Tác gia Nguyễn Du

Trường:THPT Đồng Yên.
Năm học:2008-2009
Nguyễn Du
(1765-1820)
Giáo viên: Trần Thị Phương Thảo.
Tiết 81: Đọc văn.
Tượng Nguyễn Du ở Nghi Xuân-Hà Tĩnh
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Giúp học sinh hiểu:
- Những nét chính trong cuộc đời, sự nghiệp sáng tác Nguyễn Du.
- Giới thiệu bao quát Truyện Kiều: nguồn gốc, các giá trị nội dung, nghệ thuật và sự sáng tạo của Nguyễn Du.
- Đánh giá sâu sắc hơn về đại thi hào dân tộc cùng tác phẩm Truyện Kiều bất hủ, khơi gợi lòng yêu văn chương nước nhà.
II. BÀI MỚI
Vào bài: Mỗi nền văn học của một dân tộc đều có một tác gia tiêu biểu. Nếu như ở Pháp là Ban - zắc, ở Đức là Gớt, ở Nga người ta sùng kính, ngưỡng mộ Macxim - Goocki .... thì ở Việt Nam Nguyễn Du là đại diện tiêu biểu cho nền văn học nước nhà. Các em có biết vì sao Nguyễn Du có được vinh dự đó không? Hôm nay cô cùng các em sẽ lý giải điều đó qua bài giảng Văn học sử: Tác gia Nguyễn Du
I.CUỘC ĐỜI
1. Gia đình
Gia đình quý tộc:làm quan, sáng tác văn chương
Cha: Nguyễn Nghiễm, tể tướng triều Lê
Mẹ: Trần Thị Tần, giỏi hát xướng
Anh: Nguyễn Khản, làm quan to
? Nguyễn Du tiếp thu được văn hoá dân gian từ mẹ, văn hoá bác học từ cha.
Làng Tiên Điền, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh -- là vùng quê giàu truyền thống văn hoá và hiếu học.
Sống chủ yếu ở Thăng Long - nếp sống văn hoá phong tục tập quán ở đây đã in đậm trong nhà thơ.
- Nguyễn Du tiếp thu được truyền thống văn hoá quê hương.

b. Quê quán:
? Cho biết về quê quán của Nguyễn Du?
C. Thời đại:
? Cho biết những nét chính về thời đại Nguyễn Du sống?


?Đó là những biến động gì?
Ông sống trong giai đoạn cuối thế kỷ XVIII, đầu thế kỷ XIX - thời kỳ rối ren và có nhiều biến động.
Cuối thế kỷ XVIII, triều đình Lê Trịnh có nguy cơ sụp đổ:
Phong trào khởi nghĩa của nông dân nổi dậy mạnh mẽ. Tiêu biểu là phong trào Tây Sơn, Quang Trung đánh tan quân Thanh. Nguyễn Du có ý định chạy theo Lê Chiêu Thống nhưng không kịp. Tứ đó sống cuộc đời long đong, vất vả.
Năm 1802, Nguyễn Ánh lên ngôi vua.
Nguyễn Du là nhân chứng của thời đại rối ren ấy.
? Thời đại là cơ sở sâu xa hình thành thiên tài Nguyễn Du.
Nghi Xuân - Hà Tĩnh
d. Cuộc đời riêng:
- Tên chữ là Tố Như, hiệu Thanh Hiên
- Bản thân là người học rộng biết nhiều.
- Cuộc đời vất vả, long đong, phiêu bạt:
Từ lúc ra đời đến 10 tuổi sống sung túc.
Từ 10 tuổi trở đi mồ côi và đi ở nhờ nhà anh cả là Nguyễn Khản nhưng nhà Nguyễn Khản cũng tan nát.
Năm 1783: Nguyễn Du thi hương đậu tam trường, làm quan ở Thái Nguyên.
Năm 1789 --1802: lúc ở Thái Bình, lúc ở Tiên Điền.
? Căn cứ vào SGK, nêu những nét chính về cuộc đời riêng của Nguyễn Du ?
Năm 1802: Nguyễn Du làm quan cho nhà Nguyễn với tâm trạng bất đắc dĩ. Thời qian này ông đi nhiều nơi, hiểu được cuộc sống của nhân dân.
? Có cái nhìn nhân đạo về con người.
Năm 1813: được cử đi làm chánh sứ ở Trung Quốc, từ đó giúp ông có cái nhìn rộng hơn.
Năm 1820: Minh Mạng lên ngôi, định cử ông đi sứ Trung Quốc lần 2 nhưng ông mất đột ngột trong một trận dịch lớn (18/9/1820).
Khu mộ Nguyễn Du (làng Tiên Điền, huyện Nghi Xuân, Hà Tĩnh)
Em có nhận xét gì về cuộc đời Nguyễn Du?
? Cuộc đời Nguyễn Du là một cuộc đời vất vả, long đong, nhiều nỗi buồn. Từ đó giúp ông có cái nhìn sâu sắc về cuộc đời, về nhân tình thế thái.
Tác phẩm:
- Nguyễn Du là một đại thi hào dân tộc. Ông sáng tác cả chữ Hán lẫn chữ Nôm.
Thơ chữ Hán:
? Thử kể những tập thơ chữ Hán của Nguyễn Du? Nêu thời gian sáng tác?

