RG đều dãn. Có hơi trong trực tràng. BN này mới vừa được phẫu thuật bụng. Âm ruột vắng mặt. Đây là liệt ruột toàn thể
Sai!
Hãy xem lại một lần nữa
Click vào nút và xem lại một lần nữa
Chúc mừng !
Bạn đã hoàn tất
Để xem lại từ đầu, click vào đây