II. SỰ NGHIỆP VĂN HỌC
Thanh hiên thi tập
Thời gian sáng tác: 10 năm gió bụi.
Nam trung tạp ngâm
Thời gian sáng tác: lúc làm quan ở Quảng Bình.
Bắc hành tạp lục
Thời gian sáng tác: những năm đi sứ ở Trung Quốc.

b. Thơ chữ Nôm:
- Truyện Kiều
Thời gian sáng tác: những năm đi sứ ở Trung Quốc
- Văn chiêu hồn
Thời gian sáng tác: những năm cuối đời của nhà thơ.

? Em biết những tác phẩm chữ Nôm nào của Nguyễn Du ? Nêu thời gian sáng tác?
Thuý Kiều - Kim Trọng
Thúy Kiều-Kim Trọng
Nguyên bản chữ Hán của truyện Kiều
b. Nghệ thuật
- Nguyễn Du vận dụng ngôn ngữ tiếng việt và thể thơ lục bát đạt đến trình độ cao.
- Miêu tả nội tâm nhân vật một cách sâu sắc.
Một ngày lạ thói sai nha
Làm cho khốc hại chẳng qua vì tiền
2. Giá trị văn chương:
Nội dung
Thể hiện tình yêu thương bao la đồi với con người bất hạnh. Đặc biệt là thân phận người phụ nữ.
Tố cáo những thế lực đen tối, bạo tàn chà đạp lên thân phận con người.
? Nguyễn Du thường viết thể thơ gì và đạt được trình độ như thế nào?
Thương thay cũng một kiếp người
Hại thay mang lấy sắc tài làm chi
Những là oan khổ lưu ly
Chờ cho hết kiếp còn gì là thân
III/ KẾT LUẬN
- Cuộc đời nhiều sóng gió c?a Nguy?n Du đã góp phần hình thành những trang thơ rất thực, đầy nước mắt, chan chứa tinh thần nhân đạo.
- Với ngòi bút miêu tả thiên nhiên, nhân vật bậc thầy, sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa ngôn ngữ bình dân và bác học, việc sử dụng thể thơ lục bát điêu luyện, Nguyễn Du đã đưa những sáng tác của mình, đỉnh cao là Truyện Kiều vào cõi bất tử trong làng văn Việt Nam.

CỦNG CỐ
Nhân tố hình thành nên thiên tài Nguyễn Du?
Kể những tác phẩm chữ Hán và chữ Nôm tiêu biểu?

DẶN DÒ
Học kỹ phần:
Nhân tố hình thành nên thiên tài Nguyễn Du.
Giá trị về nội dung và nghệ thuật trong sáng tác của ông.
Đọc đoạn thơ "Trao duyên" và phần chú thích. Em thích những câu thơ nào? Vì sao? Những câu thơ nào em không thích? Vì sao?
chúc các em học tập
ngày càng tiến bộ
Hẹn gặp lại các em vào những giờ học sau